ANWB HomepageLand Art-route Lelystad
Nederland, Flevoland, Lelystad
Nergens in Nederland vind je zoveel Land Art bijeen als in Flevoland: kunstwerken gemaakt in, met en over het landschap. Ze laten je net even anders naar de omgeving kijken. Deze route voert je langs het IJsselmeer en door het markante polderlandschap naar drie bijzondere landschapskunstwerken: Exposure, de Engelenzender en Observatorium. Onderweg wacht een frisse duik in het IJsselmeer.
NB Bij de lengte van de route is een klein stukje Markerwaarddijk meegenomen. Je kunt zelf bepalen hoe lang je de dijk wilt volgen. Hiervoor rijd je van knooppunt 34 een stukje richting knooppunt 12 en weer hetzelfde stuk terug (naar knooppunt 34).
- 33
- 34
- 12
- 34
- 40
- 96
- 78
- 77
- 76
- 75
- 74
- 80
- 49
- 48
- 50
- 51
- 90
- 39
- 36
- 35
- 33
Extra routeaanwijzing: bij de lengte van de route is een klein stukje Markerwaarddijk meegenomen. Je kunt zelf bepalen hoe lang je de dijk wilt volgen. Hiervoor rijd je van knooppunt 34 een stukje richting knooppunt 12 en weer hetzelfde stuk terug (naar knooppunt 34), om daarna de route te vervolgen naar knooppunt 40.
Fietsveiligheid: houd rekening met de volgende punten.
• Tussen knooppunt 76-75-74 gaat de route over een smal fietspad; houd rekening met tegenliggers en ga waar nodig achter elkaar fietsen.
• Net na knooppunt 75 passeert de route twee bruggetjes die haaks op elkaar staan; de tweede brug ligt iets verdiept. Pas je snelheid aan en stap eventueel af om deze manoeuvre te maken.
Toegankelijkheid: deze route gaat grotendeels over brede paden/wegen en is in principe geschikt voor extra brede fietsen (driewielers, bakfietsen, etc.), mits je gebruikmaakt van de volgende alternatieven:
• Kies er bij de elektriciteitscentrale (tussen 96-78) voor om aan de landzijde van de dijk verder te fietsen, in plaats van het fietspad langs het water; dit voorkomt dat je bij knooppunt 78 het trappetje over de dijk (met fietsgoot) moet oversteken!
• Fiets bij knooppunt 76 rechtdoor over de Klokbekerweg en ga op het einde rechtsaf, vanaf daar zit je op de route naar 80. (Hiermee vermijd je bovengenoemde smalle paden plus lastige bruggetjes bij 75).
Parkeren: bij Batavia Stad Fashion Outlet kun je voor € 3,- de hele dag parkeren op parkeerterrein P1-P5 direct naast het Outlet Centre. Hier zijn ook oplaadpunten voor elektrische auto’s.
Naar het startpunt (knooppunt 33): fiets vanaf het parkeerterrein rechts om het Outlet Centre heen richting het water. Aan het einde hiervan, op de kruising met de Oostvaardersdijk, is knooppunt 33, het startpunt van de route.
Het Kunstwerk Exposure ligt niet aan het fietsknooppuntennetwerk. Om er te komen neem je na knooppunt 34 de Houtribsluisbrug. Volg het fietspad naast de N307, volg de bocht rechtsom en rijd onder de weg door de dam op naar het kunstwerk.
Exposure ziet er van veraf uit als een gigantische hurkende figuur. In de volksmond heet dit kunstwerk ook wel 'de poepende man' of 'de hurkende man', maar de officiële titel is: Exposure. Het is gemaakt door de Britse kunstenaar Antony Gormley. Hoe dichter bij je komt, hoe abstracter deze wirwar van staal wordt. Fiets of loop dus zeker een stukje de strekdam op.
Antony Gormley liet zich voor het werk inspireren door de maakbaarheid van dit landschap. Toen hij door de polder reed, werd hij getroffen door het lijnenspel van al die rechte wegen en kanalen. Het ritme van de vele hoogspanningsmasten in Flevoland liet hij in Exposure terugkomen. Het kunstwerk telt 18.245 stalen hoeklijnen, 547 knooppunten en 14.284 bouten.
