ANWB HomepageDe Elektrisch Rijden Monitor 2019
De stand van zaken omtrent elektrisch rijden in Nederland
De Elektrisch Rijden Monitor geeft jaarlijks de actuele stand van zaken weer rond elektrisch rijden in Nederland. Op basis van de huidige stand van zaken kunnen we stellen dat elektrisch rijden op het punt van doorbreken staat in de particuliere markt.
Monitor is ook te bekijken in pdf
Voor het derde jaar op rij heeft de ANWB onderzoek gedaan onder de Nederlandse bevolking naar de opkomst van de elektrische auto. De resultaten laten een duidelijke verschuiving zien.
De meerderheid (56%) van de Nederlanders overweegt op termijn een elektrische auto aan te schaffen en maar liefst 36% heeft interesse in elektrisch rijden. In 2018 was 37% van de Nederlanders geïnteresseerd in elektrisch rijden. 28% van de Nederlanders is niet geïnteresseerd, vorig jaar was dit nog 23%. De verwachting is dat deze stijging te maken heeft met de toegenomen twijfel over de milieuvriendelijkheid en de hoge aanschafprijs van de elektrische auto.
Elektrische auto beleeft waarschijnlijk doorbraak in 2020
Naar verwachting beleeft de elektrische auto in 2020 haar doorbraak in de particuliere markt; het aanbod aan modellen stijgt, de gemiddelde actieradius van auto’s is fors toegenomen en het prijsverschil tussen een benzine- en elektrische auto wordt steeds kleiner. De doorbraak is wel sterk afhankelijk van (de hoogte van) een aanschafsubsidie op nieuwe en tweedehands elektrische auto's, en of de aangekondigde modellen door de industrie daadwerkelijk op de markt verschijnen.
Ondanks de positieve ontwikkelingen in de markt, zien consumenten belemmeringen om over te stappen op een elektrische auto.
Kosten: de aanschafprijs is te hoog
De grootste barrière voor de Nederlandse consument om een elektrische auto te kopen is de aanschafprijs.
De elektrische auto is in aanschaf duurder dan een vergelijkbare brandstofauto, maar in gebruik goedkoper. Kijken we naar de totale cost of ownership - alle kosten zoals afschrijving, onderhoud en verbruikskosten meegerekend, dan is de elektrische auto gemiddeld nog altijd 2 á 3 procent duurder (uitgaande van een gebruiksduur van vier jaar en jaarlijks 15.000 kilometer). Dit verschil wordt echter steeds kleiner; vorig jaar was het nog 6 procent.
In 2020 komt een aanschafsubsidie vanuit de overheid, die ervoor moet zorgen dat de aanschafprijs aantrekkelijker wordt.
Onderbouwing kostencalculatie
Voor het berekenen van de kilometerkosten nemen we alle kosten mee die het bezitten en rijden van een auto met zich mee brengt. Het gaat dan concreet om afschrijving, MRB, verzekering, benzine/stroomkosten, onderhoud en reparaties. We vergelijken de gemiddelde km-kosten van middenklasse benzine auto’s met die van middenklasse elektrische auto’s. Dit bij een gebruiksduur van 4 jaar en het rijden van 15.000 km per jaar. Voor het gemiddelde nemen we een “mandje” populaire benzineauto’s en een vergelijkbaar mandje populaire elektrische auto’s. In de berekening wegen we de verkoopaantallen mee. De systematiek is elk jaar dezelfde waardoor vergelijkbare resultaten ontstaan.
Actieradius: kan een elektrische auto wel ver genoeg rijden?
Actieradius is de tweede belangrijkste reden voor Nederlanders om niet elektrisch te rijden, maar wordt steeds minder belangrijk. Vorig jaar was voor 29% van de Nederlanders onvoldoende actieradius van elektrische auto’s een belangrijk bezwaar, dit jaar ligt het percentage op 24%.
