ANWB HomepageWaterpark Lankheet kinderwandelroute
Nederland, Overijssel, Haaksbergen
Kom lekker struinen over het eeuwenoude landgoed Het Lankheet, door bossen, langs weilanden en over heideveldjes. In het voetspoor van de middeleeuwse boer loop je langs de vloeiweiden die een bijzonder verhaal te vertellen hebben. In het Waterpark kunnen kinderen vermaak vinden bij de Kidney Pools, de voorde en de uitkijktoren. Verwacht geen speelpark, meer een leerzaam landgoed. Het Lankheet mag dan meer dan 800 jaar oud zijn, ze doen er hier alles aan het landgoed schoon en duurzaam te houden.
Wandelen langs landschapselementen
Deze route is onderdeel van een serie fiets- en wandelroutes langs verschillende landschapselementen. Het Nederlandse landschap is een echt cultuurlandschap. Door de eeuwen heen veranderde de mens de natuur, bedoeld en onbedoeld. Die ingrepen in het landschap vertellen veel over het verleden. Op de website Leestekens van het landschap kun je meer lezen over deze leestekens en over waar je ze kunt zien.
A. Start op parkeerplaats bij Y85. Volg de blauwe pijlen tot Y93. Ga bij Y93 rechtsaf, volg de rode pijlen tot Y87. Ga hier linksaf, volg de blauwe pijlen naar Y88-Y90*-Y92-Y95-Y93.
* Let op: bij Y90 ontbreekt de bewegwijzering. Ga hier linksaf en pik even later de blauwe pijlen weer op.
B. Ga na Y93 op eerstvolgende viersprong rechtsaf. Ga het eerste pad rechtsaf (Pieter Vereijken pad). Je passeert de stepping stones en een bruggetje. Volg het pad en ga de trap omhoog, de dijk op. Ga bovenop de dijk linksaf. Volg het pad naar de entree van het Waterpark.
C. Ga bij de entree rechtsaf over het bruggetje. Ga bij Y97 rechtdoor, volg de gele pijlen naar Y96. Ga hier linksaf en ga vervolgens op kruispunt Rekkenseweg-Oliemolenweg linksaf. Na 200 meter vind je aan je rechterhand het Balkengat. Loop terug naar de Rekkenseweg en ga linksaf. Volg de gele pijlen naar Y76-Y82-Y81-Y69-Y80-Y79-Y83-Y84-Y85.
Het open stuk weiland aan je rechterhand is een vloeiweide. Het maakt onderdeel uit van een eeuwenoud en ingenieus bemestingssysteem. Vroeger, toen er nog geen kunstmest was, moesten de boeren creatieve oplossingen bedenken om hun land vruchtbaar te houden. De boeren in dit gebied ontdekten al in de middeleeuwen dat het water uit de beken veel voedingsstoffen bevatte, zoals kalk en mineralen. Om die belangrijke stoffen op hun land te krijgen bedachten ze een slim systeem: het vloeiweidesysteem. Met behulp van wallen, dammen, greppels en watergangen leidden ze het voedselrijke water uit de beek naar hun weidegronden, en lieten die er mee overstromen. Zo verbeterden ze de vruchtbaarheid van de grond, waardoor het gras er sneller groeide en de koeien hier hun buik vol konden eten.
Het water dat het pad kruist is een watergang: een kanaaltje dat ervoor zorgt dat het water naar de vloeiweide stroomt en ook weer afgevoerd wordt.
Waarschijnlijk werden alle weiden die je op deze route tegenkomt vroeger zo bevloeid. Het was niet alleen een handige manier om de grond vruchtbaarder te maken, maar het hielp ook om de grond bij vorst niet te laten bevriezen. Daardoor kon in het voorjaar het gras weer sneller gaan groeien en dat betekende dat de boer ook weer sneller kon hooien. Het hooi was in de wintermaanden, als de koeien op stal stonden, belangrijk voedsel voor de koeien. Het bevloeien had bovendien nóg een voordeel: het water joeg schadelijke insecten en mollen weg.
