Vrede tussen de uiterwaarden

Hond mee: tijdens een groot deel van deze route zijn honden aangelijnd toegestaan. Let op: Honden zijn niet toegestaan in de Rijnvallei vanwege het vee. Om dit te vermijden: volg bij punt 17 in de routebeschrijving RA de verharde weg, ga bij de Veerweg RA en pak de route op bij punt 21.

Toegankelijkheid: deze route is niet geschikt voor mindervaliden vanwege de vaak gladde en zanderige/modderige paden en hekwerken op de route.

Paden:  85% onverhard.

Routebeschrijving

Parkeren: betaald (€ 1,70 per uur) op het parkeerterrein van Hotel De Wereld.

Broedseizoen: van 15 maart t/m 15 juli is een gedeelte van de uiterwaard niet toegankelijk vanwege het broedseizoen. Volg dan de bewegwijzering van het Staatsbosbeheer.

Start- en eindpunt: Hotel de Wereld

1. Start op het 5 Mei Plein met je rug naar Hotel de Wereld en sla RA: de Bergstraat in. -Voor de fotografiewinkel: LA, Herenstraat (naam is hier niet aangeduid).

2. Bij paaltjes: meteen weer LA, Spijk (naam is hier niet aangeduid).

3. Deze straat langs de stadsgracht blijven volgen. Negeer voetpad naar L en steek de kruising met Rustenburg over.

4. Doorlopen tot op de Grebbedijk. Hier RA.

5. Na ca. 200 meter, bij een bord van Staatsbosbeheer: L de dijk af.

6. Door het klaphek het onverharde pad schuin R volgen, de uiterwaarden in.

7. Waar de bomen ophouden: RD het grassige pad blijven volgen.

8. Na ca. 150 meter op het grasdijkje: RA.

9. Dijkje blijven volgen langs grote wilg en braamstruiken (r.)

10. Voor de bosschages: L aanhouden, over het ijzeren hek en meteen weer L, langs het water. (Bij hoogwater: einde grasdijkje door klaphek. LA op de verharde weg. Eerste weg LA, door klaphek en pad schuin rechts aanhouden. Paden links en rechts negeren. Het pad gaat met een bocht naar rechts en komt uit op een breder pad. Vervolg de route vanaf punt 14).

11. Na ca. 200 meter: tussen doorgezaagde boomstam door pad vervolgen. Hier is een nieuw herkwerk geplaatst. 

12. Let goed op dat je na ca. 100 meter: RA, het kleiige pad in dat steil omhoog loopt tussen een boomgroep door niet mist. Op dit punt zijn veel bomen gekapt.

13. Op t-splitsing: LA. Paden L en R negeren. Het pad gaat met een bocht naar R en komt uit op een breder pad.

14. Dit grassige pad RD blijven volgen tot aan de rivier. (Pad naar R negeren).

15. Voor de rivier met bocht mee naar L.

16. Door het klaphek de halfverharde weg langs de steenfabriek blijven volgen. Deze gaat over in een asfaltweg.

17. Na huisnr. 3, in de bocht van de weg bij het bord van Staatsbosheer: RA door een metalen klaphek en meteen LA het pad parallel aan de rivier blijven volgen.

18. Na een paar honderd meter, bij een inham in de rivier met een rode paal: op Y-splitsingbij bord ‘oranje wandelroute’. LA (graspad door weiland). Rode paal staat op de krib in de Rijn.

19. De slinger in het pad blijven volgen ri. bergrand en huizen aan de Veerweg.

20. Door het klaphek en op de Veerweg RA.

21. Bij splitsing de asfaltweg oversteken en RA de Veerweg blijven volgen.

Let op: op dit punt in de route kun je kiezen uit een korte of een lange versie!

Volg voor de korte route van 7 km deze aanwijzingen:

A. Waar de autoweg overgaat in Veerdam: LA, een voetpad in dat via treden langzaam bergop gaat, het Bergpad.

B. Bovenaan de berg op viersprong van paden: LA, tien treden op en door het schapenhek.

C. Meteen R aanhouden en na het informatiebord (Welkom): RA, het arboretum in.

D. Pad blijven volgen; passeer een bankje. Negeer paden naar L en R.

E. Bij het volgende bankje de bocht naar L volgen. Lees verder bij [40].

Volg voor de lange route van 13 km deze aanwijzingen:

22. Waar de autoweg met een bocht naar rechts overgaat in Veerdam: RD en na 20 meter LA omhoog de trap op, Bergpad. Boven rechts aanhouden en het pad blijven volgen, langs de Wageningse Berg.