De gemiddelde actieradius van de elektrische auto steeg het afgelopen jaar fors. Vorig jaar was de actieradius gemiddeld 264 kilometer (op basis van NEDC-meetmethode), dit jaar is dat 344 kilometer (NEDC), wat gelijk staat aan 269 kilometer in de nieuwe en realistischere WLTP-meetmethode. Er zijn al auto’s met een bereik tot 450 kilometer. Mede hierdoor is actieradius steeds minder een belemmering voor mensen om elektrisch te gaan rijden.
Milieu: hoe duurzaam is een elektrische auto eigenlijk?
De grootste motivatie van de Nederlandse consument om een elektrische auto te kopen, is nog altijd het milieu. We zien echter dat de scepsis hierover toeneemt; 17% van de Nederlanders twijfelt over de duurzaamheid van de elektrische auto. Vorig jaar lag dit percentage met 8% fors lager.
Hoewel elektrische auto’s niet klimaatneutraal zijn, stoten ze over de gehele levensduur 35% tot 55% minder CO2 uit dan een vergelijkbare benzineauto. Dit is inclusief de productie en afbraak van de accu.
Laadnetwerk: kan ik wel laden wanneer nodig?
Zo’n 20% van de Nederlanders vindt het laadnetwerk in ons land te beperkt; zij ervaren te weinig mogelijkheden om een elektrische auto op te laden.
Vorig jaar telde Nederland nog zo’n 37.000 openbare laadpalen, nu zijn dat er al ruim 48.000. Daarbij hebben we in Nederland 284 snellaadstations. Nederland heeft de hoogste laaddichtheid, het aantal laadpalen per 100 km² asfalt, van Europa. Ga je met de elektrische auto de grens over, dan wordt het een ander verhaal. Andere landen in Europa liggen met hun laadnetwerk ver achter op Nederland.
Modellen: zijn er wel voldoende gangbare modellen?
Ongeveer een kwart van de Nederlanders geeft aan te willen wachten met elektrisch rijden tot er meer gangbare modellen op de markt komen.
Het huidige aanbod van elektrische auto’s onder de € 50.000 is met zo’n 22 modellen nog vrij beperkt. De afgelopen jaren groeide het gestaag; vorig jaar en het jaar ervoor waren er slechts 18 modellen in deze prijsklasse. In 2020 lijkt hier verandering in te komen en betreedt een groot aantal nieuwe modellen de markt. De tweedehandsmarkt loopt daarentegen nog ver achter en zal nog een aantal jaar nodig hebben om zich te ontwikkelen.
De ANWB steunt de transitie naar zero-emissie mobiliteit en ziet in de elektrische auto de belangrijkste bouwsteen om deze ambitie te realiseren. Een elektrische auto is een comfortabel, schoon en zuinig alternatief voor de huidige brandstof auto. De elektrische auto stoot minder CO2 uit (met duurzaam opgewekte stroom bijna geen) en produceert lokaal aanzienlijk minder schadelijke stoffen (fijnstof). Bekijk hier de milieuprestaties van de elektrische auto.
Tegelijkertijd zien we dat de consument nog steeds een groot aantal belemmeringen ervaart om over te stappen op een elektrische auto. De belangrijkste zijn de aanschafprijs, de actieradius, de beschikbaarheid van laadinfrastructuur en de beschikbaarheid van modellen. De ANWB heeft er vertrouwen in dat de komende jaren een groot aantal van deze belemmeringen weggenomen zal worden maar daar is wel tijd voor nodig. Met name voor de grootste groep Nederlanders (occasionrijders) is er de komende jaren nog maar weinig perspectief. Aangezien de overheid een sleutelpositie heeft, vormt dit de kern van onze lobby: wegnemen van praktische belemmeringen en zorgen dat iedereen mee kan komen in deze transitie. De ANWB streeft naar elektrische mobiliteit die betaalbaar en aantrekkelijk is voor iedereen. Concreet levert dat een aantal standpunten op:
- De ANWB vindt dat een elektrische auto financieel haalbaar moet zijn voor álle automobilisten. De hoge aanschafprijs is momenteel nog steeds de belangrijkste belemmering. Om toch nieuwkopers te verleiden een elektrische auto aan te schaffen zijn (tijdelijke) stimuleringsmaatregelen nodig, waar naast zakelijke rijders ook particulieren gebruik van kunnen maken.
