ANWB HomepagePotterskaderoute
Nederland, Utrecht, Harmelen
Een wandeling door hartje Groene Hart, tussen Harmelen en Woerden. Met weilanden, veel water en weidse uitzichten. Dit landschap komt het mooist uit onder een heldere blauwe lucht met witte wolken. De wandeling gaat grotendeels over halfverharde jaagpaden en graskaden. De Potterskade markeert de grens van twee landschappen. Aan de westzijde plassen met nieuwe natuur en recreatie, waarachter het nieuwe Woerden oprijst. Aan de oostzijde het oude, karakteristieke polderland met weides en brede sloten. Voordat u weer in Harmelen arriveert, ziet u een mooi stuk van de Oude Rijn.
Let op: na een periode van regen kunnen de onverharde kades modderig zijn.
Hond mee: op deze route is de hond niet toegestaan.
Toegankelijkheid: deze route is niet geschikt voor mindervaliden (onverharde paden, over kade, geen omweg mogelijk).
Paden: deze route voert voor 50% over onverharde (gras)paden.
Parkeren: er is voldoende plek om te parkeren bij het startpunt van de route.
Let op: volg NIET de bordjes 'Potterskaderoute' die je onderweg tegen kunt komen, maar onderstaande routebeschrijving!
Knooppunten: 43 (op de hoek Kalverstraat/Uitweg, t.o. de benzinepomp)-62 (op de straat Haanwijk na de woning met nummer 3A LA het onverharde pad op)-40-42-22-26-25-27-28-64-63-43
Aanlooproute vanaf station Woerden (2,5 km)
Vanaf uitgang zuidzijde RD straat in. Na 120 m bij knooppunt 39 LA naar 42 . Bij knooppunt 42 de route oppakken naar 22.
Routebeschrijving van optioneel rondje om recreatieplas Cattenbroek
A. Tussen knooppunten 62 en 42 bij naderen van hoog-spanningsdraden LA over smal houten brugje en langs bordje ‘honden verboden’, graspad. Na volgende bruggetje links aanhouden, water aan linkerhand. Na klaphek op splitsing rechts aanhouden (ongeveer RD), gravelpad, plas aan rechterhand. Slinger in pad volgen, daarna langs fietspad. Iets na einde fietspad RA langs bordje ‘strand Cattenbroek’, RA langs parkeerterrein en meteen LA, voetpad langs strand en water. Volg bochten asfaltpad.
B. Aan het einde bij nieuwbouw Woerden RA. Volg gravelpad langs het water. Na 200 m RA over blauwe brug, asfaltvoetpad. Na einde nieuwbouw loopt u tussen twee plassen. Pad gaat over in gravelpad. Waar dit naar rechts buigt RD over smal brugje en markering weer volgen naar knooppunt 42.
Eenmaal buiten Harmelen loopt u een heel stuk over onverharde kades, waterkeringen tussen verschillende waterschappen. De Hollandse Kade was de waterkering tussen de waterschappen Woerden (1322) en Bijleveld-Meerndijk (1413).
Museum op Hollandse Kade
Midden op de Hollandse kade staan drie daggeldershuisjes uit 1862. Hier woonden landarbeiders die werkten bij boeren in de omgeving. Ze werden per dag betaald. ‘s Winters was er bijna geen werk, dus hun bestaan was karig. De laatste dagloner vertrok in 1978. De huisjes zijn door stichting De Kievit omgebouwd tot een natuuren milieueducatiecentrum. Een stijlkamer in het middelste huisje laat zien hoe de vroegere boerenarbeiders leefden. Rondom de huisjes liggen een hoogstamboomgaard, diverse tuinen, vochtig hooiland met een kikkerpoel en een natuurplas met een weidemolentje.
N.B. De daggeldershuisjes hebben geen vaste openingstijden. Op zaterdag zijn er vaak wel vrijwilligers aanwezig.
De Potterskade sluit net ten noorden van de snelweg A12 aan op de Hollandse Kade. Een eindje naar het noordwesten maakt hij een bocht en loopt dan tussen twee plassen. Het laatstgenoemde stuk ziet u op het extra ommetje rond de plas Cattenbroek.
De Potterskade is de achtergrens van vier middeleeuwse polders: Snel en Polanen, Breeveld, Haanwijk en Cattenbroek. De naam ‘potters’ kan slaan op de bedelmonniken die hier vroeger boerden.
Dankzij de beschermde status van de Potterskade is het westelijk deel van de oude kade geïntegreerd in de nieuwe Woerdense wijk Waterrijk.
De plassen Cattenbroek en Breeveld zijn tussen 1994 en 2012 ontstaan door zandwinning voor Woerdense nieuwbouwwijken. Curieus detail is, dat het de meest westelijk gelegen zandwinningsplassen van Nederland zijn. Nadat de zandwinning was stopgezet, is de zuidelijk plas Cattenbroek ingericht voor de recreatie. Overigens is deze plas vanwege de steile oevers voor een groot deel afgesloten: de oevers kunnen zomaar afkalven. In natuurplas Breeveld hebben watervogels voorrang.
Het is een puzzeltje om het kunstwerk 3 Mijlpalen van Niels Albers te begrijpen, al kunt u het ook simpelweg beklimmen en als uitkijktoren gebruiken. De vier palen van het onderstel verwijzen naar een Romeinse wachttoren – het beeld staat aan de vroegere Romeinse limes of grens. Daarboven prijkt een vijfhoekig platform: de vorm van de middeleeuwse gracht rond Woerden. En als u het uitvoerige lattenwerk erboven platklapt, dan ziet u het huidige stratenpatroon van Woerden.
U kruist de Oude Rijn naast de spoorbrug. Oostelijk van de brug had Harmelen van 1855 tot 1936 zijn eigen treinstation. U bent hier vlakbij de plaats van de grootste treinramp in de Nederlandse geschiedenis op 8 januari 1962. Vlakbij de plaats waar de spoorlijnen uit Amsterdam en Utrecht bij elkaar komen knalden bij dichte mist twee treinen op elkaar. Er waren 93 doden en 52 gewonden. Precies 50 jaar later is een monument geplaatst ter nagedachtenis aan de slachtoffers. Op twee marmeren platen staan de namen van de mensen die omkwamen. Als je ertussendoor kijkt, dan zie je de plaats des onheils.
De Oude Rijn was tot 1122 de hoofdloop van de Rijn en daarom onderdeel van de noordgrens was van het Romeinse rijk. In 1122 werd bij Wijk bij Duurstede een dam in de Rijn gelegd, waarna het meeste Rijnwater via de Lek ging stromen. Desondanks was de Oude Rijn belangrijk genoeg om eraan te sleutelen. Het stuk tussen Utrecht en Harmelen is bijvoorbeeld nog in de Middeleeuwen rechtgetrokken en heet sindsdien Leidse Rijn. Ook werd de Oude Rijn net als veel andere wateren in de 17e eeuw een belangrijke as voor openbaar vervoer. Lange schuiten, waarin ongeveer 30 personen konden zitten, werden voortgetrokken door paarden. Het jaagpad waarop u naar Harmelen loopt, is aangelegd voor de paarden die de trekschuiten trokken.