11x de mooiste autoroutes van Italië

Heuvels vol wijngaarden, sfeervolle steden en verse pasta op het menu. We hebben het over Italië, waar elke regio haar eigen charme kent. Tijdens een dagje toeren raak je dan ook niet snel uitgekeken. Waar je op de ene weg uitzicht hebt op de glinsterende zee, zie je in het binnenland dorpen op de heuveltoppen en tal van olijfgaarden in het dal.

Wijnliefhebbers halen hun hart op tijdens de wijnroutes: proef de prosecco in de regio Veneto, de Etna Rosso op Sicilië en de Negroamaro in Puglia. Of pak de SS163 om 50 kilometer lang te genieten van de Amalfikust met kleurrijke dorpen die tegen de rots zijn ‘geplakt’. Liever de hoogte in? Volg dan de tientallen haarspeldbochten op de Stelviopas met uitzicht op gletsjers en alpenweiden. Maak ook geregeld een verrassende tussenstop. Bij een trattoria in een middeleeuws dorp bijvoorbeeld, met lokale gerechten op het menu. Dit zijn de elf mooiste autoroutes in Italië. Andiamo!

1. De Strada del Vino: wijnroute in ‘t noorden

Het dorpje Cortaccia aan de Strada del Vino, Zuid-Tirol

Deze 300 kilometer lange wijnroute door het noorden van Italië brengt je van Nalles (vanaf de SP10) naar Salorno. Langs historische dorpen, oude kastelen én natuurlijk wijngaarden. De regio rond Zuid-Tirol heeft namelijk de ideale omstandigheden voor wijnproductie, dankzij een mild klimaat en vruchtbare grond. Je krijgt genoeg gelegenheid om de smaken te ervaren, want de route heeft ruim zestien haltes in petto waar je wijn kunt proeven en kopen. Van kleine boerderijen tot wijnhuizen en kelders. Ook geen gebrek aan restaurants en cafés onderweg, om de trek te stillen met lokale gerechten. Schlutzkrapfen bijvoorbeeld, een Zuid-Tirools pastagerecht. 

Je rijdt langs allerlei bezienswaardigheden, zoals het Roncolo-kasteel uit de 13^de eeuw aan de rand van Bolzano. Beroemd om zijn fresco’s en middeleeuwse architectuur. Ook de paradijselijke stad Merano is prachtig. Met sfeervolle straten, palmbomen en een rivier waar je op warme dagen heerlijk kunt pootjebaden. In het kleine dorp St. Magdalena heb je een verbluffend uitzicht op de Dolomieten. Wijntje erbij? Bestel dan een glas St. Magdalener, waar het dorp bekend om staat. Salute!

2. SS163: slingerend langs de schitterende Amalfikust

Geniet achter elke bocht van een ander prachtig uitzicht aan de Amalfikust

Ten zuiden van Napels vind je misschien wel de mooiste autoroute van Italië: de SS163 langs de glinsterende zee. De weg van Sorrento naar Salerno is slechts vijftig kilometer lang, maar zou je hem in één keer rijden, dan ben je zo twee uur verder. Grote kans dat je geregeld een tussenstop maakt, bijvoorbeeld bij een van de kraampjes langs de weg met verse citroensorbets. Een aanrader, want de Amalfikust schijnt de lekkerste citroenen ter wereld te hebben. De weg slingert verder langs diepe ravijnen, door in rotsen uitgehouwen tunnels en via talloze haarspeldbochten. Het zal je niet verbazen dat dit ook wel ‘de weg van de duizend bochten’ wordt genoemd.

Stap ‘even’ uit in (een van) de dorpen. Zoals in Positano, dat tegen de rots lijkt aangeplakt met huizen in allerlei vrolijke kleuren. Vanaf de brede boulevard duik je zo de smalle (steile) straatjes in. Ook Amalfi is een geliefde plaats, met het klooster Chiostro del Paradiso uit de 13^de eeuw. Hoger boven de kustlijn ligt Ravello, met een adembenemend uitzicht en schitterende tuinen. Sluit de dag af met een glaasje Limoncello: de Amalfitani zijn ervan overtuigd dat de beste citroenlikeur hier wordt gemaakt.