23. Na ca. 1,5 km (even voor gebouw dat met hekken is omringd) bordje klompenpaden RA naar beneden volgen.

26. Op het fietspad LA (Onderlangs); beneden in de uiterwaarden zie je de Renkumse Beek die via een oude rivierstrang uitmondt in de Rijn.

27. Bij de N225: RA en meteen LA op de fietsoversteekplaats (let op! druk punt).

28. Aan de overkant: RA en meteen weer LA, tussen de twee stenen ornamenten door en door het metalen hek: Oranje Nassau's Oord. Deze lindelaan blijven volgen.

29. Waar de laan overgaat in een asfaltweg deze blijven volgen langs het hertenkamp ri. Oranje Nassau's Oord.

30. Na de grote witte villa aan uw linkerkant: LA, langs het metalen hek het brede bospad in.

31. Na 2 kruisingen versmalt het bospad en maakt een flauwe bocht naar L.

32. Op t-splitsing: LA.

33. Na ca. 50 meter bij kruising met grote beuk in het midden: RA. Je passeert het bordje van Staatsbosbeheer met vermelding ‘Dorschkamp’. Dit bospad gedurende ruim een kilometer blijven volgen. Negeer alle paden links en rechts.

34. Je passeert de Wageningse Wijngaard. Daarna het smalle pad RD blijven volgen lngs het huis dan bij de Y-splitsing rechts het smalle pad blijven volgen tot je bij een asfaltweg uitkomt. Hier LA.

35. Na 50 meter vlak voor een bankje bij Staatsbosbeheerbord LA, een bospad langs oude beuken.

36. Pad blijven volgen tot op asfaltweg, Bosrandweg. Hier LA.

37. Na 50 meter de N225 RD oversteken (let op!) en de Bosrandweg blijven volgen tot aan de Generaal Foulkesweg.

38. Weg oversteken en meteen RD een smal paadje in dat rechts door een beukenhaag het Arboretum in loopt.

39. Na 25 meter: RA en bij bankje met de bocht meebuigen naar L.

40. Pad volgen RD langs rododendrons (aan linkerhand).

41. Bij kruising met houten schuur: RD langs ‘Bzz-halte’.

42. Bij kruising met hoge linde en een bordje ‘klompenpad’: RA. Je passeert aan de rechterkant een bankje.

43. Bij volgende kruising: RD, langs het bloemenlabyrint.

44. Bij kruising: RD, het pad daalt nu iets en gaat even verderop tussen twee hekken door.

45. Aan de linkerkant zie je de bestrate Holleweg. Deze inslaan en meteen rechts het onverharde pad langs de bergrand volgen.

46. In flauwe bocht naar rechts: LA, een dalend pad in.

47. R aanhouden en het pad over de treden blijven volgen tot aan de asfaltweg.

48. Weg oversteken en RD het Bergpad vervolgen. Je passeert verschillende grote gebouwen aan je rechterkant.

49. Het pad stijgt en daalt geleidelijk, passeert het Schip van Blauw, gaat over in een klinkerpad en komt uit op de Veerstraat. Hier RA.

50. Vlak voor kruising bij hogere bebouwing: RA, een smal tegelpad in dat langs de Joodse begraafplaats loopt.

51. Doorlopen tot aan de Generaal Foulkesweg en hier LA.

52. Doorlopen tot Hotel De Wereld.

Met recht mag Wageningen zich ‘Stad der Bevrijding' noemen. De Canadese Luitenant-Generaal Charles Foulkes koos deze stad om in mei 1945 de capitulatieonderhandelingen met de Duitsers te voeren. De locatie lag zo goed omdat de Duitse linies even buiten Wageningen begonnen en de Duitse generaals dus geen grote afstand door bevrijd gebied hoefden af te leggen, met gevaar voor molestatie. Bovendien was Wageningen op last van de Duitsers geëvacueerd en viel dus ook van de zijde van de bevolking geen actie te vrezen. Generaal Foulkes was ten slotte erg gecharmeerd van de naam ‘Hotel De Wereld’. Zaterdagmorgen 5 mei gaf hij de Duitsers opdracht om 11 uur met een afvaardiging naar Wageningen te komen. Bij deze voorbespreking waren aanwezig: Generaal Foulkes,  de Chef-staf van het 25ste Duitse leger (Luitenant-Generaal Reichelt) en Z.K.H. Prins Bernhard (bevelhebber van de Binnenlandse Strijdkrachten). De definitieve capitulatieonderhandelingen vonden zaterdagmiddag om 4 uur plaats. En daarbij was ook de bevelhebber van het 25ste Duitse leger, Generaal-Oberst Johannes Blaskowitz, aanwezig. De Duitse onderhandelaars betraden via de toenmalige serre de grote zaal van ‘De Wereld'. Er werd gesalueerd en Generaal Foulkes noodde de Duitsers aan tafel en stelde Prins Bernhard voor. De Duitsers stonden onmiddellijk op, namen plaats achter hun stoelen en brachten een saluut dat door Prins Bernhard beantwoord werd met het opsteken van een sigaret. Op de vraag van Generaal Foulkes of Blaskowitz bereid was te capituleren, antwoordde de Duitse bevelhebber met: ‘Jawohl'. Daarmee was de capitulatie een feit en hotel ‘De Wereld' een monument. 's Avonds sprak een ontroerde Koningin Wilhelmina vanuit het bevrijde zuiden het Nederlandse volk toe.

