ANWB HomepageWild spotten in Nederland
11 beste plekken om wild te spotten
Edelherten, wilde zwijnen, reeën, vossen, dassen, bevers en zeehonden: Nederland is heel wat wilde dieren rijk. Met deze speurtips, wandelingen en excursies is de kans groot dat je oog in oog komt te staan met een van je favoriete wilde dieren. Moet je wel héél stil zijn.
1. Epe: spot edelherten en ander Veluws wild
Het grootste in het wild levende dier in Nederland is het edelhert. Je spot hem vooral op de Veluwe, dat is zijn kerngebied, maar je vindt edelherten ook in de Oostvaardersplassen, Noord-Brabant en Limburg. De Veluwe is wel dé plek in Nederland om wild te spotten: naast edelherten heb je hier ook kans om met een wild zwijn, ree, vos, das of boommarter tussen de bomen voorbij te zien schieten. Wild van héél dichtbij bekijken? In natuurgebied ’t Eperholt in Epe is er een wildkijkplek om wilde dieren goed te kunnen bespieden. Ook staat er een uitkijktoren – neem dus je verrekijker mee – en kun je mee op wildspeurtocht met een gids. Die weet precies waar je zijn moet en hoe je je moet gedragen. Dat komt neer op: héél stil zijn en geen onverwachtse bewegingen maken. En draag zeker geen luchtjes (deo, aftershave, parfum, kauwgom) op of bij je – elk onnatuurlijk geurtje schrikt de dieren af. Ook gaaf is het om in de bronsttijd van het edelhert, de periode waarin mannetjes vrouwtjes het hof maken, op een heldere avond mee te gaan op een burltocht. Globaal is dat van begin september tot half oktober. Het geluid van een burlend edelhert vergeet je niet snel meer – beloofd.
2. Planken Wambuis (Otterlo): ecoduct en wildspotplekken
Recent zijn er op Planken Wambuis twee ecoducten aangelegd. Zo is een groot groen netwerk van aaneengesloten natuurgebieden ontstaan. Hier kunnen wilde dieren van het ene gebied overlopen naar het andere. Op Planken Wambuis verkassen edelherten, wilde zwijnen, reeën, dassen en vossen over de A12 vanaf de Veluwe richting Rijn en Betuwe en omgekeerd. Het zijn trouwens niet alleen zoogdieren die de oversteek maken, maar ook reptielen en insecten, zoals vlinders en loopkevers. Goed voor de natuur, want dit zorgt voor uitwisseling van stuifmeel en na de bestuiving verspreiden de zaden zich ook verder via de vacht of uitwerpselen van dieren.
Tip: bezoek op Planken Wambuis een van de natuur- en wildobservatieplekken (de Valenberg, De Mossel, Oud Reemst of Nieuw Reemst) of boek een Top 5 Safari bij Natuurmonumenten met privégids die je naar een rustgebied brengt. Mogelijk spot je er ook de hier levende Spaanse runderen en New Forest pony’s.
3 . Grevelingenmeer: zeehonden en zwemmende reeën
De grootste kans om wild te spotten heb je als je met de boswachter op pad gaat. Staatsbosbeheer organiseert zijn eigen Grote Vijf-safari’s om in de Nederlandse natuur het edelhert, wild zwijn, de ree, bever en zeehond te spotten. Tijdens zo’n safari (inclusief lunch) praat de boswachter je bij over het natuurgebied en brengt hij je op verborgen plekjes waar je anders nooit komt. Zo stap je bij De Grote Vijf Grevelingen in een boot op het Grevelingenmeer om zeehonden te zien zonnebaden. Die leven daar maar wat graag, want vissen zwemmen er in en uit door de verbinding met de Noordzee – genoeg te eten dus. Na deze zeehondentocht ga je met een excursiewagen op zoek naar reeën. Deze dieren zijn namelijk uitstekende zwemmers – je kunt ze hier geregeld naar de eilanden zien trappelen. Bijzonder!
4. Boswachterspad (Kootwijk): wandelen door oude bossen
Eeuwenoude eikenbossen, gigantische douglassparen, stuifzanden, heide en jeneverbessen. Het Boswachterspad in Kootwijk (18,6 kilometer, startpunt is parkeerplaats Grevenhout in Uddel) laat je zien hoe mooi en gevarieerd de natuur op de Veluwe is. Op zo’n 800 meter van de route staat ook een uitkijktoren vanaf waar je zicht hebt op het open Kootwijkerzand. Wild spotten? Wandel hier in het voorjaar of in de zomer, dan heb je de grootste kans om een edelhert of wild zwijn tussen de bomen te zien opduiken. Reken daar vooral op in de vroege ochtend of juist aan het einde van de dag, rond schemering. Overdag houden de dieren zich liever schuil.
