ANWB Hondsrugroute
Nederland, Drenthe, Gieten
De Hondsrug vormt de scheiding tussen het Drentse zandplateau en de Drents-Groningse venen. De hoge ligging maakte het gebied duizenden jaren geleden tot een veilige woonplaats voor prehistorische volkeren. Het is niet toevallig dat juist dit deel van Drenthe het land van de hunebedden is.
Let op: deze autoroute voert deels over lokale wegen die ook door fietsers (en wandelaars) worden gebruikt. Geef elkaar de ruimte en pas je snelheid aan, dan kan iedereen van zijn tochtje genieten.
Er zijn drie mogelijkheden om de route te rijden
1. Via Google Maps op je telefoon
Rijd de route met behulp van Google Maps op je mobiele telefoon. De route houdt hierdoor automatisch rekening met eventuele wegafsluitingen of omleidingen en is compatible met Apple Carplay en Android Auto waardoor je kunt navigeren via het infotainment systeem van je auto.
Zo werkt het:
Zorg dat Google Maps is geïnstalleerd op je telefoon (staat er meestal al op en is anders te downloaden via App- of Playstore).
Scan de QR-code:
Zit je al op je telefoon en kun je de QER=code niet scannen? Klik dan op DEZE LINK
De startpagina van de route opent nu vanzelf op je telefoon.
Let op: soms zal de route te lang zijn om in één keer te openen, dan wordt deze verdeeld in etappes die je achter elkaar kunt rijden: klik op de route/etappe die je wilt rijden, deze opent automatisch in Google Maps.
Tip: Op MapRoute vind je een bibliotheek met meer dan 2000 routes voor auto, of motor. Hier vind je ook alle ANWB autoroutes. Meer weten? Bekijk de handleiding voor MapRoute.
2. Met de routebeschrijving en een bijrijder
Print de routebeschrijving van deze autoroute (zie hieronder) uit en neem deze mee.
Let op: in verband met de verkeersveiligheid is deze optie alleen geschikt voor het rijden van de route met een bijrijder die de route leest!
3. Met de gpx
Heb je een navigatieapparaat? Download dan de gpx (rechts op de pagina onder het kaartje) en upload deze in jouw navigatieapparaat. Hoe je dat doet verschilt per merk en apparaat. Je kunt het beste kijken op de site van het betreffende merk voor een handleiding en/of voor de gegevens van de support-afdeling (als je er niet uitkomt!). Bijvoorbeeld: Garmin of TomTom.
Snellaadpunten langs de route:
- Hoenderkamp 1, Emmen, Vattenfall InCharge (klein stukje Emmen inrijden).
Let op: Gebruik de routebeschrijving alleen als je met een bijrijder op pad gaat en nooit als je zelf rijdt!
Startpunt: Gieterstraat 1 Rolde (midden in het dorp).
- Rij vanaf de richtingwijzer bij Café Restaurant Hofsteenge en het oude Gemeentehuis richting Gieten, de Gieterstraat in. Hou na 5,4 km over het voormalige spoorlijntje rechts aan. Volg de bocht naar rechts en ga bij de richtingwijzer (‘Doorgaand verkeer’) LA en op rotonde RD. Op volgende rotonde 2e afslag RA (eigenlijk RD) en op de derde rotonde – in Gieten – de 3e afslag RA nemen (Oelenboom). Rij met de bocht mee naar rechts (Asserstraat). Einde weg LA, langs de kerk.
- Bijna aan het einde van het dorp, voorbij huisnr. 14, ga je RA (Oude Wildervanksterweg) en daarna neem je de 1e afslag RA (Hondsrugweg). Ga met bocht mee naar rechts en sla op de driesprong LA (Bonnen). Aan het einde van de weg LA (Bonnen) en bij de richtingwijzer RA, richting Gasselte (Bonnen). Neem de eerste asfaltweg met paddenstoel RA (Achter ’t Hout) en rij door Kostvlies. Steek de voorrangsweg over en ga aan het einde van de weg in Gasselte RA (Julianalaan). Bij de richtingwijzer ga je LA richting Gasselte (De Brinken) en bij de volgende richtingwijzer weer LA richting Drouwen. Rij door Drouwen.