De vroegere geschiedenis van hotel ‘De Wereld' gaat terug tot logement ‘De Waerelt' dat hier al eeuwen stond. Het oorspronkelijke gebouw maakte in 1856 plaats voor het huidige gebouw. Tot 1944 werd hier een café-hotel-restaurant geëxploiteerd. En na de bevrijding werd dat bedrijf voortgezet. Tot 1962 was er ook nog een capitulatiemuseum gevestigd. Op 1 juli 1945 onthulde Z.K.H. Prins Bernhard in aanwezigheid van Luitenant-Generaal Foulkes een herdenkingsplaat op de muur van ‘De Wereld'. In 1970 maakte het horecabedrijf in het gebouw (inmiddels in bezit van de Landbouwhogeschool) plaats voor het Stadium Generale en de gemeentelijke werkgroep Vormingswerk. Na enige aandrang in de Tweede Kamer besloot het ministerie van CRM geld beschikbaar te stellen voor de restauratie van het vervallen gebouw. Met medewerking van het rijk, de gemeente, provincie en Landbouwhogeschool werd het benodigde geld bijeen gebracht, zodat Z.K.H. Prins Bernhard op 5 mei 1975 een gerestaureerde capitulatiezaal officieel kon openen.
Het stichtingsbureau en educatief centrum waren sinds 1997 gehuisvest in Hotel 'De Wereld' en maakten voor hun activiteiten gebruik van de Capitulatiezaal en Prins Bernhardzaal. Vanaf eind februari 2004 is er in Hotel 'De Wereld' weer een hotel-restaurant gevestigd.

Rivieren langs stuwwallen en uiterwaarden, het is en op en top Nederlands landschap. En zo mooi! Het contrast van passerende binnenvaartschepen in de Rijn, grazende koeien in sappig grasland en spelende kinderen op oeverstrandjes. In de uiterwaarden, beheerd door Staatsbosbeheer, kun je genieten van een enorme biodiversiteit. In de winter overstromen de ruige weilanden af en toe en dan wordt het knap glibberig. In de warmere maanden vind je hier bijzondere plantjes zoals Karwijvarkenskervel, Aardbeiklaver en Slijkgroen. Zeldzame paddenstoelen zoals Blauwgrijze Schorsmycena. En rode lijst-vogels zoals de Buidelmees, Grote Karekiet, Rietzanger, Watersnip, Visdief, Steenuil, Sprinkhaanzanger, Blauwborst en Roodborsttapuit.

Het gebouw van de Steenfabriek De Bovenste Polder stamt uit 1923. Maar de eerste steenfabriek werd hier gebouwd in 1846. De polderklei bleek heel geschikt voor het bakken van harde straatstenen. De steenfabriek overleefde de Tweede Wereldoorlog en werd uiteindelijk in 1965 gesloten. Het beeldbepalende gebouw werd meerdere malen gered van de sloop. Sinds eind 1997 is de steenfabriek bewoond en hebben kunstenaars en muzikanten er hun atelier. Het complex is sinds 2003 in beheer van de Nationale Maatschappij tot Behoud, Ontwikkeling en Exploitatie van Industrieel Erfgoed (Boei BV), een landelijke vereniging die zich bekommert om industrieel erfgoed.

Het landgoed Belmonte werd gesticht door Thierry Juste, baron De Constant Rebecque de Villars die er rond 1845 een pompeuze villa liet bouwen. Er werd grond aangekocht tot het landgoed zeventien hectaren groot was. Hierop werd een tuin aangelegd naar ontwerp van Davis Zocher Jr., een tuinarchitect die sterk beïnvloed was door de Engels Landschapsstijl.

Jarenlang bewoonden baronnen en baronessen het huis, dat in 1936 in het bezit kwam van Stichting Het Gelders Landschap. In de Tweede Wereldoorlog werd er in en om Wageningen hevig gevochten. Op het landgoed waren Duitse voorraden voor de strijd opgeslagen. Daarom was het een doelwit voor beschietingen en bombardementen die het landgoed en landhuis grotendeels verwoestten.