Tip: de wandelroute gaat ook over onverharde paden, dus trek stevige schoenen of laarzen aan. En vergeet je fototoestel niet. Mocht je geen wild spotten, dan kun je hier in het voorjaar in elk geval de donkerpaarse en roze bloemen van de bloeiende kraaiheide vastleggen.
5. Millingerwaard en Biesbosch: op zoek naar bevers
Hoe je kunt zien dat een bever ergens aan heeft geknaagd? Tijdens De Grote Vijf Millingerwaard van Staatsbosbeheer laat de boswachter zien welke sporen dit grootste knaagdier van Europa nalaat in de natuur. Na de wandeling (5 kilometer) stap je de kano in om twee uur lang over de Millingerwaard te varen. Garantie om een bever te zien heb je nooit, maar stil zijn helpt. Je vaart wel langs een burcht: een knap staaltje bouwwerk. De ingang ligt onder water, want zo kunnen roofdieren er niet bij komen. De rest van de burcht, bestaande uit een holle berg takken, ligt boven water. Als een ware interieurarchitect creëren bevers een natte kamer om hun vacht in uit te schudden, en een droge, met houtsnippers gestoffeerde nestkamer – wel zo praktisch.
Tip: speur ’s zomers goed de oevers af. Daar maken bevers soms een leger: een ondiep kuiltje onder struiken of andere begroeiing om even wat rust te pakken. Een andere goede plek om bevers te spotten in Nederland? De Biesbosch.
6. Wildschermen en wildarena’s: zelf wild spotten
De grootste kans om zelf een ree te treffen? Speur ’s ochtends vroeg de randen van het bos af – of andere open plekken waar mals groen te vinden is. Hier staan ze graag te grazen. Natuurlijk mag je zelf niet opvallen, dus draag donkere kleding, verstop je tussen de bomen. Je kunt reeën bijvoorbeeld spotten op de Sallandse Heuvelrug of vertrek richting de Veluwe. Om je een handje te helpen heeft Staatsbosbeheer daar op meerdere plekken wildkijkschermen geplaatst. Vanachter zo’n scherm ben je onzichtbaar voor de dieren, maar kun jij ze wél goed begluren. Hoe bijzonder om van heel dichtbij een moederzwijn met haar kleintjes achter zich aan richting een waterplas te zien hobbelen? Kan zomaar. Op de Veluwe liggen deze wildkijkschermen: De Ringakker in het Spelderholt (Hoenderloo), Alvenschoten in Hoog Buurlo (Hoog Soeren), De Laak in het Sprielderbos, De Tongerenseweg in het Vierhouterbos (Nunspeet) en De Paardenwei op de Noorderheide.
Of ga met een gids op pad in het Speulderbos bij Ermelo: daar staat Wildarena de Witte Hoogt van Staatsbosbeheer. Het is een overdekte wildobservatiepost midden in een rustgebied vanwaar je dieren goed kunt begluren. Je kijkt uit op een open plek waar edelherten, reeën en wilde zwijnen regelmatig hun neus laten zien.
Meer tips om zelf wild te spotten? Kijk deze tips van een Staatsbosbeheer-boswachter.
7. Zuid-Veluwe: meerdaagse wandeltocht en slapen in de natuur
Oog in oog komen te staan met een wild zwijn of edelhert, mooie natuurverhalen aanhoren van meerdere boswachters én slapen omringd door natuurgeluiden. Als bivakkeren tussen het wild je niet lang genoeg kan duren, kun je ook kiezen voor een meerdaagse zwerftocht door de natuur. Zo organiseert Natuurmonumenten de Eindeloze Veluwetocht over de Zuid-Veluwe, waarbij je drie dagen lang struint door Wolfheze, Planken Wambuis, Deelerwoud en Nationaal Park Veluwezoom. Slapen doe je op rustieke plaatsen in een zelf opgezet kamp met eigen tent. Wel belangrijk: je hebt een goede wandelconditie nodig, want je loopt gerust 16 kilometer op een dag. Ook off road, dus over heuvelachtig terrein en onbegaanbare paadjes. Maar dan heb je wél de allergrootste kans om je favoriete wilde dieren te treffen. Liever overnachten in een bungalow of hotel? Bekijk hier onze meerdaagse arrangementen in de Veluwe en omgeving.
8. (Hoge) Veluwe: sporen zoeken met de boswachter
Pootafdrukken, wroetsporen, stukken afgekauwde boomschors en uitwerpselen waaraan je kunt zien wat een dier heeft gegeten. Het is niet alleen leuk om wilde dieren zélf te spotten, het is ook bijzonder om te zien wat voor sporen ze achterlaten in de natuur. Om die sporen te leren herkennen is het een goed idee om met een expert op pad te gaan, bijvoorbeeld met een boswachter in Nationaal Park De Hoge Veluwe. Die leert je met heel andere – eigenlijk met een extra paar – ogen kijken naar de natuur om je heen. Ze laten bijvoorbeeld zien hoe het eruitziet als een zwijn in een plasje water heeft liggen rollebollen of waar een edelhert een halve boom heeft kaalgevreten. Op de Veluwe bij Ermelo kun je ook op wildsafari met Natuurmonumenten (Ermelo). Ook daar word je gewezen op een plukje haar dat aan een tak hangt of een poepputje, gegraven door een das. Zelf met kinderen de natuur in? Laat ze zelfstandig speuren naar sporen met hun eigen spoorzoekkaart.