Luisterkunstwerk Engelen/Angels (1994) van Moniek Toebosch bevindt zich niet aan het knooppuntennetwerk. Rij de Markerwaarddijk op richting Enkhuizen om het kunstwerk Engelen/Angels te beluisteren. Je kunt na 14 km omkeren bij parkeerplaats Trintelhaven (hier staat een bordje met meer informatie over het kunstwerk), maar ook eerder. Over de gehele lengte van de Markerwaarddijk kun je een geluidskunstwerk horen: meerstemmig gezang. Vroeger was dit een radiozender, inmiddels is het app (zoek in je appstore naar Engelen/Angels). Moniek Toebosch ontwierp het werk, dat ook wel 'De Engelenzender' wordt genoemd, in 1992. Ze was gevraagd om een eigentijdse schuilplaats te maken; Toebosch zag de auto bij uitstek als toevluchtsoord waarin mensen zich konden afzonderen op weg van huis naar werk en terug - maar met een koptelefoon op de fiets werkt het net zo goed.
Rij een stukje de dijk op om het kunstwerk te beluisteren. Je kunt omkeren bij parkeerplaats Trintelhaven (hier staat een bordje met meer informatie over het kunstwerk), of eerder. Bij het vermelde aantal kilometers is uitgegaan van omkering bij de bocht.
Hete dag? Even zwemmen tussendoor! Het Houtribhoekstrand is het grootste (opgespoten) strand van Lelystad. Je kunt hier veilig zwemmen in het IJsselmeer en voor kleine kinderen is een gedeelte afgezet met een ballenlijn.
Het Observatorium van Robert Morris is het eerste landschapskunstwerk van Flevoland. Het is onthuld in 1977. Het was oorspronkelijk gemaakt voor een andere locatie in het kader van de tentoonstelling 'Sonsbeek buiten de perken', maar daar moest het plaatsmaken voor nieuwbouw. Een commissie zocht een nieuwe plek en vond dat in Flevoland: hier was nog genoeg ruimte! En het kunstwerk heeft ook ruimte nodig, omdat je door de vizieren de zon kunt zien opkomen (en dan moet er natuurlijk niets in de weg staan).
Kunstenaar Robert Morris vergelijkt Observatorium met Stonehenge, het prehistorische monument dat volgens hem ook de tijd weergeeft. Door het middelste vizier, dat is gemaakt van staal, kun je in de herfst en de lente de zon zien opkomen, als de dag en de nacht even lang zijn, op 21 september en 21 maart. Aan weerszijden liggen vizierstenen van Beiers graniet; de linker vangt de eerste zonnestralen in de zomer op de langste dag (21 juni), de rechter in de winter op de kortste dag (21 december).
Tip: steek voor een optimale beleving even over en zet je fiets aan de kant. Als je op de steen in het midden van de grote cirkel gaat staan en iets zegt of zingt, ontdek je de bijzondere akoestiek van dit kunstwerk.
De eerste Fashion Outlet van Nederland werd in 2001 geopend en in 2008 en 2009 uitgebreid tot een centrum met 150 winkels war mode, schoenen, lingerie en sport- en buitenkleding wordt verkocht van 250 merken. Het ontwerp van Batavia stad Fashion Outlet is geïnspireerd op een vestingstad. Kijk maar naar de stadsmuur, de stadspoorten, de autovrije straatjes en de houten winkelgebouwtjes die een beetje doen denken aan de historische huisjes op Marken. De outlet werd genoemd naar het schip de Batavia uit 1628. De replica van dit schip kun je (vlakbij) bekijken bij de Bataviawerf. De outlet is dagelijks geopend van 10-18 uur.
Batavialand (oostvaardersdijk 01-13; tussen knooppunt 33 en 30) heeft een werf (buiten) en een museum (binnen). Op de werf kun je zien hoe 400 jaar geleden een groot houten schip werd gemaakt. Je maakt kennis met oude ambachten kunt zelf van alles proberen: touwslaan, spijkerslaan, steltlopen, hoepelen, ringwerpen of kopje hakken. Natuurlijk kun je de beroemde replica van het zeventiende eeuwse VOC-schip Batavia bekijken. In het museum vertelt pionier Cornelis Lely je meer over het polderverhaal. Je leert er over de geschiedenis van het leven met de Zuiderzee van de IJstijd tot nu. En een film laat zien hoe het landschap van Flevoland er 7.000 jaar geleden uitzag. In het watertheater kun je in de huid van een ingenieur kruipen en zelf een polde.