Cheese Valley

Startpunt: kom je met de auto, dan kun je op het parkeerterrein aan de Polanerbaan 1 gratis parkeren. Fiets vanaf hier naar het startpunt (knooppunt 70) aan de andere kant van het spoor.

Fietsveiligheid route-informatie: houd op deze route rekening met onderstaande punten; pas je snelheid aan, houd rekening met tegenliggers en mederecreanten en ga waar nodig achter elkaar rijden.
• Tussen 63-08-72 is het pad erg smal en hobbelig; wees hierop bedacht en pas je snelheid aan.
• Bij knooppunt 73 bevindt zich een onoverzichtelijke oversteek op de route; de vaak hard rijdende auto's komen uit een tunnel en zijn daardoor pas laat zichtbaar; kijk hier extra goed uit.
• Tussen 29-89 gaat de route na het passeren van de A12 via de Blindeweg, een lokale weg zonder afgescheiden fietspad waar vaak hard wordt gereden; ga hier achter elkaar rijden.

Toegankelijkheid: deze route is in principe geschikt voor extra brede fietsen (driewielers, bakfietsen, etc.), mits je het hierbovengenoemde smalle pad (63-08-72) vermijdt. Alternatief: fiets bij knooppunt 63 rechtdoor. Ga aan het einde rechtsaf richting Harmelen (Wagendijk). Blijf deze weg volgen naar knooppunt 09 (wordt Rodendijk). Ga bij 09 rechtdoor (met de bocht mee) naar knooppunt 73. Pak daar de route weer op naar 74.

Kamerik is een typisch lintdorp, gebouwd aan weerszijden van de Wetering. De dorpskern is beschermd dorpsgezicht. Er staan dan ook nogal wat monumenten. Het meest in het ook springend is de grote Sint-Hypolytuskerk.

Na Kamerik gaat de route door een voor het Groene Hart typerend landschap. Het kenmerkende patroon van smalle, door slootjes gescheiden kavels is vanaf de fiets niet zo goed te zien als vanuit de lucht, maar het valt zeker op hoe waterrijk dit oude veenlandschap is. Tussen knooppunt 8 en 72, rijd je over de Hollandse Kade. Oorspronkelijk – zo'n 1000 jaar geleden ten tijde van de Grote Ontginning – was dit een lage aarden wal, gebouwd als waterkering om de net ontgonnen ‘woeste gronden’ droog te houden. Het pad over de kade diende tevens als schouwpad, om de waterkering te inspecteren. Voor landbouw bleek het ontgonnen gebied echter te nat, een strop voor de investeerders. Er bleef weinig anders over dan er koeien te weiden. Zo bracht de grond toch nog iets op aan melk en vlees en kon de regio rond Gouda zich ontwikkelen tot het ‘kaasgebied’ bij uitstek.

Stukje kaas meenemen? Op 2 kilometer van het centrum staat Kaasboerderij De Wit. Hier wordt kaas gemaakt van de melk van de eigen koeien. Sla vanaf knooppunt 36 in het centrum van Harmelen rechtsaf op de Joncherenlaan, volg deze tot het eind (wordt Appellaan) en sla rechtsaf de Breudijk op. Even onder de snelweg door vind je De Wit Boerenkaas, Breudijk 45B, Harmelen.

‘t Is een schattig plaatsje, Montfoort. En de moeite waard om even in te rijden of om een wandelingetje te maken door de knusse historische straten met die bom aan monumenten. Het Kasteel van Montfoort gaat bijvoorbeeld terug tot het jaar 1170 toen op een strategisch punt langs de Hollandse IJssel een burcht werd gebouwd die het bisdom Utrecht moest beschermen tegen de aanvallen van de Hollandse graven. Lange tijd waren de burggraven de machtigste heren van de streek. Ze probeerden zelfs de Bisschop van Utrecht van de troon te stoten (1387), maar die gaf zich niet gewonnen. Om het kasteel heen ontstond een nederzetting, er kwamen stadsrechten (1329), een stadmuur, 26 verdedigingstorens, een gracht en een molen. Op de plaats waar nu stellingkorenmolen De Valk staat, stond ook in de middeleeuwen al een korenmolen waar omwonenden verplicht hun graan moesten laten malen. Van de oude verdedigingswerken van het stadje zijn alleen de IJsselpoort en enkele losse gedeelten van de stadsmuur over. Van het Middeleeuwse kasteel staat de voorburcht nog overeind. Daarin was lange tijd (tot 1968) een rijksgevangenis en meisjestuchtschool gevestigd, tegenwoordig is het een restaurant en evenementenlocatie. Montfoort is altijd een agrarisch centrum geweest, maar er werd ook touw gemaakt en er werden benen knopen vervaardigd (vandaar de carnavalsnamen ‘knopendraaiers’ en ‘knopenstein’).

Tip: Even buiten Montfoort staat Kaasboerderij Doruvael, een zorgboerderij waar kaas wordt gemaakt van de melk van de ongeveer 100 eigen melkkoeien. De boer ontwikkelde zelfs een kaasje: Le Petit Doruvael. Een jong, smeuïg zacht kaasje in een rood jasje. Op de boerderij kun je kaas kopen, iets eten of drinken in de theetuin of een rondleiding volgen (check de openingstijden op de website).