3. Proef de wijnen van de Etna

Zonsondergang bij Castiglione di Sicilia op Sicilië, Italië

De Strada del Vino dell'Etna is een populaire route op Sicilië. Vanaf Giarre rijd je noordwaarts via de SP59, langs verschillende wijngaarden en wijnhuizen rond de Etna-vulkaan. De wijnvelden op Sicilië liggen op 500 tot 1500 hoogte en hebben te maken met verschillende temperatuurswisselingen. Proef de Etna Rosso en Etna Bianco wijnen, en ervaar de invloed van de vulkanische bodem op de aroma's. Die zit namelijk vol mineralen, die zorgen voor een mooie verhouding tussen zoet en zuur.

Ook kom je langs een aantal leuke stadjes. Zoals Castiglione di Sicilia; deze ‘stad van de wijn’ ligt op de noordzijde van de Etna vulkaan. Met een groot kasteel op de rotsen, waar een museum en wijnbibliotheek in is gevestigd. Ook de stad Randazzo - gemaakt van zwart vulkanisch steen - ligt hier in de buurt, en is het meest dicht bij de krater gelegen bewoonde punt. Bezoek er een van de kerken, zoals de Santa Maria Assunta. In het stadje Linguaglossa kom je juist weer veel muurschilderingen tegen. Die staan stuk voor stuk in het teken van de geschiedenis, omgeving en mensen rondom de vulkaan.

4. Romantisch toeren door Piemonte

De barokke Kerk van San Michele in Neive, Piemonte

Strada Romantica delle Langhe e del Roero is een romantische route langs elf mooie plaatsjes in de regio Piemonte. Rollend langs de wijngaarden zie je zo nu en dan een dorp of een heus kasteel. De 130 kilometer lange route start in Vezza d’Alba, waar je de SP257 neemt richting Borbore. Vervolgens wachten je steile heuvels en diepe kloven; de Rocche van de Roero. Het gebied is beroemd om de truffel, die je geregeld tegenkomt in plaatselijke gerechten. Soms rauw in heel dunne plakjes, of door de risotto of pasta.

Het middeleeuwse Neive is een van de borghi più belli d’Italia, oftewel: de mooiste dorpjes van Italië. Struin door de smalle straten, langs de typische huizen met rode daken, en strijk neer op een terras voor een glas lokale wijn als Barolo of Moscato. Trezzo Tinella is een ander klein dorp, maar het uitzicht is absoluut groots met wijngaarden tot aan de horizon. Boven de vallei van de Riavolo ligt het oorspronkelijk Romeinse dorpje Cissone. Rondom kun je schitterend wandelen, waarbij je geregeld kleine kapelletjes tegenkomt. De route eindigt in Camerana, aan de ‘zoutweg’ waarover vroeger het zout werd vervoerd van de kust naar het binnenland.

5. De Stelviopas met tientallen haarspeldbochten

De haarspeldbochten van de Stelviopas in de Italiaanse Alpen

Op naar de hoogstgelegen bergpas van Italië en de Alpen: de Stelviopas met een hoogte van 2757 meter. Liggend op de grens van Sondrio en Zuid-Tirol. Ferdinand I van Oostenrijk gaf in 1822 de opdracht om deze pas aan te leggen, want hij wilde een weg van Val Venostra naar Milaan. De Stelviopas werd tot 1915 het hele jaar door gebruikt; in de winter werd de weg door sneeuwscheppers begaanbaar gehouden voor koetsen. Tegenwoordig ligt-ie ‘s winters bedolven onder een enorm pak sneeuw, en is dan ook grote delen van het jaar afgesloten voor verkeer.

De Stelviopas (de SS38) verbindt de dorpen Bormio aan de westkant en Prato Allo Stelvio aan de oostkant. Rijd je de hele pas, dan passeer je 48 haarspeldbochten van Prato naar de top. En vanaf daar naar Bormio nog eens 40. Grote kans dat je wielrenners tegenkomt; sinds 1953 behoort de route tot het schema van de Giro d’Italia. Het eerste deel rol je voornamelijk door naaldbossen, maar vanaf zo’n 2000 meter hoogte heb je volop zicht op het landschap, met prachtige valleien, gletsjers en alpenweiden. Op de top staan allerlei hotels, cafés en restaurants. Geld nodig? Geen nood; hier staat de hoogstgelegen geldautomaat van Europa.