- Neem in Borger op de rotonde de 2e afslag RA (eigenlijk RD), door de winkelstraat (Mensenrechtenplein). Hou in Ees bij de richtingwijzer links aan (Dorpsstraat) en hou bij ‘Doorgaand verkeer’ rechts aan. Vlak voor het bord ‘Einde bebouwde kom’ (einde klinkerbestrating) ga je LA, de bosweg in. Einde weg RA, asfaltweg. Hou bij de ANWB-paddenstoel rechts aan en sla voorbij het hunebed D30 op de kruising met de schuilhut RA. Ga in Exloo na het bochtje op de kruising LA (Hoofdstraat). Bij het gemeentehuis en de richtingwijzer ga je RA (Zuiderhoofdstraat). In Odoorn bij de richtingwijzer hou je rechts aan (Doorgaand verkeer). Iets verder rij je links met de bocht mee en bij het tankstation (Tamoil) ga je LA (Valtherweg).
- Neem in Valthe op de rotonde de 2e afslag RA. Ga op de kruising LA (Hoofdstraat). Bij de richtingwijzer ga je RA, richting Weerdinge (Weerdingerweg) en in Weerdinge aan het eind van de weg RA (Dorpsstraat). Rij in Emmen bij het verkeerslicht RD. Neem op de rotonde de 1e straat rechts en rij bij het verskeerslicht RD. Op twee kleine rotondes bij het viaduct neem je de 2e afslag RA, route dus in zelfde richting vervolgen. Eerste afslag nemen, Noord-Sleen. Einde weg ga je LA en op de rotonde neem je de 1e afslag RA, richting Schoonoord. Bij het tankstation (Argos) hou je links aan. Steek in Schoonoord het kanaal over en rij RD. Ga in De Kiel bij de richtingwijzer RA (Eeserstraat) en voorbij Eeserveen bij de ANWB-paddenstoel vóór het witte bruggetje LA (Kanaalstraat; NB slecht wegdek op het tweede deel van de Kanaalstraat). Aan het einde van de weg RA (De Mepscheweg). En aan het einde van die weg LA.
- In Westdorp ga je op de kruising bij het hunebed LA, over de brug. Ga aan het einde van de weg LA (Schoonloërstraat). In Schoonloo op de rotonde de 1e afslag RA nemen. Op de rotonde in Grolloo de 1e afslag RA nemen. Op de kruising met de voorrangsweg LA slaan, richting Rolde. Na 5,5 km op de rotonde de 1e afslag RA nemen, onder de rijksweg doorrijden en op de volgende rotonde de 1e afslag RA nemen (eigenlijk RD, Grolloërstraat). Neem op de rotonde in Rolde de 2e afslag RA (Grolloërstraat) en na het tankstation (Tango) op de rotonde de 2e afslag RA (Grolloërstraat). Aan het einde van de weg bij de richtingwijzer eindigt de route.
Deze route laat je kennismaken met veel elementen van het eeuwenoude esdorpenlandschap. Een esdorp is meestal al van afstand te herkennen aan de wat hogere en bolle ligging. Ook ligt er rond een es vaak een houtwal, die diende als veekering. In een echt esdorp liggen de boerderijen bijeen rond de brink, een onbebouwde ruimte, vaak begroeid met machtige eikenbomen. De brink was het centrum van het dorp. Hier werd het vee ingeschaard en bijgevoerd, werd water opgevangen in de dobbe en hadden de dorpsbijeenkomsten plaats. Imposant zijn de boerderijen aan de brink. Het oudste type boerderij is het hallenhuis, of ‘lös hoes’, waarbij woonhuis en bedrijfsgedeelte zonder scheidingswand in elkaar overliepen.
Midden op de Hondsrug ligt het oude esdorp Gieten op een kruising van belangrijke noord-zuid- en oost-westverbindingen. Eeuwenlang vonden reizigers op hun tocht over de heidevelden in de herbergen van Gieten een veilig onderdak voor de nacht.
Even buiten het dorp, op de hooggelegen Hondsrugweg, heb je een schitterend uitzicht op Gieten met de toren van de Nederlands-hervormde kerk (1804) en de molen De Hazewind (1833). Aan de andere kant kijk je uit over de rechte lijnen van het Drents-Groningse veengebied.
