ANWB HomepagePeelroute
Nederland, Limburg, America
‘De Peel is een akelige en eentonige woestenij, noch boom, noch struik verlustigt het oog’, schreef P. E. de la Court, landdrost van Brabant in 1841. Het landschap van De Peel is sinds die tijd mede door de ontwikkelingen in de landbouw ingrijpend veranderd. De ‘moderne’ Peel met zijn kassen en ligstallen rond America staat in schril contrast met het natuurlijke hoogveenlandschap in de Mariapeel. Het modeldorp Griendtsveen, de Mariapeel en de grote ontginningsboerderijen langs de kaarsrechte Helenavaart geven een beeld van de veenkoloniale ontwikkeling in De Peel. Ten oosten van de N277 heeft De Peel zich ontwikkeld tot een modern landbouwgebied met alle (negatieve) gevolgen van dien.
- 38
- 35
- 51
- 34
- 24
- 28
- 27
- 57
- 56
- 83
- 42
- 40
- 70
- 38
Startpunt: fiets vanaf de P bij de kerk rechtsaf het spoor over, Nusseleinstraat. Wordt na het spoor Zwarte Plakweg. Knooppunt 38 is op de hoek van de eerste weg naar links (Graafsebosweg).
Fietsveiligheid route-informatie: houd op deze route rekening met onderstaande punt; pas je snelheid aan, houd rekening met tegenliggers en mederecreanten en ga waar nodig achter elkaar rijden.
• Tussen 27-57 (tussen Helenaveen en Griendtsveen) gaat de route voor ca. 500 m over het Jaagpad langs de Helenavaart, een zeer smal zandpad; ga hier achter elkaar fietsen.
Toegankelijkheid: deze route is in principe geschikt voor extra brede fietsen (driewielers, bakfietsen, etc.), mits je het alternatief neemt voor het bovengenoemde smalle pad. Alternatief: dit punt is te omzeilen door niet voor een tweede maal over te steken naar de rechteroever van de Helenavaart, maar rechtdoor te rijden over de Soemeersingel. Even verderop kom je vanzelf weer op de knooppuntenroute naar 57.
America ontstond op de kruising van oude wegen die vanuit de dorpen rond Horst De Peel inliepen. Begin vorige eeuw lagen hier nog uitgestrekte heidevelden die om hun goede honingproductie bekend stonden.
America is genoemd naar Groot Amerika. Men beschouwde de vroegere trek naar de Peel als een soort ontdekkingsreis. Het land in en om de Peel werd letterlijk ontgonnen. Via deze ontginningen trokken keuterboertjes en veenarbeiders met hun hele hebben en houwen naar het 'verre Westen', net als de kolonisten in het grote Amerika deden. In de omgeving treffen we meer namen aan van andere landen en gebieden: Californië, Oostenrijk, Frankrijk, Egypte, Siberië. Ook de komst van de spoorlijn doet denken aan de ontsluiting van het grote Amerika door de grote spoorlijnen. Hoe het ook zij, in het begin van de 19e eeuw kwamen de Fransen hier de streek verkennen en maakten zij kaarten van het gebied. Op deze kaarten treffen we de benaming 'Amerique' al aan.
Kronenberg is een relatief jong dorp. Het kreeg pas in 1930 een eigen parochiekerk. Begin vorige eeuw lag hier nog, ingeklemd tussen de ‘velden’ (akkers) van Sevenum en het hoogveengebied van De Peel, een uitgestrekt heideterrein.
Steegberg, Heesberg en Schatberg (aan de andere zijde van de Middenpeelweg) vormen tezamen een groot voormalig heide- en stuifzandgebied dat na 1945 is ontgonnen. Het bestaat nu voornamelijk uit naaldbossen. De inwoners van Sevenum trokken over de Helenaweg naar De Peel om turf te steken, plaggen te steken en te jagen. Rond 1900 werd deze kronkelweg rechtgetrokken en beplant met geknotte acacia’s. Aan de weg staat Toverland, een groot, deels overdekt attractiepark dat gelegen is in het Park Peelbergen, de naam voor het natuur- en recreatiegebied langs de Middenpeelweg (voorbij de N277).
Net voor Helenaveen buigt de route af richting Griendtsveen. Bij het beheerscentrum Mariapeel van Staatsbosbeheer kunt u te voet het typische hoogveenlandschap van De Peel verkennen, met onder meer vogelrijke vennen en golvende heideterreinen.
In het ontgonnen land links van de Helenavaart staan grote boerderijen die namen van het Oranjehuis dragen. Deze boerderijen werden gebouwd uit het Koning Willem III-fonds, een speciaal fonds voor de ontwikkeling van de landbouw. De koning had grote belangstelling voor de initiatieven die Jan van de Griendt ontplooide.
Architect Louis Kooken ontwierp in opdracht van de Maatschappij Griendtsveen een groot gedeelte van het dorp Griendtsveen. Rond de villa Sphagnum (‘veenmos’), het woonhuis van de familie Van de Griendt, verrees een arbeidersdorp in veenkoloniale stijl. Voor de villa werden twaalf dezelfde huizen gebouwd voor het hogere personeel. De huizen kregen al snel de bijnaam ‘Twaalf Apostelen’. Daarachter lagen de huisjes van het lager personeel inclusief het gezellenhuis. De economische kern van het dorp lag aan de Helenavaart waar zich de kerk, school, café en winkel bevonden. Op het kerkhof van Griendtsveen bevindt zich het graf van Toon Kortoons, schrijver van de na-oorlogse bestseller-streekroman Beekman & Beekman. Een leuk uitstapje is een bezoekje aan het Toon Kortoomspark, een particulier belevenispark met museum, gewijd aan het leven van de schrijver en de Peel (Griendtsveenseweg 80, www.toonkortoomspark.nl).
De aanleg van de Middenpeelweg (N277) heeft bijgedragen aan de ontwikkeling van de streek. Het zand voor deze weg werd afgegraven op de Laagheide. Rond de ontzandingsplas verrees het recreatiecentrum Het Meerdal.