Je komt er door vanaf knooppunt 98 de borden te volgen richting knooppunt 88. Ga rechtsaf bij de T-splitsing met het Blokland. Na ca. 700 meter vin je de Kaasboerderij aan je linkerhand.

Er hangt een prettig dorps sfeertje en toch is Oudewater een stad (al sinds 1265). Dit prachtige polderplaatsje (beschermd stadsgezicht) ontstond omstreeks 1100 op het punt waar de Lange Linschoten samenkomt met de Hollandse IJssel; een strategisch punt in het grensgebied van het Graafschap Holland en het Sticht Utrecht. De grensvesting behoorde lange tijd tot het Sticht Utrecht, maar werd in 1401 ingepikt door de Hollanders. Pas bij de herziening van de provinciegrenzen in 1970 werd Oudewater na bijna 700 jaar weer onderdeel van Utrecht. Een berucht stukje geschiedenis betreft de Oudewaterse Moord: Ouderwater was een van de elf steden die in 1572 onder leiding van het Huis van Oranje de basis legde voor de Staat der Nederlanden. Als gevolg hiervan werd de bevolking tijdens een korte belegering in 1575 uitgeroeid door een Spaans Leger. Slechts drie inwoners overleefden deze slachting. De moord wordt nog jaarlijks herdacht. Oudewater was in de zestiende en zeventiende eeuw een hele rijke stad door de touwproductie voor de schepen van de VOC. De grondstof daarvoor was hennep dat in de omgeving werd verbouwd. Tijdens het bewerkingsproces van deze hennep kwam het gele plantensap op de schorten van de touwslagers. Vandaar de bijnaam ‘Geelbuiken’. Er wordt nog steeds touw gemaakt in Oudewater: Touwfabriek G. van der Lee produceert nu vooral voor de maritieme sector, de offshore en de industrie. Het is het oudste familiebedrijf van Nederland (sinds 1545)! Leuk om te bezoeken: De ‘heksenwaag (hier werden van de 16e tot de 18e eeuw mensen gewogen die van hekserij werden verdacht), Touwmuseum De Baanschuur (over de geschiedenis van Oudewater en de touwproductie) en het borstbeeld van Swiebertje (de zwerver uit de NCRV-televisieserie uit de jaren 60 en 70 waarin Joop Doderer een landloper speelde).

De boerenkaas van de Spruithoeve in Oudewater moet iets bijzonders zijn. Deze kaas won in 2020 de Den Besten Cum Laude-prijs van de Nederlandse Bond van Zuivelbereiders voor hun boerenkaas. De keurmeesters oordeelden: ‘rijk van smaak, romig, stal, krachtig, rijp, diepe volle smaak en de zachtheid van vanille’. Ook in 2023 vielen ze in de prijzen: goud met hun belegen boerenkaas. Proeven? Er staat een kaasautomaat langs de weg: geld erin, kaas eruit! De Spruithoeve (Willeskop 123) ligt wel een stukje van de route: sla bij fietsknooppunt 91 rechtdoor (richting KP-54), ga de brug over en sla verderop linksaf de N228, (Utrechtse Straatweg wordt Willeskop) en volg deze 1,7 km tot de Spruithoeve (geen website, wel op Facebook).

Tussen fietsknooppunt 94 en 69 passeer je kaasboerderij De Vliethoeve waar dagelijks verse kaas wordt gemaakt van melk van de eigen koeien. In het winkeltje snijden ze graag een stukje jong, belegen of oud voor je af. Kaasboerderij De Vliethoeve, Noord-Linschoterzandweg 19, Snelrewaard.

Bij de Adrianahoeve (ook tussen de knooppunten 94 en 69) koop je geen kaas, maar biologisch vlees van de eigen varkens, koeien en lammeren. Ook kun je er rauwe melk kopen. Adrianahoeve, Haardijk 10, Linschoten.

Van alle steden aan deze route is Woerden verreweg het oudst. Gesticht in de Romeinse tijd, toen hier Castellum Laurium’ werd gebouwd, een legerplaats langs de Oude Rijn die samenviel met de noordgrens van het Romeinse Rijk (Limes). In de middeleeuwen zag ook de Bisschop van Utrecht het nut van deze strategische locatie en werden er een slot, wallen en grachten aangelegd en kwamen er ‘heren’ die regeerden over de stad en de omgeving. Er werd een kasteel gebouwd en er kwamen stadsrechten (1372). En nog weer later (rond 1600) werden er een ravelijn en vier bastions bijgebouwd ter verdediging van de vestingstad. Dat was nodig ook! Woerden had in die tijd danig te lijden onder de belegeringen van de Fransen: moord, plundering en brandstichting. Vrolijker wordt het in de 19e eeuw als de kaasmarkt wordt opgericht (1885).  In die tijd werd er al veel kaas gemaakt in de omgeving. Nog steeds wordt hier de boerenkaas uit het Groene Hart verhandeld, compleet met handjeklap en een spreekstalmeester. Kazen proeven van de zelfkazende boeren en kaasspecialisten uit de regio kan er ook: de kaasmarkt is van mei t/m augustus elke zaterdag op het Kerkplein in Woerden (van 10 tot 12 uur). In het Kaaspakhuis (Emmakade) kun je een Cheese Experience bezoeken (film, uitleg over kaasmaken en bezoek aan de kaasopslag, maandag t/m zaterdag).