- De aanschafsubsidie voor nieuwe elektrische auto’s is belangrijk voor de instroom van betaalbare elektrische auto’s in het wagenpark. Deze auto’s zijn hard nodig voor een volwassen tweedehandsmarkt over een aantal jaar. Alleen bij voldoende instroom van nieuwe betaalbare elektrische auto’s in de aankomende jaren zal er een volwassen tweedehandsmarkt kunnen ontstaan. Daarom bepleiten wij voor het behoud en waar mogelijk uitbreiding van de aanschafsubsidie voor de aanschaf van nieuwe elektrische auto’s.
- De aanschafsubsidie voor tweedehands elektrische auto’s is belangrijk om de huidige generatie elektrische auto’s in Nederland te behouden en door te laten stromen naar Nederlandse occasionkopers. Aangezien de tweedehandsmarkt pas vanaf 2024 meer aanbod zal krijgen pleiten wij voor een verlenging van deze regeling na die jaren.
- Elektrische auto’s zijn tot en met 2024 vrijgesteld van wegenbelasting (MRB). Dit is niet houdbaar op de lange termijn. Ook een elektrische auto maakt gebruik van de weg en zal bij moeten dragen aan kosten van wegonderhoud. Wel pleiten wij voor een kortingstarief ten opzichte van een ICE auto in de periode na 2025.
- De ANWB pleit voor een dekkend interoperabel (snel) laadnetwerk in Nederland en Europa.
- Automobilisten die voor het laden van hun elektrische auto afhankelijk zijn van de openbare ruimte moeten door hun gemeente gefaciliteerd worden in een laadpunt in de openbare ruimte.
- Er moet een internationaal interoperabel snellaadnetwerk zijn waarbij alle standaarden van snelladen aangeboden wordt.
- Er moet maximale prijstransparantie 'aan de paal' zijn. Het moet voor de elektrische rijder altijd duidelijk zijn wat hij/zij moet betalen voor stroom.
- De ANWB pleit voor maximale transparantie over de milieuprestaties van de elektrische auto. De overheid moet zich inspannen voor verantwoorde winning van benodigde aardmaterialen en regels met betrekking tot verantwoorde en volledige recycling van batterijen.
- Tot slot maken wij ons zorgen om de capaciteit van het elektriciteitsnet in de gehele energietransitie. Wanneer huizen elektrisch verwarmd worden en mobiliteit afhankelijk is van elektriciteit zal het stroomgebruik minimaal verdrievoudigen ten opzicthte van nu. Afhankelijk van zon en wind zal de productie enorme pieken en dalen gaan kennen. Om dit op te vangen is een uitbreiding van het elektriciteitsnet noodzakelijk. De kosten die hiermee gepaard gaan zijn enorm en moeten eerlijk verdeeld worden. Tegelijkertijd kan de investering beperkt worden door elektrische auto’s slim te laden en ontladen; Smart charging. De ANWB verwacht van de overheid een coördinerende rol hierin.
(Standpunt ANWB Belangenbehartiging d.d. 1-2-2023)
Vanaf 2030 mogen er geen nieuwe auto’s verkocht worden die op fossiele brandstof rijden, zo is de ambitie uit het Klimaatakkoord. Een overstap van fossiele brandstof naar duurzame mobiliteit is daarom noodzakelijk. De ANWB wil haar leden en partners met de Elektrisch Rijden Monitor informeren en elektrisch rijden in Nederland stimuleren.
De Elektrisch Rijden Monitor brengt in kaart hoe de elektrische auto zich in Nederland ontwikkelt, hoe de consument daarop reageert en welke belemmeringen worden ervaren bij de overgang naar elektrisch rijden.
Om dit de komende jaren mogelijk te maken, moet de automobilist een weloverwogen keuze kunnen maken. De ANWB helpt daarbij door objectieve informatie en nuttige tools te bieden.