6. Een wijnroute door de hak van de laars

In Puglia passeer je onderweg tientallen olijfgaarden

De wijnen van Puglia vielen al eeuwen voor de jaartelling bij de Grieken en Romeinen in de smaak. Je kunt hier dan ook een prachtige wijnroute volgen, van Bari naar Lecce over de E55.. Je rolt dan langs de mooiste wijnranken door het heuvelachtige landschap. In zo’n twee uur doorkruis je tijdens deze rit de hele hak van de laars. Maar waarschijnlijk doe je er wat langer over, want tussendoor kun je allerlei leuke tussenstops maken. Bij wijnboerderijen bijvoorbeeld. Proef in Salento - het kloppende hart van de wijnproductie van deze regio - de beroemde Negroamaro wijn. Lokaal wordt de wijn ook wel niuri mari genoemd, oftewel: zwart en bitter. Deze wijn past dan ook erg goed bij vlees en geroosterde groenten.

Naast wijngaarden zie je op de route ook olijfgaarden. De teelt van de olijfbomen in Puglia is duizenden jaren oud. Sterker nog: in deze regio wordt een van de beste extra vierge oliën van Italië gewonnen. Ook zie je zo nu en dan eeuwenoude trulli; spierwitte huisjes met grijze kegelvormige daken. De route eindigt in de kunststad Lecce, een van de belangrijkste baroksteden ter wereld en ook wel bekend als het 'Florence van het zuiden'.

7. Ontdek de oostkust van Sardinië via de Orientale Sarda

Maak een panoramische rit over de SS125 door de hooglanden van Sardinië

De SS125 is de Orientale Sarda, ook wel bekend als de Route 66 van Sardinië. De weg vormt een noord-zuidroute langs de oostkust van het eiland - van Quartucciu bij Cagliari tot Palau – en is 354 kilometer lang. Daar waar het ruige bergachtige gebied zich afwisselt met de zee. Het stuk tussen Baunei en Dorgali is misschien wel de mooiste 50 kilometer van de hele SS125. De weg loopt daar dwars door Nationaal Park Gennargentu met de indrukwekkende kloof Gola di Gorrupu. Ook rijd je naar de Golf van Orosei, bekend om de witte stranden. De tocht heeft een verrassende combinatie tussen haarspeldbochten en geweldige uitzichten.

Het dorp Baunei ligt in het hart van de bergen met in de verte de zee. Tussen bochten en imposante kalksteenrotsen doorkruis je het hart van het Supramonte-gebergte met ongerepte natuur. Wandelaars halen tijdens deze route hun hart extra op, want de weg leidt ook naar de ingang van de Gorroppu-kloof. Dit is een van de diepste kloven van Europa, met een lengte van 1500 meter en steile rotsen tot 500 meter hoog. Ervaren wandelaars kunnen hier een prachtige (en uitdagende) wandeling maken.

8. Strada del Prosecco: de oudste wijnroute van Italië

Dwars door wijngaarden en groene heuvels in Veneto

De proseccoheuvels in Veneto staan sinds 2019 op de Werelderfgoedlijst van Unesco. In het oosten van deze regio slingert de Strada del Prosecco, tussen de stadjes Conegliano en Valdobbiadene. Het is de oudste wijnroute van heel Italië, uit 1966. Slenter voordat je de autoroute gaat volgen nog even door Conegliano, met de oudste wijnbouwschool van Italië en 14^de eeuwse stadsmuren. Daarna is het tijd om dwars door de begroeide heuvels vol wijnranken te rijden, via de Via Crevada richting Costa. Vervolgens is het 47 kilometer lang genieten geblazen van het glooiende landschap, dorpen met knusse marktpleinen, authentieke Italiaanse boerderijen en eeuwenoude kastelen.

De fris en fruitige prosecco uitproberen? Je zult geregeld een bordje met ‘cantina’ langs de weg zien staan. Van een wijnboer die je graag zijn mousserende wijn laat proeven. In dit gebied liggen veel wijnhuizen die prosecco’s maken die de DOCG-kwalificatie hebben; prosecco’s van hoge kwaliteit dus. Vaak kun je bij een wijnhuis ook lunchen, met lekkernijen uit de streek: van kazen tot risotto en asperges. De route eindigt (of start) in Valdobbiadene, de hoofdstad van het proseccogebied. Voor wie onderweg zo nu en dan even de benen wil strekken; in het gebied liggen tal van wandelpaden door de wijngaarden.