De Hondsrugweg die precies de grens vormt van het zand en het veen, voert je langs de expositieboerderij Klein Hilbingshof (1604) en via Bonnen naar Kostvlies dat aan het eind van de 19e eeuw door Gelderse eekschillers werd gesticht, die zich hier als keuterboertjes gingen vestigen. Eekschillers trokken in de 19e eeuw door deze streken om de schors van eikenhout te schillen; de schors werd verkocht voor de bereiding van looimiddelen voor de leerindustrie.
Gasselte heeft een schitterend witgepleisterd kerkje uit de 13e eeuw. Het is een van de oudste Drentse dorpskerkjes.
Vlak voor je in het dorp links afslaat naar Drouwen, zie je in de tuin van de pastorie drie witte beelden, die naar men zegt door de schippers van Gasselternijveen uit dankbaarheid aan het hoofddorp Gasselte zijn geschonken. Een fijn gebaar, ware het niet dat de beelden uit het park van een landgoed aan de Vecht waren meegenomen. Soms blijkt gestolen goed wél te gedijen.
Op weg naar Borger over de eeuwenoude Hondsrugweg passeer je het Drouwenerzand, dat door zijn stuifzand in vroeger eeuwen een geducht obstakel voor de reizigers vormde. Je vindt in het dorp Drouwen de expositieboerderij Versteend Leven.
Langs de oude hoofdweg – die schitterende vergezichten biedt in de richting van het Hunzedal – bereik je het grote Hondsrugdorp Borger.
Aan het begin van het dorp (linksaf) is het Nationaal Hunebedden Informatiecentrum. Hier ligt naast de parkeerplaats het grootste hunebed van Nederland; het heeft een lengte van 22 meter. In het informatiecentrum vind je alle mogelijke informatie over het Trechterbekervolk dat hier zo’n 5000 jaar geleden de hunebedden bouwde (Bronnegerstraat 12)
Terug op de hoofdweg zie je voor de rotonde de Nederlands-hervormde kerk met een toren uit de 14e eeuw die op enorme veldkeien is gebouwd. Wie naar de kerk loopt, moet over een rooster dat in vroeger eeuwen de duivel ervan zou hebben weerhouden de geheiligde grond te betreden. Een bijkomend voordeel was dat ook de varkens en de schapen van het dorp het kerkhof niet op konden.
Van Borger is het slechts een paar kilometer naar het kleine dorp Ees waar de grote Boswachterij Exloo begint met tal van wandelmogelijkheden.
Het dorp is op zijn mooist als aan het eind van de dag de grote schaapskudde van het Molenveld terugkeert naar de schaapskooi midden in het dorp. Hier vind je ook het Schapen-informatiecentrum (Hoofdstraat 24A).
Vlak voor Odoorn is in het Odoornerzand volop gelegenheid om te wandelen.
In het dorp staat een zeer bijzondere kerk. Vielen het schip en de toren in de loop van de tijd regelmatig ten prooi aan de vlammen, het koor van de kerk is sinds de 12e eeuw nagenoeg onveranderd gebleven. Het opmerkelijkst zijn de bewerkte blokken graniet waaruit het onderste deel van de muur is opgebouwd.
Onderweg naar Valthe zie je aan de linkerkant midden in het bouwland de grafheuvel het Eppiesbargie.
Dit is een zanddorp op de grens van het veen. Het begin van het dorp is het oudste gedeelte met zijn Saksische boerderijen langs de keienweggetjes.
Als je rechts afslaat naar Weerdinge, ligt meteen rechts het oude stationnetje van Valthe waarlangs vóór de Tweede Wereldoorlog nog een trein van Emmen naar Stadskanaal reed.
Langs de grens van de Hondsrug en het veengebied bereik je eerst het dorp Weerdinge en vervolgens, langs het Valtherbosch, het centrum van Emmen.
Wie na zo’n landelijke tocht even terug wil naar de drukte van de stad, zet de auto op een van de grote parkeerplaatsen langs de Hondsrugweg voor een bezoekje aan het winkelcentrum van Emmen. Voor Wildlands Adventure Zoo (Raadhuisplein 99, Emmen) moet je eigenlijk een hele dag uittrekken.
Vanuit Emmen gaat de route verder naar de Staatsbossen van het Sleenerzand.
