Vakantie in Noord-Griekenland

Hoewel de streek nog steeds relatief onbekend is, ontdekken steeds meer buitenlandse toeristen het boeiende noorden van Griekenland. Dat is niet zo verwonderlijk want het landschap straalt af en toe een Aziatische grandeur uit, het barst er van de bezienswaardigheden en er zijn ook genoeg goede stranden.

Attracties en evenementen

Dit woord is afgeleid van anastenazo wat zuchten betekent. Het ritueel stamt uit de Middeleeuwen. Toen zouden in een Thracisch dorp de ikonen van een brandende kerk spontaan zijn gaan steunen. Ze werden daarna door de gelovigen gered zonder dat deze brandwonden opliepen. Uit dit wonder ontstond de gewoonte om elk jaar op 21 mei (de naamdag van de heiligen Konstandinos en Eleni, de eerste christelijke keizer Konstantijn en zijn moeder Helena) deze geesten op te roepen door over gloeiend houtskool te dansen. Om in trance te raken voltrekken de gelovigen die Anastenarides worden genoemd verschillende rituelen, waarbij het dragen van ikonen en opzwepende muziek een rol spelen.

De val van Souli en de dans van Zalongo

Het onherbergzame Souli ten zuidwesten van Ioannina werd in de Turkse tijd bewoond door orthodoxe Albanezen. Zij waren iets te vrijbuiterig en kregen het aan de stok met Ali, de pasja van Ioannina. Dat was weliswaar ook een Albanees, maar een moslim. De jihad duurde van 1788 tot en met 1804. Toen besloten de Soulioten na het verkrijgen van een vrijgeleide te capituleren. Een groep werd echter toch aangevallen en trok zich terug op de rots van Zalongo. Volgens een legende zouden de vrouwen zich al rijdansend met hun kinderen in de afgrond hebben gestort. Beide gebeurtenissen worden jaarlijks spectaculair herdacht.

Vuuraanbidders

Het noorden kent zijn specifieke evenementen zoals het carnaval in Naoussa, Xanthi, Poliyiros, Serres en Sochos. Tussen 21 en 23 mei vindt de Anastenaria (extatische dansen op gloeiend houtskool) in Langadas en Ayia Eleni plaats. In mei zijn er bloemenfeesten in Edessa, Kozani en Naoussa. In juli vindt het Nikopoliafestival in Preveza plaats. In juli en augustus is er klassiek theater in Philippi en op het eiland Thasos en een wijnfeest in Alexandroupoli. In augustus zijn het Olympusfestival in Dion en Platamonas en het theaterfestival in Dodoni. In Thessaloniki is in oktober het filmfestival en het St. Demetriusfeest.

Bezienswaardigheden

Volgens de Homerische overlevering sliepen de priesters in dit oeroude orakel op de grond en wasten zich nooit. Gelukkig waaide er wel eens frisse wind. Volgens de overgeleverde verhalen werd het door bronzen ketels versterkte geruis van de bladeren van een heilige eik door een drietal priesteressen in orakeltaal omgezet. Toen koning Pyrrhus (ja, hij van de Pyrrhusoverwinning) aan de macht kwam, werd het heiligdom grondig gerenoveerd. Hij liet Dodona voorzien van een raadzaal, een stadion en een theater zoals het in het beschaafde Griekenland de gewoonte was.

Het nationale park Vikos-Aoös

De kloven van de Vikos en de Aoös in Epirus doen qua dramatiek in niets onder voor hun Kretenzische tegenhanger Samaria. De wanden van de Vikos, een enorme jaap dwars door de kalk van het Tymfimassief, zijn hier en daar wel 1000 meter hoog. In deze barrière, die de streek Zagori in tweeën verdeelt, ontspringt de Voidomatis. Het water van deze ook 's zomers ijskoude rivier wordt steeds vaker uitgedaagd door wildwaterkajakkers. Hetzelfde overkomt de Aoös, een rivier die zich tussen de Tymfi en de Smolikas doorwurmt. Zagori is een paradijs voor bergwandelaars die van de begane paden afwillen.