In 1951 kocht de Landbouwuniversiteit Wageningen het landgoed om haar botanische tuin De Dreijen uit te breiden met een arboretum. Lange, rechte lijnen waren leidend in dat ontwerp. Er werden collecties bomen en een beroemde collectie rododendrons aangeplant. Ook kreeg een bijzondere verzameling rozen er een plek. In 2012, toen de botanische tuinen niet meer werden benut voor onderwijs en onderzoek, werd de Stichting Belmonte Arboretum opgericht om de tuin financieel en bestuurlijk op eigen benen te zetten.

Belmonte Arboretum, Generaal Foulkesweg 94-A, Wageningen, gratis toegankelijk van zonsopgang tot zonsondergang.

De Renkumse Beek doorsnijdt de stuwwal aan de Zuidwest-Veluwerand. Het beekdal is een belangrijke ecologische verbindingszone voor wilde dieren die vanuit de Veluwe de uiterwaarden van de Rijn kunnen bereiken. Het zuidelijkste deel van het beekdal, de Grunsfoortweide, hoort bij Oranje Nassau’s Oord.

Oranje Nassau’s Oord (ONO in de volksmond) is een landgoed tussen Renkum en Wageningen met weiland en bos. Op het terrein ligt een voormalige sanatorium voor mensen met longziekten, tegenwoordig verpleeghuis. Op het terrein ligt ook de historische moestuin van Koning Willem III die nu in gebruik is bij biologische groentenkwekerij ‘De ommuurde tuin’. Je kunt er groenten kopen, fruit plukken (in juni en juli) of wat drinken op het terras. Op het terrein van ONO ligt ook een oud vijvercomplex (achter de Landbouwschuur). De Landbouwschuur was in de Tweede Wereldoorlog een belangrijke verzamelpost voor Engelse soldaten. De hertenkamp wordt nog immer bewoond door herten en hinden. En achter de witte villa (vroeger het woonhuis van de geneesheer-directeur) ligt een ijskelder die door Koning Willem III gebruikt werd om het ijs op te slaan waarmee eten gekoeld kon worden. Tegenwoordig leeft daar een vleermuizenkolonie. Het landgoed is 168 hectare groot.

De Dorschkamp, een 70 hectare-groot landgoed dat voornamelijk uit bos bestaat, is genoemd naar de villa, Huize de Dorschkamp, die vroeger aan de oostrand van de Wageningse Eng stond. Hier woonde de familie Pabst die ook wel sprak van Dorstkamp omdat al het water hier wegzakte in de zandbodem… De villa raakte in de Tweede Wereldoorlog zwaar beschadigd. Na de oorlog vestigde de Stichting Bosbouwproefstation TNO zich hier. Het wetenschappelijke werk dat daar werd gedaan maakte de naam Dorschkamp tot ver buiten Wageningen bekend en beroemd. Bij de nieuwbouw in 1966-68 werd de villa gesloopt en bleef alleen het Koetshuis bewaard. Later werkten de onderzoekers van Danone in de gebouwen van het instituut. Tegenwoordig is het een asielzoekerscentrum.

Het Wagenings Wijngoed ligt op Landgoed De Dorskamp, op de Veluwezoom en grenzend aan de Wageningse Eng. In juni 1998 werd deze biologische wijngaard aangeplant, destijds één hectare met Regent-druiven. Later werd dit uitgebreid tot twee hectare met Regent, Johanniter, Merzling en Bianca-druiven. En in 2004 volgde de nieuwste aanplant van 0,3 hectare. Sinds 2015 is de wijngaard eigendom van de Stichting Wagenings Wijngoed.

Het Schip van Blaauw is het voormalige laboratorium voor plantenfysiologisch onderzoek. Gebouwd in 1919-1922 in de stijl van de Amsterdamse School naar ontwerp van Cornelis Jouke Blaauw. Het is sinds 2001 Rijksmonument. Opvallend zijn de organische vormen, het gebruik van baksteen en versieringen. Tegenwoordig behuist het pand een communicatiebureau, administratiekantoor en uitgeverij.

De oude Joodse begraafplaats  (onderdeel van begraafplaats Leeuwerenk) is in gebruik vanaf 1669. Van 1830 tot 1987 was Wageningen een zelfstandige Joodse gemeente. Daarvoor en daarna behoorde ze bij Arnhem. De begraafplaats werd in 1929 gesloten en kreeg in 1967 de status van rijksmonument. Een opvallende grafsteen is die van de Arnhemse dichteres Estella Hijmans-Hertzveld (1837-1881).