Eenmaal op de weg naar Schoonoord en Rolde ligt na enkele honderden meters aan de rechterkant het grote dagrecreatieterrein Kibbelkoele. Aan het eind van het bos, aan de linkerkant van de weg, vind je een van de bezienswaardigste Drentse hunebedden,
De Papeloze Kerk, die in 1959 werd gerestaureerd. Een deel van het hunebed heeft men precies zo proberen te maken als het Trechterbekervolk hun grafmonument duizenden jaren geleden heeft achtergelaten. De naam van het hunebed komt voort uit de Reformatie (16e eeuw), toen hier in het geheim katholieke kerkdiensten werden gehouden, waarbij de gelovigen het zonder paap (priester) moesten stellen.
Deze veenkolonie ontstond in de vorige eeuw toen het Oranjekanaal werd gegraven dat de Drentse Hoofdvaart met de venen in Zuidoost-Drenthe zou verbinden. In 1854 werd hier de eerste plaggenhut gebouwd. Wie een beeld wil krijgen van het leven van alledag in die jaren, moet beslist een bezoek brengen aan het openluchtmuseum Ellert en Brammert (Tramstraat 73).
Op weg naar De Kiel bevind je je op het oude Ellertsveld. Honderd jaar geleden was dit een vrijwel boomloze heidevlakte met hier en daar een heuveltje en wat zandverstuivingen. Op de onvruchtbaarste delen plantte Staatsbosbeheer productiebossen, die tegenwoordig vooral belangrijk zijn voor de recreatie.
Eenmaal van de weg naar Rolde af ga je bij Eeserveen linksaf naar Westdorp, langs het diepgelegen Kanaal Buinen-Schoonoord. Het kanaal werd aan het eind van de jaren 1920 door werklozen gegraven om een verbinding tot stand te brengen tussen het Oranjekanaal en het Stadskanaal. Tegenwoordig heeft het kanaal een recreatieve functie. Halverwege Eeserveen en Westdorp is een half dichtgegroeide zijtak van het kanaal naar Eesergroen.
Na het oude sluisje bereik je Westdorp met enkele mooie oude Saksische boerderijen. Tot in de 18e eeuw stond in het dorp de middeleeuwse havezate Westrup. Vervolgens komt u bij Schoonloo weer op de weg naar Rolde.
Vlak voor de es van Grolloo liggen rechts de hoge eiken van het Grollerholt, waar tot in de 17e eeuw de Drentse landdagen in de openlucht werden gehouden.
Bij Grolloo ga je vervolgens rechtsaf het Grolloërveld op. Aan het eind van de weg zijn tal van wandelmogelijkheden.
In plaats van bij Papenvoort meteen links af te slaan, kun je ook even een eindje rechtdoor de boswachterij Gieten-Borger in waar Buitencentrum Boomkroonpad het uitgangspunt vormt van wandelroutes, zoals naar een spectaculaire brug die zich op 17,5 m hoogte tussen de kronen van de bomen doorslingert (Steenhopenweg 4).
In de middeleeuwen was Rolde de hoofdplaats van het Rolderdingspel, het centrum van de zes dingspelen waarin de Olde Lantschap was verdeeld. Bij het naderen van Rolde zie je de kerktoren en de molenwieken boven de bomen uitsteken. Deze korenmolen (1863) staat op een echte molenberg. Van de brinken in Rolde is de Kerkbrink de mooiste en de Grote Brink (met de molen) de grootste. Deze wordt gebruikt voor evenementen, zoals de Rolder paardenmarkt. Historisch Streekmuseum Het Dorp van Bartje (Balloërstraat 2A. Apr.-sept. di.-zo. 9-19 uur) toont hoe vroeger in Drenthe geleefd werd. Er zijn prachtige zandtapijten te zien, die vroeger in de huiskamers van Drentse boerderijen gestrooid werden.
De weg van Rolde naar Gieten was halverwege de 19e eeuw een van de eerste verharde wegen in Drenthe. In de loop van de jaren is de weg zo verbreed dat eikenbomen bijna ‘op straat’ zijn komen te staan.
Bij Eexterhalte maakt de weg een wat merkwaardige slinger, als je het tracé van de oude spoorlijn van Assen naar Stadskanaal passeert. Je ziet hier zelfs nog een voormalig stationnetje. Als je vóór de bocht rechtsaf gaat, kom je in de Staatsbossen van het
Gieterveld met wandel- en recreatiemogelijkheden. Via de oude straatweg bereik je het start- en eindpunt Gieten.