In de 19e eeuw werd ontdekt hoe je zelf mest kon maken. Dit had grote gevolgen, want de kunstmest zorgde ervoor dat in korte tijd grote hoeveelheden grond bemest konden worden. Ook grond die voorheen niet zo geschikt was voor de boer, zoals bijvoorbeeld heide, werd vruchtbare landbouwgrond dankzij de kunstmest. Het was een veel snellere manier van bemesten dan het gebruik van vloeiweiden. Maar kunstmest heeft ook nadelen. Het zorgt voor verdroging van het land en ook voor verontreiniging van het water.
Die middeleeuwse boeren waren dus eigenlijk zo gek nog niet. Hun ‘ouderwetse’ manier van bemesten is schoon en duurzaam. Daarom hebben ze op landgoed Het Lankheet besloten het oude vloeiweidensysteem weer te gaan gebruiken. Verderop in het Waterpark zal je zien hoe ze dat doen, en hoe ervoor wordt gezorgd dat het water dat over de weiden stroomt helemaal schoon is.
Over het water springen van de ene naar de andere grote steen, dwars door de Kidney Pools. Wist je dat ‘Kidney’ het Engelse woord voor ‘nier’ is? De stenen en de vijvers links en rechts hebben, als je goed kijkt, de vorm van een nier. Nieren zijn bijzondere en belangrijke organen, want elke dag helpen ze het lichaam om afvalstoffen te verwijderen. Dat doen de vijvers in het waterpark Lankheet ook: ze zuiveren het water. De niervorm staat daarom symbool voor waterzuivering.
Beklim de trap die uitkomt op het hoogste punt van het Waterpark. Je hebt hier een mooi uitzicht over het Waterpark Lankheet.
Als je goed telt zie je achttien rietvijvers liggen, die onderling verbonden zijn. Ze vormen samen een helofytenfilter. ‘Helofyten’ is een ander woord voor moerasplanten. Riet is een moerasplant en heeft als bijzondere eigenschap dat het de best zuiverende plant ter wereld is. De waterzuivering gaat hier als volgt: men laat water uit de nabijgelegen beek door de 18 rietbassins stromen. In dat water zitten allerlei stoffen die voor de natuur niet zo goed zijn, bijvoorbeeld stikstof en fosfaat. Het riet neemt die stoffen in haar bladeren en stengels op. En op het moment dat het riet hoog gegroeid is, wordt het geoogst. Tegelijkertijd met het riet worden dus ook de ‘foute stoffen’ verwijderd. Het schone water stroomt vervolgens via kleine beekjes terug het gebied in. En daar wordt het weer gebruikt voor het bevloeien van de weiden.
Als je het Waterpark uitloopt ga je rechts de brug over. Maar in plaats van de brug kun je ook de voorde nemen. Een voorde is een doorwaadbare plaats in een rivier of beek. In de tijd dat er nog geen bruggen waren zochten de mensen zo’n ondiepe plek in een rivier op om over te steken.
Neem even een kijkje bij het Balkengat en loop dan weer terug naar de route. Vroeger werd hout langdurig in stromend water – een balkengat – gelegd. Het maakt het hout sterk, waterbestendig en minder vatbaar voor schimmels. Op deze locatie wordt naaldhout, zoals sparren en dennen, op een traditionele wijze gewaterd, gedroogd en gezaagd.
Het is niet vreemd dat Jacob van Ruysdael – een van de beroemdste schilders van de Gouden Eeuw – zich door de 16-eeuwse Oostendorper Watermolen liet inspireren. De twee molens, een korenmolen en een oliemolen, staan prachtig aan de Buurserbeek. Je ziet dat ze een waterrad hebben, de korenmolen heeft er zelfs twee. Hiermee kan de stuwkracht van het water worden omgezet in aandrijfkracht voor de molens.