Stadswandeling Utrecht

Hond mee: tijdens deze hele route zijn honden aangelijnd toegestaan. 

Toegankelijkheid: deze route is geschikt voor mindervaliden wel zijn er hier en daar obstakels en smalle straatjes waar omheen gemanoevreerd moet worden zoals bij de Vismarkt. Hier is en hoogteverschil met 2 treden. Mindervaliden kunnen de route volgen als ze het water van de Vismarkt aan de linkerhand houden en dan verderop LA gaan ri. de Dom (Servetstraat). Afhankelijk van de breedte van de rolstoel kan het doorlopen van het Pandhof ook een probleem zijn. Omleiding is met de Domkerk aan de rechterhand er omheen lopen en de route weer oppakken bij "Achter de Dom" waar de route vanuit het Pandhof via "Achter de Dom"vervolgt.

Paden: verhard (asfalt, kinderkopjes en tegels).

1. Ga vanaf de Bubble Cloud op het Stationsplein (met je gezicht naar Hoog Catharijne) rechtsaf het plein over met het stationsgebouw aan je rechterhand. Ga op het eind de roltrap af. Beneden na 100 meter la, Moreelsepark. Rd Catharijnesingel oversteken en rd, brug over de recent (sept. 2020) herstelde gracht. Rd Mariaplaats. Aan het einde van de weg met de bocht mee naar rechts, om het gebouw van het conservatorium heen, over de Mariaplaats en vervolgens linksaf de Zadelstraat in. Hier meteen steegje la, Donkerstraat. Tegenover Huis Zoudenbalch eerste ra, 3e Buurkerksteeg. Loop rechts langs de kerk met Museum Speelklok, Buurkerkhof. Choorstraat la. Eerste ra (Hanengeschrei) over brug (Zoutmarkt) en ra, later Vismarkt. Eerste la, Servetstraat. Ga vlak voor de toren even rechtsaf, Flora's hof. Keer terug en onder de Domtoren door, Domplein.

2. Ga tussen Domkerk en Academiegebouw (rechts van de Dom) door het poortje, dwars door de kloostertuin (Pandhof) en buiten ra (Achter de Dom). Op kruising schuin la, Kromme Nieuwegracht, met het Paushuize. Volg de gracht met bocht naar links. Einde gracht, bij het stalen Huisje van Sluijmer, rd, Jansdam. Einde ra, Korte Jansstraat. Tweede la (Janskerkhof), voorbij de St.-Janskerk en het voormalige minderbroedersklooster. Wordt Lange Jansstraat. Eerste la, Slachtstraat, en rd Telingstraat.

3. Op het plein ra, Ganzenmarkt. Vanaf de Ganzenmarkt eerste straatje in en op het einde rechts aanhouden, Oudegracht, langs Winkel van Sinkel. Eerste ra, Vinkenburgstraat. Op Neude scherp la, rond de ANWB-winkel, Drakenburgstraat, langs Huis Drakenborch. Einde la (Oudegracht, aan de overzijde ligt Stadskasteel Oudaen). Ra de brug over, ra en na 20 m la, Zakkendragerssteeg. Einde la en meteen ra, Vredenburgplein (blijf rd langs de gebouwen lopen). Einde plein rd, Hollandse Toren (aan je rechterhand zie je het oude witte Concertgebouw Vredenburg). Bij het water links Hoog Catharijne in, ra de roltrap omhoog en rd. Einde bocht naar links, uitgang Stationsplein en Bubble Clouds.

Het nieuwe icoon van Utrecht, zo wordt wel gezegd. Er is zelfs al een T-shirt van, te koop bij de toeristeninformatie. Het modern ogende bollendak was een van de eerste dingen die begin 2018 opvielen aan het nieuw opgeleverde stationsplein. Het andere dat opviel: het stationsplein ligt verhoogd en straalt ondanks de moderne en ruimtelijke vormgeving toch intimiteit, ja bijna een soort ‘nieuwe knusheid’ uit. Het Rotterdamse architectenbureau Ector Hoogstad tekende voor zowel de stationsallee als het iconische kunststof dak.

In de Donkerstraat herken je het Huis Zoudenbalch aan de felrode luiken. Het statige pand werd in 1468 gebouwd en is vernoemd naar een belangrijke Utrechtse familie die ook Stadskasteel Oudaen (zie verderop) in bezit had.

De zeer oude Buurkerk is van oorsprong gebouwd op een terp. De kerk was bestemd voor het ‘gewone volk’, de ‘buren’. Nu vind je hier Museum Speelklok met een collectie muziekdozen en spelende instrumenten vanaf de 18e eeuw. Ga bij de Choorstraat even een stukje RA. Ter hoogte van de bruidswinkel aan de rechterzijde is in de bestrating een herdenkingsteken gemaakt voor Suster Bertken, een zeer vrome en zonderlinge vrouw die in de 15e eeuw maar liefst 57 jaar lang ingemetseld in de Buurkerk leefde. loop trug om de route te vervolgen.

Het Domplein is het oudste stukje Utrecht. Hier bouwden de Romeinen het castellum Traiectum (circa 47 n.Chr.). De Domkerk heeft zijn oorsprong in een 7e-eeuwse kerk die door St.-Willibrord werd gesticht in een Romeinse burcht. Van hieruit begon de kerstening van de Lage Landen. In de middeleeuwen vormde de gotische kerk het hart van een ‘kerkenkruis’, waar ook de in de 11e eeuw gebouwde St.-Pieters-, St.-Jans- en St.-Pauluskerk deel van uitmaakten. Het schip van de Domkerk stortte in 1674 tijdens een hevige storm in. De contouren zijn op het Domplein met kinderkopjes aangegeven. De 14e-eeuwse kerktoren is met 112 m de hoogste toren van Nederland. Het is een flinke klim (alleen tijdens rondleidingen), maar het uitzicht is de moeite waard!

