11 x bijzondere natuur in Denemarken

ANWB samen met VisitDenmark

Nederland, Duitsland en dan Denemarken. Na zes uur rijden vanaf Utrecht steek je de Duitse grens al over en beland je in een eilandenrijk met 7300 kilometer kust, 444 eilanden en een landschap dat gevormd is door de laatste ijstijd. Toen stuwde een ijsmassa delen van het land omhoog en liet witte krijtrotsen, glooiende heuvels en bosrijke gebieden achter. Denen zijn gek op hun natuur en laten deze zo veel mogelijk haar eigen gang gaan. Dat levert unieke natuurverschijnselen op, waardoor het voor natuurliefhebbers een populaire bestemming is om te wandelen en fietsen. We nemen je mee langs elf bijzondere plekken.

1. De wandelende duin Råbjerg Mile

Råbjerg Mile © Christian Faber

Het wandelende duin Råbjerg Mile, in de top van Denemarken, lijkt net een miniwoestijn. Het is het grootste wandelende duin van Noord-Europa; hij beslaat ongeveer 2 vierkante kilometer en is 40 meter hoog. Door de regelmatig wisselende weersomstandigheden vanuit de Noordzee verandert het landschap in rap tempo. De (hevige) wind zorgt ervoor dat het duin elk jaar 15 meter richting het noordoosten migreert. Råbjerg betekent in het Deens letterlijk ‘rauwe berg’. Het zand is op veel plekken mul, dus je schoenen zitten er al snel mee vol. Op blote voeten lopen is hier dan ook een aanrader. Bezoek je het duin net voor zonsondergang, dan beleef je een magisch moment met mooie kleuren.

2. Cold Caribbean Møns Klint

Møns Klint © Daniel Villadsen

De witte krijtrotsen van Møns Klint, aan de Baltische zee ten zuiden van Kopenhagen, zijn gevormd tijdens de laatste ijstijd ruim 10.000 jaar geleden. Toen stuwde de ijsmassa het land omhoog en liet prachtige witte krijtformaties achter. Møns Klint steekt 128 meter boven zeeniveau uit, is 7 kilometer lang en wordt door de locals het Cold Carribean van het noorden genoemd. Op het strand onderaan de klif zijn mensen geregeld op zoek naar fossielen. Zeker na een stormachtige nacht is de zeebodem omgewoeld en komen eeuwenoude resten van planten en dieren tevoorschijn. Boven op de klif is het bos ideaal om in te wandelen en te mountainbiken. In het voor- en najaar is ’s nachts de spectaculaire melkweg te bewonderen.

3. Eilandleven in de Zuid-Funense archipel

Birkholm © Simone Juul Borring

Ten zuiden van het eiland Funen liggen zestig kleine eilanden met elk een eigen karakter. Slechts een aantal ervan zijn bewoond. Een groot deel is gemakkelijk te bereiken via een brug of met de ferry. Het eiland Avernakø heeft een kustlijn van 19 kilometer lang, mooie stranden en interessante vogels zoals de torenvalk en de bruine kiekendief. Misschien zie (of hoor) je hier wel de zeldzame roodbuikvuurpad in de poelen en vijvers. Lyø is ook een aanrader met het gezellige dorp Lyø Town. Vooral vissers komen graag op dit kleine eiland, omdat er genoeg plekken zijn om een hengel uit te gooien voor je eigen catch of the day. Wil je bruinvissen zien in de Zuid-Funense archipel? Stap in een kayak of kano en houd je ogen goed open.

4. Tussen zee en fjord

Lyngvig Fyr © Visit Versterhavet

Aan de kust van de Noordzee heeft zich een bijzonder stuk natuur gevormd; een lange strook land scheidt de zee van Ringkøbing Fjord. Het fjord is vrij ondiep, waardoor veel verschillende trekvogels er neerstrijken op zoek naar hun dagelijkse maal. In juli en augustus zie je hier onder andere strandlopers en goudplevieren. Rondom het fjord liggen vissersdorpen waar je verse vis haalt. Zoals Hvide Sande met interessante musea en de lekkerste visrestaurants van de omgeving. Bezoek de Lyngvig Vuurtoren voor een geweldig uitzicht over het dorp en Ringkøbing Fjord. Actievelingen gaan het water op om te kitesurfen, boarden en te vissen in de Noordzee.

5. Het ruige Nationaal Park Thy

Thy National park © Susanne Worm

Nationaal Park Thy, aan de noordwestkust van Jutland, is het oudste nationale park van het land. Het is in 2008 aangewezen als eerste nationale park in Denemarken. Verschillende soorten natuur strekken zich uit over meer dan 200 vierkante kilometer, bijna net zo groot als Rotterdam. Het is vredig en ruig. Je wandelt er in de uitgestrekte, door de wind meegevoerde wildernis en fietst door duinplantages. Rode herten lopen vrij rond en zeehonden zonnen op het strand. In de meren kun je zelfs otters spotten. Ook zie je hier bijzondere vogels. Adelaars vliegen hier het hele jaar rond en kraanvogels zijn er in maart en april. In dit nationale park zijn ook overblijfselen van het grootste bunkernetwerk uit de Tweede Wereldoorlog te zien. Bezoek het museum Hanstholm om er meer over te ontdekken.