Meer moois in Nationaal Park De Hoge Veluwe? Bekijk hier onze Hoge Veluwe-wandeling of Veluwe fietstocht en andere leuke activiteiten in dit park.
9. Vierhouterbos, Dwingelderveld en Hoenderloo: avond- en vollemaanwandelingen
Als de schemer overgaat in de nacht en de maan tevoorschijn komt, dan komen ook vele dieren tevoorschijn in de bossen. Met een vollemaanwandeling van Staatsbosbeheer, bijvoorbeeld door het Vierhouterbos, wandel je door doodstille bossen, langs heidevelden en over open, door de maan verlichte velden. Kinderen vanaf 8 jaar kunnen mee op deze mystieke speurtocht in de nacht, waarbij je een grote(re) kans hebt om wild te spotten. Zie hier een overzicht van alle overzicht van avondwandelingen van Staatsbosbeheer, ook in andere natuurgebieden. Ook leuk is de avondwandeling in Nationaal Park Dwingelderveld (vanaf 12 jaar) van Natuurmonumenten, waar je vanaf schemering op zoek gaat naar reeën. Of ga voor de Hoenderlose avondwandeling van Stichting Het Nationale Park De Hoge Veluwe. Daar kunnen kinderen vanaf 6 jaar al mee op pad – mits ze durven, want het bos kent ’s avonds vele geluiden …
10. Wisenten spotten
Een wisent, ook wel de Europese bizon genoemd, is het grootste, levende landzoogdier in Europa. Sinds 2007 leeft er een grote kudde wisenten in het afgesloten deel van Nationaal Park Zuid-Kennemerland: Kraansvlak. En er zijn twee plekken waar je de meeste kans hebt deze imposante dieren tegen te komen. De eerste is vanaf het wisentuitkijkpunt. Hier heb je uitzicht op het grootste duinmeer in het Kraansvlak. Waar, vooral op warme, zomerse dagen het een komen en gaan is van wisenten. De tweede plek is het Duinpieperpad, het startpunt van de ongeveer drie kilometer lange wandelroute Wisentenpad. Dit is de gele route door het Kraansvlak en geopend van 1 september tot 1 maart.
Lepelaars spotten
11. Vogels spotten in Lauwersmeer
En niet zomaar vogels, nee, duizenden te gelijk in het Nationaal Park Lauwersmeer. Twee keer per jaar staat dit gebied in het teken van de vogeltrek. In de nazomer zijn dit de wielewaal, kluut en de lepelaar, zij keren in het vroege voorjaar weer terug. En in de winter verblijven hier duizenden ganzen, heel indrukwekkend om ze allemaal tegelijk te zien neerstrijken. Ook gebruiken ontelbare trekvogels het Lauwersmeer als ‘tussenstation’ op hun jaarlijkse tocht van overwintering naar broedgebieden en weer terug. Wil je bijzondere vogels spotten? Ga dan naar de vogelplekken Jaap Deensgat, Roodkeelplasje en Ezumakeeg.
Tip: Het Lauwersmeer is ook een leefgebied van ongeveer 250 Konikpaarden. Heel bijzonder om ze in het wild te zien.
Tips om nog meer wilde dieren te spotten
Expert worden in het spotten van dieren? We geven nog enkele nuttige tips waar je je aan moet houden om je kansen op wild spotten te vergroten. Zoals eerder vermeld moet je zo stil mogelijk zijn (ook geen krakende kleding op schoenen dus), geen onverwachtse bewegingen maken en geen luchtjes dragen. En natuurlijk: vergeet je verrekijker niet. Maar denk er daarbij ook aan dat het zonlicht niet in de lenzen van je verrekijker weerkaatst – dat schrikt de dieren af. Ook niet doen: in (grote) groepen op pad gaan. Hoe minder mensen, hoe groter je kansen. Daarnaast wil het ook lonen om rekening te houden met de wind: wanneer de wind van voren komt, ruiken de dieren je aanwezigheid namelijk niet.
En is het wild spotten uiteindelijk gelukt, maar iets té goed, ofwel: word je opgeschrikt door een wild dier (of meerdere dieren) in je nabijheid? Probeer de afstand te vergroten door naar achteren te lopen (minimaal 25 meter). Blijf rustig, doorkruis nooit een kudde en laat de dieren volledig met rust – voer of aai ze dus niet. Zo moet het lukken. Spot ze.