ANWB Zuid-Veluweroute
Nederland, Gelderland, Ede
Het schitterende landschap langs de Zuid-Veluweroute ontstond in de voorlaatste ijstijd. De glooiende huevels zijn dus eigenlijk stuwwallen: omhoog geduwd door landijs. Hier rondrijden is genieten van heidevelden, bossen, fraaie natuurparken en charmante steden en dorpen.
Let op: deze autoroute voert deels over lokale wegen die ook door fietsers (en wandelaars) worden gebruikt. Geef elkaar de ruimte en pas je snelheid aan, dan kan iedereen van zijn tochtje genieten.
Er zijn drie mogelijkheden om de route te rijden.
1. Via Google Maps op je telefoon
Rijd de route met behulp van Google Maps op je mobiele telefoon. De route houdt hierdoor automatisch rekening met eventuele wegafsluitingen of omleidingen en is compatible met Apple Carplay en Android Auto waardoor je kunt navigeren via het infotainment systeem van je auto.
Zo werkt het:
Zorg dat Google Maps is geïnstalleerd op je telefoon (staat er meestal al op en is anders te downloaden via App- of Playstore)
Scan de QR-code:
De startpagina van de route opent nu vanzelf op je telefoon.
Let op: soms zal de route te lang zijn om in één keer te openen, dan wordt deze verdeeld in etappes die je achter elkaar kunt rijden: klik op de route/etappe die je wilt rijden, deze opent automatisch in Google MapsTip: Op MapRoute vind je een bibliotheek met meer dan 2000 routes voor auto, of motor. Hier vind je ook alle ANWB autoroutes. Meer weten? Bekijk de handleiding voor MapRoute.
2. Met deroutebeschrijving en een bijrijder
Print de routebeschrijving (zie hieronder) van deze autoroute uit en neem deze mee.
Let op: in verband met de verkeersveiligheid is deze optie alleen geschikt voor het rijden van de route met een bijrijder die de route leest!
3. Met de gpx
De veiligste en handigste manier om deze autoroute te rijden is door gebruik te maken van een navigatieapparaat in de auto: met gesproken aanwijzingen en een ondersteuning van de dynamische kaart op het apparaat. Heb je een navigatieapparaat? Download dan de gpx (rechts op de pagina onder het kaartje) en upload deze in jouw navigatieapparaat. Hoe je dat doet verschilt per merk en apparaat. Je kunt het beste kijken op de site van het betreffende merk voor een handleiding en/of voor de gegevens van de support-afdeling (als je er niet uitkomt!). Bijvoorbeeld: Garmin of TomTom.
N.B. Heb je een TomTom dan kun je ook gebruik maken van de ANWB autoroutes in de TomTom Roadtrips. Klik op ‘Laat je inspireren’ en selecteer daarin onder ‘gemaakt door’ en ‘partners’ de ‘ANWB’. Kies een route, klik op ‘personaliseer in my drive’ en klik onderaan de routebeschrijving op ‘synchroniseer deze route als een track op mijn systemen’.
Snellaadpunten langs de route:
- Allego, Amsterdamseweg 505, Arnhem, 24/7 open.
- Orange Charging, Vinkenkamp 10, Lieren, Last Mile Solutions, 24/7 open.
Let op: Gebruik de routebeschrijving alleen als je met een bijrijder op pad gaat en nooit als je zelf rijdt!
Startpunt: Verlengde Arnhemseweg Ede (bij de A12, afslag 25 Oosterbeek).
- Rijd richting Ede. Neem na 7,7 km, als je de hei gepasseerd bent, op de rotonde de 2e afslag. Op het kruispunt met verkeerslichten ga je RA (Apeldoornseweg, N304). Neem op de rotonde de 2e afslag. Op de volgende rotonde weer de 2e afslag, richting Otterlo. Neem na 6,6 km op de rotonde de 1e afslag. 500 m verder op de rotonde bij Otterlo, neem je de 2e afslag, richting Apeldoorn. Na 8,1 km op de driesprong met de richtingwijzer houd je links aan (eigenlijk RD), richting Apeldoorn. Ga bijna 6 km verder op de kruising met het oranje-groene kunstwerk RA richting Beekbergen.
- Ga in Ugchelen vlak voor het snelwegviaduct RA richting Beekbergen (Keienbergweg; let op, venijnige drempel na 400 m). Op de driesprong met de richtingwijzer Houd je rechts aan richting Beekbergen (Engelanderholt; wordt Engelanderweg, let op, enkele hoge dempels). Ga in Beekbergen bij het verkeerslicht LA richting Apeldoorn (Arnhemseweg, N788). Rijd onder de snelweg door. Ga in Apeldoorn bij het verkeerslicht RA, richting Amersfoort (Laan van Malkenschoten). Aan het einde van de weg bij het verkeerslicht RA en meteen LA (Lange Amerikaweg). Ga bij het verkeerslicht RA (Kanaal Zuid) en meteen onder de snelweg door, kanaal aan de linkerhand. Bij het verkeerslicht bij de brug ga je RD. Rijd onder de snelweg (A50) door, nog steeds met het kanaal aan de linkerhand. Ga bij het verkeerslicht RA, richting Loenen (Hoofdweg, N789).