Het nationale park van de Olympus

Welke godenzoon wil niet naar de hoogste kammen of de top van de Olympus? Een berg die al door de dichters Hesiodus en Homerus werd bezongen. Je vindt er naast beukenwouden en majestueus naaldwoud ook prachtige bloemen waaronder orchideeën. Ook zij die alleen de lagere regionen van de zetel der goden willen verkennen, worden niet teleurgesteld. Met eigen vervoer haal je zonder probleem het op 1100 meter hoogte gelegen Prionia. De drie echte berghutten liggen echter boven de 2000 meter.

Macedonische koningsgraven in Veryina

Na jarenlang spitten in een enorme grafheuvel stootte de vasthoudende archeoloog Manolis Andronikos in 1977 op een drietal kamergraven. Het bleek de spectaculairste archeologische ontdekking in Griekenland van de twintigste eeuw. De gouden larnax (urnenkist) in de grootste grafkamer bevatte de stoffelijke resten van Philippos II, de vader van Alexander de Grote. In het middelgrootste graf werden prachtige zilveren vaten en een zilveren urn gevonden. De wandschilderingen op het kleinste al in de oudheid leeggeroofde graf gaven uitstekend de stand van de hellenistische schilderkunst weer.

Van orakels tot Osmaanse graftombes

In Epirus vindt je naast antieke orakels ook Byzantijnse en Turkse vestingsteden als Ioannina. Na het oversteken van het Pindusgebergte stuit je bij Veryina op een enorme grafkoepel met Macedonische koningsgraven. De opgravingen in Pella en Dion geven informatie over de lifestyle van de oude Macedoniërs. Aan goud is geen gebrek in het archeologisch museum van Thessaloniki. In deze stad zijn nog wat Romeinse overblijfselen en barst het van de Byzantijnse kerken. In de diverse provinciesteden als Kastoria en Kavala tref je naast Byzantijnse monumenten ook Osmaanse bouwwerken aan. Bovendien zijn er in het uitgestrekte noorden heel wat natuurwonderen te bekijken.

Dorpen en steden

De stad bestaat uit het aan drie zijden door het Pamvotismeer omsloten kastro, het daar aangrenzende negentiende eeuwse stadsdeel en de steeds verder uitdijende nieuwbouw uit de twintigste eeuw. Vooral de vesting van Ali Pasja moet je nader bekijken. Een van de moskeeën is namelijk als folkloremuseum te bezichtigen. Een ander gebouw dat op de plek staat van het serail van Ali Pasja dient als Byzantijns museum. Bovendien heb je vanaf de muren een schitterend uitzicht op het meer en de bergkammen. Verder kun jeeen boottocht maken naar het eiland met zijn Byzantijnse kloostertjes en verdient ook het archeologisch museum een bezoek.

Tussen beton en natuursteen

De noordelijke metropool Thessaloniki heeft zoveel te bieden dat het net als Athene geschikt is voor een meerdaags bezoek. Er zijn heel wat bezienswaardigheden en het stadsleven is er net zo levendig. Zo bruisend in ieder geval dat het verkeer vierentwintig uur per dag lijkt door te razen. Ook provinciehoofdplaatsen als Ioannina in Epirus en Kavala in westelijk Macedonië zijn een bezoek dubbel en dwars waard. Wie het platteland verkent, ontdekt dat het noorden heel wat karakteristieke dorpen kent zoals de natuurstenen dorpen in de streek Zagori.

Eten en drinken

Ook in het noorden is er geen gebrek aan eetgelegenheden. Met name de noordelijke metropool Thessaloniki is een luilekkerland. De invloed van de Turkse keuken en andere Balkan invloeden is in het noorden sterker dan in de rest van Griekenland. Zo kent Epirus naast het verschijnsel pitta, uit bladerdeeg bereide pasteien met allerlei ingrediënten ook de bougatsa: Dat is een pitta waarvan het hoofdingrediënt uit griesmeel bestaat, maar dat zowel zoet als hartig kan uitvallen. Verder kent het noorden een groot assortiment aan wijnen. De monniken van Athos verbouwen druiven. Zij stoken tsipouro, een borrel die in de bergdorpen veel wordt gedronken.