Utrecht was door de eeuwen heen een katholiek bolwerk. Rond 600 werd er al een kerk gesticht en in 695 verkondigde de Ierse monnik Willibrordus vanuit Ultrajectum (de Romeinse naam van de stad) reeds het evangelie aan de Friezen. In de middeleeuwen werd de Dom gebouwd. De bisschop van Utrecht bezat zowel de geestelijke als de wereldlijke macht en had invloed tot ver buiten de stadsgrenzen. De bisschopsstad, die als Het Sticht bekendstond, leverde in de 16e eeuw zelfs de enige Nederlandse paus. Lang bleef deze Hadrianus VI niet in functie: van 1522 tot 1523. Niettemin herinnert nog veel aan het rijke religieuze leven, zoals de verschillende klooster- en parochiekerken en de fameuze Domkerk.

Een poortje tussen de kerk en het Academiegebouw van de universiteit brengt je bij een van de mooiste plekjes van de stad: het Pandhof. Deze serene kloostertuin uit de 15e eeuw heeft rondom een kruisgang. Boven de ramen staan scènes uit het leven van St.-Maarten, de beschermheilige van Utrecht, uitgebeeld. Op Achter de Dom 8 woonde Anna Maria van Schuurman, in 1636 de eerste vrouwelijke studente aan de universiteit. Ze mocht haar colleges volgen vanuit een met gordijnen afgeschermd hokje.

Het Paushuize, het huis van paus Hadrianus VI, vind je aan het begin van de Kromme Nieuwegracht. Adriaan Floszoon Boeyens werd in 1522 verkozen tot de enige Nederlandse paus. De bouw van het huis begon al voor die tijd, in 1517. Hij stierf echter in 1523 tijdens zijn ambtsperiode in Rome en heeft dus nooit in het huis gewoond.
De Kromme Nieuwegracht werd, net als de Nieuwe Gracht, gegraven tussen 1390 en 1393.

Ga bij de Pieterstraat even linksaf voor een blik op de romaanse, 11e-eeuwse St.-Pieterskerk. Binnen ontdek je een mooie romaanse crypte, een aantal basreliëfs bij het koor, fraaie doopvonten en muurschilderingen in een van de kapellen.

Op de hoek van de Kromme Nieuwegracht (huisnr. 2) staat het opmerkelijke stalen Huisje van Sluijmer. Het is modern, zeven etages hoog en staat op de kleinste bouwkavel van Utrecht.

De romaanse St.-Janskerk is een kruisbasiliek uit omstreeks 1050. De gotische verbouwingen zijn van later tijd. Ook deze kerk behoorde tot het middeleeuwse kerkenkruis.

Tegenover de kerk staat het voormalige minderbroedersklooster, waar tot 1572 minderbroeders of franciscanen verbleven. Het is nu in gebruik door de kunstacademie.

Ga aan het eind van de Ganzenmarkt door het tunneltje naar beneden en je staat bijna met je voeten in het water. Deze karakteristieke Utrechtse werven en werfkelders werden in de middeleeuwen gebruikt om goederen uit te laden en op te slaan. Links leidt een trappetje naar de Winkel van Sinkel. De opmerkelijke vrouwenbeelden worden in de volksmond ook wel de ‘Britse hoeren’ genoemd.

Zoek lopend in de Drakenburgstraat, langs de zijgevel van de ANWB-winkel, even naar het draakje op de achtergevel van Huis Drakenborch (hint: kijk ter hoogte van het ijzeren rolluik even omhoog). Op de hoek ligt Huis Drakenborch, mogelijk een van de oudste stenen huizen van Utrecht. Het hoofdgebouw is waarschijnlijk aan het begin van de 14e eeuw door Fredrik van Drakenburg gebouwd, die in 1415 schepen en 1436-1438 hoofdschout van Utrecht was. Het achterhuis is vermoedelijk ouder. De familie Drakenburg was geen onbekende: zij bouwden Kasteel Drakesteyn, de thuisbasis van prinses Beatrix.

Het middeleeuwse centrum van Utrecht, ontstaan rondom de Dom, is opvallend gaaf gebleven. Langs de Oude Gracht staan nog enkele fraaie huizen van adellijke families, zoals Stadskasteel Oudaen, wanneer je de gracht oversteekt schuin rechts aan de overzijde. Een grand café heeft er nu een monumentaal onderkomen. Er is ook een brouwerij.

Via de Zakkendragerssteeg stap je zo vanuit de middeleeuwen de 21e eeuw binnen. Wie enkele jaren niet meer in Utrecht is geweest zal het volledig veranderde Vredenburgplein niet meer herkennen. Waar ooit kinderkopjes en een weekmarkt de grote open ruimte domineerden zijn nu strakke gebouwen verrezen. Het resultaat is een veel intiemer plein met trendy winkels en terrasjes. Via de achterzijde van de nieuwe Tivoli-Vredenburg-concertzaal kom je bij de zij-ingang van het nieuwe Hoog Catharijne. De uitspringende pui met veel spiegelend glas roept associaties op met de Londense skyline. Het moderne Vredenburgkwartier is omgetoverd in de ‘place to be’ voor shoppen en uitgaan en verleidt de bezoeker om nog even langer in Utrecht te blijven ...