ANWB: laat veerponten niet verdwijnen

07-02-2024

Nederland telt meer dan 300 veerponten. Deze veerdiensten zijn cruciaal voor forensen, scholieren en recreanten. Maar het voortbestaan van veel veerponten is ongewis. Er is een tekort aan geld, aan personeel en sommige veerboten zijn al 80 jaar oud. ‘Overheden moeten het enorme maatschappelijke belang inzien van veerponten voor ons waterrijke land’, aldus Peter Leonhart, regionale belangenbehartiger bij de ANWB.

De Veerpontencoalitie heeft onderzoek laten doen naar de rol van veerponten in het hedendaagse Nederlands vervoerslandschap en de uitdagingen waarmee ze geconfronteerd worden. Het ‘Onderzoek Impact verdwijnen veerponten’ laat zien dat het verdwijnen van deze schakels in de nationale en regionale infrastructuur grote maatschappelijke gevolgen heeft. Het betekent vrijwel altijd dat reizigers moeten omreizen. Als de eerstvolgende verbinding te ver weg is, stappen reizigers over van de fiets op de auto. Of zij maken de reis helemaal niet meer. Zeker voor voetgangers is dat het geval, aangezien omlopen vrijwel nooit een reële optie is. Veerponten dragen bij aan duurzame mobiliteit, de lokale economie en de sociale cohesie tussen kernen aan weerszijden van het water. Ook zijn veerponten onmisbare schakels voor veel recreatieve fiets- en wandelroutes.

Twee voorbeelden als een veerpont verdwijnt

1. De route van het Friese Sneek naar de kern van het dorp Terherne heeft met veerpont een lengte van 11,05 km en een reistijd van 52 minuten. Zonder pont moet er een afstand afgelegd worden van 19,97 km met een reistijd van 67 minuten.
2. In Zeeland is de afstand tussen het vissersdorp Breskens en bedrijventerrein Zeehaven Sloeggebied met pont 16,2 km met een reistijd van 94 minuten. Zonder pont moet er 42,3 km worden afgelegd met een reistijd 107 minuten.

(zie het rapport ‘Onderzoek impact verdwijnen veerponten’ voor meer voorbeelden)

De Veerpontencoalitie - een samenwerkingsverband tussen ANWB, Fietsersbond, Fietsplatform, NTFU, Rover, TeVoet, Ver. Vrienden van de Veerponten en Wandelnet - vindt dat er nu stappen gezet moeten worden. Zo is het noodzakelijk dat er een beleidsvoorstel komt om de kwetsbaarheden in het huidige stelsel op te lossen. Dit kan door middel van een logische verantwoordelijkheidsverdeling tussen Rijk, provincies, gemeenten en exploitanten, inclusief de daarvoor benodigde wetgeving. Marina van Dijk van het Fietsplatform: ‘Hiervoor is draagvlak nodig. Het maatschappelijke belang van veerponten en de urgentie is bij veel bestuurders een blinde vlek’. Peter Leonhart van de ANWB vult aan: ‘Dat ziet de Veerpontencoalitie als haar taak; het agenderen van het belang voor het behoud van de veerponten. En het uitwisselen van kennis.’

Nederland heeft ruim 300 veerponten en daarmee de hoogste dichtheid wereldwijd. De meeste van deze veerponten bevinden zich in de provincies Gelderland, Noord-Holland en Zuid-Holland.

De eerste meldingen van veerdiensten in Nederland dateren uit 1379. Tot 1992 waren veerdiensten onderdeel van het wegennet. Daarna werd de verantwoordelijkheid voor veerdiensten overgedragen aan decentrale overheden, waarbij middelen via de provincie en het gemeentefonds werden gefinancierd. Sindsdien kregen veel veerponten te maken met financiële uitdagingen.