Kamperen

Kleurrijke etnische minderheden

Etnisch gezien is het een interessante streek, want hier ontmoeten we naast de Grieks-orthodoxe bevolking ook minderheden als Turken, Pomaken en zigeuners in oostelijk Macedonië en Thracië. Dat hier ruim 100.000 Turken wonen is het gevolg van het verdrag van Lausanne van 1923. Toen werd besloten dat zij samen met de Grieken van Constantinopel buiten de wederzijdse bevolkingsuitwisseling zouden blijven. De Pomaken, die vooral in de streek boven Xanthi wonen, zijn ook moslims, maar spreken een Bulgaars dialect.

Slaap zacht

Het aanbod aan campings is in het noorden ongelijk verdeeld. Verreweg de meesten bevinden zich in de buurt van het schiereiland Chalkidiki en de zogenaamde Olampiariviera aan de voet van de Olympus. De omgeving van Kavala en Thasos hebben evenmin over een aanbod te klagen als de kust van Epirus, waar vooral Parga, Syvota en Preveza de vlag hooghouden. In Thracië is het echter een armoedige boel, want daar zijn volgens de campingbrochure maar vier campings te vinden. Ook het binnenland komt er met slechts enkele campings niet best vanaf.

Kunst en cultuur

Het noorden van Griekenland was al in de oude steentijd bewoond. Toch bleef het voor de klassieke Grieken lange tijd een obscuur gebied dat volgens hen werd bewoond door barbaren. Toch bevond zich hier het oeroude orakel van Dodana en verhief de Olympus, de zetel der goden zich hier fier ten hemel. Echt belangrijk werd het gebied pas door de opkomst van Macedonië. Dat bleef ook zo in de laat-romeinse tijd en de Byzantijnse periode. Thessaloniki groeide uit tot een grote stad die zijn belang ook in de Turkse tijd behield. Daarom treffen we hier naast de Grieks-Romeinse en Byzantijnse oudheden veel Turkse monumenten.

De monnikenrepubliek Athos

Athos ook wel Ayion Oros (Heilige berg) genoemd is de oostelijke vinger van het schiereiland Chalkidiki. Het is een orthodox bolwerk waar vrouwelijke wezens met uitzondering van de geit en de kat al een millennium flink op afstand worden gehouden. Helaas kunnen mannen hier ook niet zo maar binnenwandelen. In principe wordt slechts een twintig tal mannen met religieuze of wetenschappelijke belangstelling na het overhandigen van de begeerde pas welkom geheten. Deze uitverkorenen mogen echter maar vier dagen blijven. De pechvogels kunnen de kloosters vanaf het dek van de excursie bootjes met een verrekijker spotten.

Natuur

Het Noordgriekse landschap is een walhalla voor natuurliefhebbers. Het bestaat grotendeels uit een woest en ledig bergland, waarin snelstromende rivieren zich een weg banen naar de zee. Peilloos diepe kloven zoals de Vikos in Epirus wisselen zich af met hoogvlaktes. In de hooggelegen Prespameren en de wetlands in de Nestos- en Evrosdelta's broeden zeldzame vogels. Ook het gebied rond de godenberg Olympus is een nationaal park. In het Rodopigebergte vindt je watervallen en maagdelijk oerbos. In het Dadiawoud kunnen vanaf een uitkijkpost allerlei roofvogels waaronder gieren worden geobserveerd.

Overnachten

Op het schiereiland Chalkidiki en trendy streken als Zagori in Epirus breidt het logiesaanbod zich gestadig uit. Ook in het noorden geldt, dat wie buiten het seizoen op reis gaat, altijd wel een kamer vindt en er dus rustig op de bonnefooi kan rondtrekken. Ook in het stillere noorden komen steeds meer vormen van ecotoerisme opzetten. Met name in Epirus en Thracië is dat het geval. Zo kun je bijvoorbeeld aan de rand van het gierenpark in het Dadiawoud kamers huren.