9. De oude Romeinse weg Via Aurelia langs de westkust

De prachtige kustweg SS1, vlakbij Noli in Ligurië

De Via Aurelia is een van de meest iconische oude Romeinse wegen, langs de westkust van Rome naar de Franse Rivièra. Vandaag de dag staat de weg ook wel bekend als de SS1 en is het een van de belangrijkste verkeersaders in Italië. Klinkt niet erg aantrekkelijk, maar omdat de route veelal langs de zee loopt, heb je geregeld een prachtig uitzicht te pakken. De historische Via Aurelia werd in de derde eeuw v. Chr. aangelegd. De naam Aurelia verwijst naar Gaius Aurelius Cotta, die verantwoordelijk was voor de bouw. Deze liep van Rome naar Pisae, langs de Tyrreense kust.

Je rolt langs zee en bergen, door tunnels en over bruggen. Maak een tussenstop in een van de charmante kustplaatsen en vang een glimp op van de rijke geschiedenis van het Romeinse Rijk. Zoals in Civitavecchia, een charmante kleine kustplaats die bekendstaat om zijn oude haven. Struin door het historische centrum en bezoek het Forte Michelangelo. Bij Santa Marinella vind je ongerepte stranden en trattoria's aan het water met verse zeevruchten op het menu. Maak ook een stop bij de necropolis van Tarquinia met zesduizend rotsgraven die op de Werelderfgoedlijst van Unesco staan.     

10. Rollend door de heuvels van Chianti

De zonsondergang is oogverblindend in de heuvels van de Chianti Streek

Pak je de SR222, dan rijd je door de heuvels van de streek Chianti, liggend tussen de steden Florence en Siena. Deze weg wordt ook wel de Strada del Vino Chianti of Via Chiantigiana genoemd. De route brengt je langs tal van wijnboerderijen en is zo’n 70 kilometer lang. Veel mogelijkheden om wijn te proeven dus. Maar onderweg is nog meer te zien, zoals olijfboomgaarden, kastelen en dorpen. Ga in Greve naar het driehoekige plein met wekelijkse markten waar je allerlei lokale en biologische producten vindt. En ook het heuveldorp Castellina is prachtig; het ziet er nog net zo uit als in de 15^de eeuw. Sla het middeleeuwse overdekte straatje Via delle Volte niet over. Dit is de langste met gewelven overdekte straat in Toscane, waar je onder de verdedigingsmuren door loopt. 

De Chianti Streek is beroemd om haar Chianti Classico. Een naam die een wijn niet zómaar krijgt: die moet niet alleen afkomstig zijn uit de Chianti streek, maar ook gemaakt zijn van minimaal 80% Sangiovese druif. Je herkent de wijn aan de zwarte haan op de fles. En de smaak? Die is intens, met aardig wat fruitige en bloemige aroma’s.

11. Miglia: dé historische oldtimerrace  

Oldtimers volgen de route van Mille Miglia

De Mille Miglia wordt geregeld het mooiste circuit ter wereld genoemd. Deze historische autorace werd in 1927 voor het eerst gehouden, met een lengte van ongeveer 1600 kilometer door Noord- en Midden-Italië. Oftewel: 1000 ‘miglia’, vandaar de naam. De wedstrijd werd gereden tot 1957, en vervolgens pas weer in 1977 als een klassieke regelmatigheidsrace. Vandaag de dag strijden de deelnemers niet meer om de snelste tijd, maar wordt de route afgelegd in auto’s die zijn gebouwd tussen 1927 en 1957. Het is dan ook een van ’s werelds meest prestigieuze evenementen voor klassieke auto’s.

De route gaat door charmante steden, hoge bergpassen en fraaie Italiaanse landschappen. Met duizenden toeschouwers langs de weg die de honderden auto’s bewonderen. In 2025 wordt de 43^ste editie gehouden, van 17 tot en met 21 juni. Het parcours is elk jaar anders, maar twee steden keren altijd terug: Brescia en Rome. Zo ook dit jaar. De race start én eindigt in Brescia, de bakermat van Mille Miglia. Tijdens de etappes gaat de route door steden als Verona, Siena, Rome, Arezzo en Parma. Op het eindpunt staat er zo’n 1900 kilometer op de teller, en kijkt iedereen terug op (wederom) een unieke oldtimerrace.