Voorrang fietsen op een rotonde

U vraagt zich af of het beter zou zijn als fietsers áltijd voorrang krijgen op een rotonde. Goed dat u dit bij ons aangeeft.
We zijn het met u eens dat bij voorrangskwesties het zo duidelijk mogelijk moet zijn om onprettige verkeerssituaties te voorkomen.

Hoe is het nu geregeld?

Er is een richtlijn (geen wet) van het CROW (dat is een instantie die richtlijnen opstelt/uitgeeft voor gemeente/provincie) die voorrang voor fietsers op rotondes regelt.
Deze richtlijn zegt:

• Binnen bebouwde kom: voorrang voor fietsers op rotondes (om fietsen in stedelijk gebied te stimuleren en te faciliteren). 

• Buiten bebouwde kom verlenen fietsers op fietspaden rond rotondes voorrang aan het afslaande en oprijdende autoverkeer. 

De vormgeving moet daarmee in overeenstemming zijn d.w.z. 

• Binnen bebouwde kom fietspad dicht langs de rotonde waardoor het pad als het ware bij de rotonde hoort. 
• Buitende kom fietspad flink van de rotonde afgebogen (minimaal 10 meter) zodat het een aparte kruising lijkt/is. 

Omdat we regelmatig ledenvragen krijgen over de voorrangsregels op de rotonde, geven we uitleg op anwb.nl over de soorten rotondes en de voorrangsregels. Zie deze pagina.

Ook al is de richtlijn dat binnen de bebouwde kom de fietsers ‘in de voorrang’ meerijden op de rotonde, zijn er toch gemeenten die daarvan afwijken o.a. in de provincie Drenthe. U had dit zelf ook al geconstateerd. Er kunnen daar verschillende redenen voor zijn bijv.

• Als de fietser voorrang heeft kan de wachtrij auto’s te lang worden (met blokkade van bijv een spoorwegovergang als gevolg). 
• Er rijden teveel vrachtwagens die via de spiegels lastig zicht hebben op fietsers die dicht op de rotonde rijden. Dan is het vanuit het oogpunt van verkeersveiligheid beter om de fietsers voorrang te laten verlenen aan die vrachtwagens (en de vormgeving daarop aan te passen). 

Automobilisten hebben intussen geleerd dat fietsers binnen de bebouwde kom voorrang hebben. En soms verlenen automobilisten (uit beleefdheid) óók voorrang aan fietsers terwijl het niet hoeft bijv aan ouders met overstekende kinderen. Sympathiek, zou je zeggen, maar het is voor ouders met kinderen erg lastig om de kinderen dan het juiste gedrag bij te brengen. En het is voor achteropkomend verkeer schrikken als automobilisten ineens stoppen om fietsers voorrang te geven. 
 
Complicerend is ook nog het volgende. Fietsers, ook al rijden ze dicht op de rotonde, krijgen bijv in de provincie Drenthe geen voorrang. Dat wordt aangegeven door haaientanden (en borden). Maar, we kennen in Nederland de regel: rechtdoor gaand verkeer gaat vóór afslaand verkeer.  Ook in die situaties zouden fietsers wettelijk gezien gewoon voorrang moeten krijgen t.o.v. het van de rotonde afslaande verkeer. Aan het verkeer dat de rotonde oprijdt moeten ze evenwel weer voorrang verlenen.  

Wat is er met deze informatie gedaan?

Alweer een tijdje geleden (In 2019) heeft DTV consultants een verkenning/onderzoek naar de verkeersveiligheid op rotondes in Nederland uitgevoerd.
Zie deze pagina waarop staat:
'Nederland telt maar liefst 5.585 rotondes en rotonde-achtige situaties. Onder rotonde-achtige situaties verstaan we kruispunten waar het verkeer wel rond kan rijden, maar die geen officiële rotonde zijn. Van deze rotondes liggen er 1.482 buiten de bebouwde kom en 4.103 binnen de bebouwde kom. Dit kruispunttype is over het algemeen veilig voor fietsers, op slechts 1,6% van de rotondes zijn in de periode 2015-2018 drie of meer ernstige fietsongevallen geregistreerd.' 
‘De CROW-richtlijn ‘Eenheid in Rotondes’ uit 1998 beveelt aan om fietsers op een enkelstrooksrotonde met een vrijliggend fietspad in de voorrang te laten. In de praktijk is dat lang niet altijd het geval, op 69% van de rotondes zijn fietsers in de voorrang. Op de rest niet. We hebben ook geconstateerd dat de keuze voor fietsers in of uit de voorrang binnen een gemeente per rotonde kan verschillen. Dat kan verwarrend werken voor automobilisten op deze rotondes.’ 
In dit onderzoek komen ook de bovengenoemde knelpunten naar voren. Deze zijn dus nog steeds relevant. Precies zoals u aangeeft.

Concluderend 

Al met al is er naar onze mening (en naar uw mening) nog teveel onduidelijk. Vormgeving en voorrangsregel kloppen vaak niet met elkaar. In het blad Verkeersrecht hebben we in het verleden de juridische kwestie bij de aangesloten juristen voorgelegd. Maar eerlijk gezegd zal dat niet dé oplossing bieden voor de gehele problematiek. De huidige benadering werkt niet. Voorrang is immers te belangrijk om er onduidelijkheid over te laten bestaan. Dat moet opgelost worden. We zullen ons uiterste best doen om bij alle ingangen die we zien bij het ministerie en het CROW dit punt kenbaar te maken. 
De rotondes blijven ook een aandachtspunt in ons betoog aan de landelijke politiek. Bij de diverse debatten over verkeersveiligheid brengen we ze vaak aan de orde.