Uitgaan

Alleen in Thessaloniki vinden we een uitgaansleven dat past bij de dynamiek van een grote stad. In de kleinere provinciesteden als Ioannina en Kavala en de toeristencentra aan de kust is echter genoeg te beleven in de verschillende bouzoukiatenten, muziekbars, discotheken en andere clubs. Wie zich beperkt tot het bezoek aan café's, zacharoplastio's (banketbakkerij annex tearoom) en eetgelegenheden heeft overal genoeg keus.

Uitgaan in Thessaloniki

In 1997 was Thessaloniki de culturele hoofdstad van Europa. Dan moet je ook op het gebied van het uitgaansleven wat te bieden hebben. Dus ging het gemeentebestuur aan de slag. Ladadika, de voormalige hoerenbuurt bij de haven, ging als eerste op de schop. Nu is het een swingende omgeving vol met café's, muziekbars en allerhande eetgelegenheden. Ook hoger op werd de bezem door de stad gehaald. Het gevolg is dat de oude Turkse wijk Kastro ten zuiden van de antieke stadsmuren nu ook is omgeturnd tot een gebied voor smulpapen. Ook 'mylos', een tot cultureel centrum omgebouwde graanmolen aan de westkant van de stad is al weer jaren een veel bezocht centrum.

Winkelen

Ook in het noorden kun je in allerlei toeristencentra en provinciesteden gezellig winkelen. Maar de shoptopper van het noorden is natuurlijk Thessaloniki. Want zoals Athene het winkelcentrum is voor Centraal-Griekenland, zo is Thessaloniki de ultime winkelplek in het noorden. Dat kan vooral in de bazar wijk tussen de Egnatia en de Tsimiskistraten. Daar staat in de buurt van de Ermou ook de centrale markthal. In dit geval draagt hij nog steeds de naam Modiano naar de naam van de voormalige Joodse eigenaars. In deze kleurrijke omgeving kun je naast vers vlees en verse vis ook allerlei andere lokale producten kopen.

Zon, water en strand

Het noorden is niet zo ruim met stranden bedeeld als de rest van Griekenland. Toch is ook de grillige kustlijn van het noorden lang genoeg om een baai of strandje van jouw gading te vinden. De beste stranden liggen in Kassandra en Sithonia, de twee westelijke vingers van het merkwaardige schiereiland Chalkidiki. Het kan daar vooral in augustus behoorlijk druk worden omdat de Thessalonicenzen deze lange vingers dan als hun privédomein beschouwen. Verder oostelijk is het vanaf Kavala een stuk rustiger. Wie wil genieten van het specifieke eilandgevoel kan zich het beste nestelen op de eilanden Thasos en Samothraki.

Chalkidiki

Chalkidki is het merkwaardige schiereiland met de drie lange vingers die zich als tentakels uitspreiden over de Egeïsche zee. Van dit drietal is het westelijke Kassandra druk bezocht. De ruigere en hogere middelvinger Sithonia geldt daarentegen als het park van de Chalkidiki. Maar die ruigheid is behoorlijk getemd door een golfbaan van achttien holes. Op de landtong Athos, de oostelijke vinger, handhaaft zich al langer dan een millennium de monnikenrepubliek van Ayion Oros. Helaas zijn de twintig kloosters slechts toegankelijk voor mannen met een vergunning. De anderen rest het dek van de excursiebootjes die langs de kust varen.

Thasos

Het groene eiland Thasos beschikt over een ruim aanbod aan stranden zoals Chrysi Ammoudia. Dit gouden strand doet zijn naam met recht eer aan. Ook Chrysi Akti, de gouden kust van Skala Potamias lokt veel toeristen aan. Hetzelfde geldt voor het lange strand bij Potos. Het meest romantisch van allen is echter het dubbelstrandje van Alyki. Daar kun je tussen het baden door een blik werpen op de resten van een tempel, een antieke graftombe en enkele vroeg-christelijke basilieken. Wie verder kijkt dan zijn neus lang is, ontdekt zelfs een aan zee gelegen groeve, waar niet opgehaalde zuilen nog steeds op hun transport wachten.