- Ga in Loenen aan het eind van de weg LA (Beekbergerweg, N786) en neem net buiten Loenen op de rotonde de 1e afslag (Harderwijkerweg). In Eerbeek bij het verkeerslicht rijd je RD en op de rotonde neem je de 2e afslag, richting Dieren (Harderwijkerweg, N786). Rijd door Laag-Soeren en blijf de Harderwijkerweg volgen. Neem in Dieren op de rotonde de 2e afslag (Harderwijkerweg). Aan het einde voor de spoorwegovergang de rechterbaan aanhouden. Rijd direct na de spoorwegovergang scherp RA richting Ellecom (dus niet ‘met de stroom mee’). Ga na 500 m bij de verkeerslichten RA, Ellecom in IZutphensestraatweg, N785). Via De Steeg naar Rheden. In Rheden neem je op de rotonde de 2e afslag (Arnhemsestraatweg). Op de volgende rotonde neem je weer de 2e afslag (Arnhemsestraatweg, N785). Ga op de T-kruising met het verkeerslicht RD, richting Velp (Zutphensestraatweg) en neem in Velp op de rotonde de 1e afslag, richting Oosterbeek (Beekhuizenseweg).
- Neem in Rozendaal op de rotonde de 2e afslag (Ringallee). Neem op de rotonde bij een autohandel de 1e afslag, richting Oosterbeek (Schelmseweg). Na 700 m op de rotonde neem je de 2e afslag (Schelmseweg). Rijd over de snelweg (A12) heen en ga bij het verkeerslicht RD, richting Oosterbeek, onder het viaduct door. Na 1,3 km op de rotonde neem je de 2e afslag, richting Oosterbeek. Bij het verkeerslicht (bij Burgers’ Zoo) rijd je RD (Schelmseweg). Net buiten Arnhem bij het verkeerslicht sla je RA (Amsterdamseweg, N224), richting Ede. Na 5,6 km bereik je de snelweg A12 bij afslag 25. Hier eindigt de route.
Het tussen Ede, Apeldoorn en Arnhem gelegen park (5500 ha) is een zeer afwisselend gebied met bossen, heidevelden, zandverstuivingen, grasvlakten en vennen. Edelherten, reeën, wilde zwijnen en moeflons (wilde schapen) houden zich – meestal onzichtbaar – in deze aangename omgeving op. Er zijn verscheidene wildobservatieplaatsen. De zoogdieren komen meestal tegen het eind van de dag tevoorschijn. De meer dan 80 vogelsoorten die hier broeden, laten vooral van zich horen. De Hoge Veluwe is uitsluitend toegankelijk via de ingangen bij Otterlo, Hoenderloo en Schaarsbergen (Jan.-mrt. 9-18; apr. 8-20; mei 8-21; juni, juli 8-22; aug. 8-21; sept. 9-21; okt. 9-19; nov., dec. 9-18 uur).
Het Museum Kröller-Müller (Houtkampweg 6. Di.-zo. 10-17 uur) bezit prachtige schilderijen, beelden en tekeningen uit de 19e en begin 20e eeuw van onder andere Vincent van Gogh, Seurat, Mondriaan, Picasso en Van der Leck. Ook zijn er veel kunstvoorwerpen over ontwikkelingen in de kunst na 1950 en Chinees porselein. Bij het museum hoort de 21 hectare grote beeldentuin. Hier staan in harmonie met de natuur beelden van onder anderen Rodin, Moore en Maillol. Het Rietveldpaviljoen is een reconstructie van een schepping van de architect G. Rietveld.
Vlak bij Kröller-Müller bevindt zich het Bezoekerscentrum dat allerlei informatie over de Hoge Veluwe verschaft. Via een aflopende gang in het bezoekerscentrum bereik je het Museonder. In dit ondergrondse museum wordt op speels-educatieve wijze informatie gegeven over de bodem en het ontstaan van de gelaagdheid daarvan. Je ziet hoe planten en dieren in de grond leven en daarvan afhankelijk zijn (Houtkampweg 9c, Jan.-mrt., nov., dec. 9.30-17; apr.-okt. 9.30-18 uur).
