Gebruiksvergoeding

bij vervanging of ontbinding

In de wet staat dat bij vervanging van een product of ontbinding van de overeenkomst de kosten voor rekening van de verkoper komen. In sommige gevallen kan het redelijk zijn dat de koper toch een vergoeding moet betalen. Dit wordt ook wel gebruiksvergoeding, verbruiksvergoeding, nieuw voor oud, afschrijving of gedwongen inruil genoemd.

De wet

Je hebt als koper een product al een tijd in gebruik. Vervolgens vorder je op grond van een gebrek, vervanging van het product/ onderdeel of ontbinding van de overeenkomst. In beide gevallen geef je het gebruikte product terug aan de verkoper. En jij krijgt een nieuw product/onderdeel (bij vervanging) of de koopsom terug (bij ontbinding). In de wet staat dat vervanging, herstel en ontbinding in principe kosteloos moet zijn voor de koper.

Maar het komt voor dat de verkoper toch kosten voor gebruik van het defecte product in rekening brengt. De verkoper is van mening dat je als koper door de vervanging van het product/onderdeel of door ontbinding een voordeel hebt, omdat je er gebruik van hebt gemaakt.

Het is niet altijd duidelijk of het redelijk is dat er een gebruiksvergoeding moet worden betaald. Er zijn verschillende uitspraken van rechters en de Geschillencommissie. De lijn die daaruit valt af te leiden is dat er door de verkoper in principe geen gebruiksvergoeding mag worden gevraagd, behalve in uitzonderingsgevallen. Dat moet per geval worden bekeken. In elk geval is bij een duur (nieuw) product dat langdurig gebruikt, is de kans groter dat een gebruiksvergoeding aan de verkoper wordt toegekend dan bij tweedehands product dat kort is gebruikt. Hieronder een selectie van uitspraken.

Uitspraken rechters

Wel gebruiksvergoeding

• Koop van een tweedehands auto. Prijs € 34010 en 95.557 km op de teller, waarmee door koper in 2 jaar tijd 51.449 km mee is gereden. De auto heeft diverse gebreken en er is 12x geprobeerd te herstellen. De koper ontbindt de overeenkomst. De rechter zegt dat in principe geen gebruiksvergoeding mag worden gevraagd, maar er zijn uitzonderingsgevallen. In die gevallen is het gerechtvaardigd dat de consument in geval van ontbinding naar de regels van ongerechtvaardigde verrijking een gebruiksvergoeding betaald. Zoals ook in dit geval, waarin het gaat om de aankoop van een duurdere tweedehands auto waarmee de koper 51.449 km heeft gereden. In dit geval wordt de gebruiksvergoeding duidelijk onderbouwd en vastgesteld op € 7.218,-. Hof Arnhem 22 november 2004, ECLI:NL:GHARN:2004:AV1205
• Koop van een nieuwe brommobiel voor € 12.375,-. Vanaf begin diverse gebreken. De verkoper heeft pogingen gedaan om te herstellen maar dat is niet goed gelukt. Daarnaast zijn er nieuwe gebreken bij gekomen. Koper ontbindt de overeenkomst en vordert teruggave van de koopprijs. De rechter stelt vast dat de koper in 21 maanden 12.638 km heeft gereden met zijn brommobiel. Dit gebruik kan ondanks alles niet gratis zijn. De gebruiksvergoeding wordt door de rechter op € 2000,- vastgesteld. De verkoper moet € 10.375,- terug betalen aan de koper. De koper moet op zijn beurt de brommobiel terug geven aan de verkoper. Rechtbank Almelo 10 maart 2004, ECLI:NL:RBALM:2004:AO5654

Geen gebruiksvergoeding

• Nieuwe brommer gekocht in 2010 voor € 3074,-. De brommer functioneerde niet naar behoren. Meerdere malen hersteld en de koper heeft zelfs tot 2x toe een nieuwe brommer gekregen. Maar ook die brommers hadden defecten. Een jaar na de aankoop is de overeenkomst door de koper ontbonden. De kantonrechter kent geen gebruiksvergoeding toe aan de verkoper omdat de koper slechts kort van de brommer gebruik heeft kunnen maken en weinig kilometers heeft gereden. Rechtbank Leeuwarden 13 mei 2011, ECLI:NL:RBLEE:2011:BQ5133
• Gebruikte auto gekocht voor € 3900,- en 116.770 km op de teller. Koper ontbindt 3 maanden na aankoop de overeenkomst vanwege een onjuiste kilometerstand. De koper is auto na ontbinding blijven gebruiken. Gebruiksvergoeding wordt niet toegekend, omdat de verkoper geen bewijs heeft geleverd dat de auto in mindere staat verkeert of in waarde is gedaald. Rechtbank Midden Nederland 11 december 2013, ECLI:NL:RBMNE:2013:7540

Uitspraken Geschillencommissie

Wel gebruiksvergoeding

• Koop van een tweedehands auto. Prijs € 21.500,- met 48.126 km op de teller. De auto is in 2 jaar tijd 7x gerepareerd aan het benzine-inspuitsysteem, maar zonder resultaat. Op het moment van uitspraak staat er 90.000km op de teller. De Geschillencommissie vindt de ontbinding gerechtvaardigd. De commissie is van mening dat een gebruiksvergoeding à € 8.000,- op z'n plaats is in verband met het aanzienlijke aantal kilometers dat door de koper met de auto gereden is. Geschillencommissie Voertuigen 25 mei 2007, VOE06-0683

• Koop van een tweedehands auto in november 2010 voor € 10.340,- . In september 2011 blijkt de versnellingsbak defect en moet voortijdig worden vervangen. De kosten hiervoor zijn € 3.500,-. De commissie is van mening dat de consument naar billijkheid gehouden is om 50% van de in verband met de vervanging van de versnellingsbak in rekening gebrachte kosten te voldoen. De commissie vindt dat een gebruiksvergoeding op z’n plaats, omdat de consument door het vervangen van een aan slijtage onderhevig onderdeel voor een nieuw onderdeel in bepaalde mate voordeel daarvan ondervindt. Geschillencommissie Voertuigen 7 december 2011, 61719

Geen gebruiksvergoeding

• Koop van een tweedehands auto in februari 2014. Bouwjaar 2009, 4.311 km op de teller voor € 7.600,-. Auto vertoonde vele gebreken. Waaronder bijzonder veel gebrek aan vermogen. Kilometerstand bleek tenminste 25.000km te zijn teruggedraaid. De commissie vindt ontbinding gerechtvaardigd. Zij ziet geen aanleiding voor een gebruiksvergoeding omdat de koper geen enkel gebruik van de auto heeft kunnen maken. De koper krijgt de volledige koopsom terug. Geschillencommissie Voertuigen 30 april 2015, 90603

Meer informatie:

Klachten na aankoop
Stappenplan klachten na aankoop
Terug naar koop en verkoop