Tussen het bezoekerscentrum en Restaurant De Koperen Kop staan 400 lichte toerfietsen en een aantal rolstoelfietsen en tandems voor gehandicapten gereed. Bij de ingangen van het park staan nog eens 400 fietsen klaar. Bezoekers kunnen gratis van deze vervoermiddelen gebruikmaken; een ideale manier om via de vele fietspaden en -routes De Hoge Veluwe te verkennen.
Eveneens met de auto bereikbaar is het door Berlage ontworpen Jachthuis St. Hubertus (Apeldoornseweg 250. Op afspraak) met een heel bijzonder interieur. Er worden rondleidingen door dit voormalige woonhuis van het echtpaar Kröller-Müller gehouden.
De Veluwezoom en het aangrenzende Deelerwoud staan onder beheer van de Vereniging Natuurmonumenten. Onderdelen van het gebied zijn de Zijpenberg (met 106 m het hoogste punt van de Veluwe), de Elsberg, een wildobservatiepost van bijzondere architectuur, en het bekende uitzichtpunt de Posbank (90 m), genoemd naar een ANWB-bestuurder (1895-1933). Informatie over de flora en fauna in het park verschaft het Veluwetransferium Posbank bij Rheden (Heuvenseweg 5a. Di.-zo. 10-17 uur).
De hoofdstad van Gelderland ligt tegen de beboste heuvels van de zuidelijke Veluwezoom, even ten westen van het punt waar de IJssel van de Rijn aftakt en naar het noorden verder stroomt. Door de zware verwoestingen, aangericht tijdens de ‘Slag om Arnhem’ in het najaar van 1944 en het daarop volgende herstel, is de oude stad sterk van karakter veranderd. Toch harmoniëren de gerestaureerde historische gebouwen goed met de groots opgezette naoorlogse nieuwbouw.
In het centrum van Arnhem behoren de laatgotische Grote of St. Eusebiuskerk (een driebeukige kruisbasiliek), de basiliek St. Walburg (de oudste kerk van de stad met twee 14e-eeuwse torens), het Maarten van Rossum- of Duivelshuis met zijn mooie 16e-eeuwse renaissancegevel en de Sabelpoort (15e eeuw) tot de belangrijkste monumenten. In de toren van de St. Eusebiuskerk brengt een glazen lift je naar een uitzichtpunt op een hoogte van 73 meter.
In het Nederlands Openluchtmuseum kun je zien hoe in talloze plaatsen van Nederland vroeger werd gewoond en de kost werd verdiend. Tientallen boerderijen, huizen, hutten etc., ingericht met passend meubilair en gereedschap, houden jouw aandacht gevangen. Door de demonstraties van oude ambachten maakt het museum een levendige indruk (Schelmseweg 8).
Burgers’ Zoo heeft eveneens een aantrekkelijk programma. De dierentuin bezit meer dan 5000 dieren, waarvan vooral de chimpanseekolonie veel belangstelling trekt. Het safaripark laat je te voet en dankzij een brug kennismaken met leeuwen, cheeta’s, neushoorns en giraffen. In Burgers’ Bush, de oerwoudhal van het park, kun je via drie verschillende paden kennismaken met tropische dieren in de hun vertrouwde omgeving van een regenwoud. In de hal van Burgers’ Desert wordt een natuurgetrouw beeld gegeven van de Noord-Amerikaanse woestijn. Verder zijn er de Mangrovehal, Burgers’ Ocean en een safaripark (Antoon van Hooffplein 1).
Via de Zijpendaalseweg kom je bij Kasteel Zijpendaal (1650), een deftige buitenplaats met een mooi interieur (in juli en augustus zijn rondleidingen). Aantrekkelijk is de parkachtige tuin met waterpartijen.
Op weg naar Ede doorkruis je de Edese en Ginkelse Heide. Het gebied is vrij toegankelijk. Zowel op de Edese als op de Ginkelse Heide bevindt zich een schaapskudde met een schaapskooi.
De laatste decennia is Ede fors uitgebreid. De stad heeft weinig monumenten, alleen de laatgotische kruiskerk (15e eeuw). Het Historisch Museum Ede heeft onderdak gekregen in een voormalig stationsgebouw (Museumplein 7). Naast aandacht voor folklore en oude ambachten, zijn er gereedschappen, werktuigen, boeken en foto’s te zien.
Het dorp ligt in een prachtige omgeving van bossen, heidevelden en zandverstuivingen. Bij dit landelijke dorp bevindt zich een van de drie ingangen van het Nationaal Park De Hoge Veluwe.
In Otterlo kun je een bezoek brengen aan het Nederlands Tegelmuseum (Eikenzoom 12) dat een historisch overzicht geeft van de Nederlandse tegel sinds de 16e eeuw.
Midden op de Veluwe ligt, door bos en hei omgeven, het drukbezochte dorp Hoenderloo. Het profiteert bovenal van zijn ligging bij een ingang van het Nationaal Park De Hoge Veluwe.
Een toeristisch en landelijk dorp, vroeger bekend om zijn blekerijen en wasserijen, nu verblijfscentrum met veel bungalows, zomerhuisjes en recreatieoorden.
De Oude kerk (13e eeuw) is gebouwd van tuf- en baksteen. Het station van Beekbergen, de thuisbasis van de Veluwsche Stoomtrein Mij. (VSM) bevindt zich in het naburige dorp Lieren. Hier zie je (Duitse) stoomlocomotieven, enkele voormalige NS-diesels en wagons die nu eigendom zijn van de VSM. In de vakanties is het mogelijk om met zo'n nostalgische trein een ritje te maken naar Apeldoorn, Loenen of Dieren. Meestal rijdt er een restauratierijtuig mee.
Als middelpunt van de Veluwe mag Apeldoorn zich tot de oudste vakantieplaatsen van ons land rekenen. Met de Koninklijke Houtvesterij aan de noordzijde en de nationale parken De Hoge Veluwe en De Veluwezoom aan de zuidkant trekt Apeldoorn veel bezoekers. De voorname sfeer van vroeger, toen de welgestelden hier in hun villa’s en landhuisjes van hun vakantierust kwamen genieten, is veranderd in vakantieplezier voor duizenden, die in hotels, pensions, kampeerterreinen en recreatieoorden worden opgevangen.
De ligging te midden van natuurgebieden was er tevens de oorzaak van dat Paleis Het Loo aanvankelijk als zomerverblijf van het Oranjehuis fungeerde. Stadhouder Willem III gaf in 1685 opdracht tot de bouw van dit buitenverblijf en koningin Wilhelmina resideerde er tot haar troonsafstand in 1948. Het paleis, de prachtige tuinen en de stallen zijn te bezichtigen (Koninklijk Park 1). In het hoofdgebouw kunnen ruim dertig authentiek ingerichte vertrekken bewonderd worden. De collectie internationale orde- en onderscheidingstekenen wordt tot een van de grootste ter wereld gerekend. De beroemde schilderswagen van koningin Wilhelmina en een aantal hofauto’s hebben een plaats gekregen in de oude stallen.
Aan de westrand van Apeldoorn liggen het Natuurpark Berg & Bos en de Apenheul. Dit is een wandelpark met uitgezette routes, speelweiden, bosvijver en een restaurant. In juli en augustus vindt er ’s avonds een klank- en lichtspel plaats, het zogenaamde ‘Lumido’. De grote publiekstrekker in het park is de Apenheul waar doodshoofd-, berberaapjes en gorilla’s, deels vrij rondlopen tussen de bezoekers (J. C. Wilslaan 21-31).
Het dorp ligt in het overgangsgebied van de Veluwe naar de IJsselvallei en heeft zowel bos en hei (Loenense Bos en Loenermark) als open weideland. De hoogste waterval (15 m verval in diverse trappen) van Nederland zou ook ‘de netste van Europa’ kunnen heten.
De reputatie van De Steeg, een klein villadorp, hangt nauw samen met het 17e-eeuwse Kasteel Middachten (Landgoed Middachten 3). De mooie tuin van het streng uitziende waterslot is langer open. Ondanks aanpassingen in het begin van deze eeuw draagt de symmetrisch aangelegde tuin nog steeds de kenmerken van het oorspronkelijke 18e-eeuwse ontwerp. Je kunt er genieten van zomerbloemen, heesters en boompartijen zoals een 150 jaar oude ceder. De kruidentuin of de oranjerie zijn eveneens een bezoek waard.
Dat het hier om een oud dorp gaat, bewijst de dorpskern met de gotische kerk. De tufstenen toren stamt uit ca. 1100, het driebeukige schip en het koor uit de 15e eeuw.
Met het gezicht naar de IJssel gericht leunt Rheden tegen het mooiste gedeelte van het Veluwemassief, het Nationaal Park Veluwezoom. De Posbank is bekend om zijn weidse panorama’s.
De Onzalige Bossen met de hierin gelegen Carolinahoeve zijn andere tot de verbeelding sprekende namen in het Nationaal Park. De Carolinahoeve is gerestaureerd en dit diep in de bossen verscholen restaurant is alleen te voet of per fiets bereikbaar.
Kasteel Rosendael (14e eeuw) met een massieve ronde donjon (woontoren) is als een ‘edelmanshuis’ ingericht. In het omliggende park (schelpengalerij, theekoepel en de ‘bedriegertjes’) is het plezierig wandelen onder leiding van een gids (Rosendael 1).