6. Schilderachtig gletsjerlandschap in Mols Bjerge

Kasteelruïnes van Kalo in Nationaal Park Mols Bjerge

Het Deense Nationaal Park Mols Bjerge ligt in Jutland, ten oosten van Aarhus. Het staat vooral bekend om zijn buitengewone landschap, dat is gevormd tijdens de ijstijd. 18.000 jaar geleden stopte de verplaatsing van het ijs in wat nu het nationale park is. Het ruige landschap bestaat uit kloven, valleien, glooiende heuvels en ketelgaten. Oftewel; kuilen gevormd door ijs dat van de gletsjer kwam. In de ‘Deense bergen’ grazen wilde paarden. De 60 kilometer lange Mols Bjerge Trail is de tweede Deense wandelroute met de Europese Leading Quality Trail certificering. Je loopt dwars door het natuurgebied en langs de kasteelruïnes van Kalo. De route start in het historische stadje Ebeltoft en is opgedeeld in drie dagtochten van elk 20 kilometer.

7. Meren en bossen in Nationaal Park Kongernes Nordsjælland

The Royal North Sealand National Park © Daniel Overbeck

Denemarken heeft in 2018 Kongernes Nordsjælland (Noord-Seeland van de Koningen) geopend, een nationaal park in het noordoosten van Seeland. Bijna 60 procent van het uitgestrekte meren- en boslandschap is een Europees Natura 2000-gebied. Dat is een Europees netwerk van beschermde natuurgebieden. In Kongernes Nordsjælland worden bedreigde plant- en diersoorten beschermd in hun natuurlijke leefomgeving, om de biodiversiteit te behouden. Je vindt hier enorme bossen met oude eiken, grote meren, weilanden en zandstranden. Er zijn prehistorische opgravingen te bekijken en het nationale park heeft veel kuststroken van de zogenaamde Deense Rivièra. Bezoek ook het Hamlet-kasteel Kronborg in Helsingør op Øresund. Het is in 2000 uitgeroepen tot Unesco Werelderfgoed en staat bekend als een van de mooiste renaissance kastelen van Noord-Europa.

8. De magische bossen van Rold Skov

Rebild Bakker © Harald Wenzel-Orf

Het bos Rold Skov, in de Deense streek Himmerland (Noord-Jutland), is vernoemd naar het plaatsje Rold in het zuiden van het bosgebied. Je wandelt er langs eeuwenoude pijn- en beukenbomen en door het griezelige Toll Skov. De bomen lijken er namelijk op trollen. Je kunt het bos ook te paard verkennen of een verfrissende duik nemen in een van de meren. Rold Skov is met 8600 hectare het grootste aaneengesloten bosgebied van Denemarken. Verder kom je de beroemde met heide bedekte heuvels van Rebild Bakker tegen. Sønderkol is met 102 meter boven zeeniveau de hoogste. Daar op de top word je getrakteerd op een geweldig uitzicht over het heuvelachtige heidelandschap. Breng ook zeker een bezoek aan Ravnkilden waterbron, volgens velen het helderste en schoonste water in Rebild.

9. De Waddenzee met haar Zwarte Zon

De Waddenzee behoort tot ’s werelds top tien van wadplaten en heeft de status van nationaal park/natuurreservaat gekregen. Het is in 2009 als Unesco Werelderfgoed aangewezen. Het Nationaal Park Waddenzee bestaat uit meer dan dertig eilanden en is een belangrijk gebied voor watervogels. Op geen enkele andere plaats in Denemarken kom je, zowel in de lente als in de herfst, zoveel trekvogels tegen – in totaal zo’n 10 tot 12 miljoen. Zo kun je bij Tøndermarsken getuige zijn van de fenomenale Zwarte Zon, als tienduizenden spreeuwen tijdens zonsondergang zorgen voor een prachtig patroon aan de hemel. Let tijdens het broedseizoen trouwens op waar je loopt, want de vogelnesten komen op de vreemdste plekken voor.

10. Søhøjlandet; het Merengebied

In Silkeborg Søhøjlandet vind je de grootste bossen van Denemarken, talloze meren en moerassen. Vaar over de rivier Gudenå, die door het gebied heen loopt en veel meren met elkaar verbindt. De rivier is 160 kilometer lang en slingert zich een weg door de steden Ry, Silkeborg, Bjerringbro, Langå en Randers. Beklim de Sindbjerg en Stoubjerg, twee met heide begroeide heuvels, voor een mooi uitzicht over alle meren van Silkeborg tot Himmelbjerget. Of bewandel de Trækstien, een pad tussen Silkeborg en Randers, dat de oude trekpaden van de rivier de Gudenå volgt. Met meer dan vijftig meren en een bosgebied van ruim 224 vierkante kilometer is Silkeborg Søhøjlandet in Oost-Justland het grootste natuurgebied van het hele land.

11. De botsende zeeën bij Grenen

In twee zeeën tegelijk staan? Dat kan bij Grenen, het noordelijkste punt van Denemarken. Hier komen het Skagerrak en het Kattegat samen. Het is een bijzonder natuurfenomeen van botsende zeeën waar de wateren niet lijken te mengen. Een onvergetelijk gezicht met witte kruisende waterstrepen, waarbij de twee zeeën een eigen kleur lijken te hebben. De mooiste plek om dit te bekijken is op de punt van Grenen, een paar kilometer van het centrum van Skagen. Je maakt dit maar op enkele plekken in de wereld mee. De stroming is te sterk om in te zwemmen, dus laat dat vooral aan de lokale zeehonden over. Maar alleen al in het ondiepe water staan is voor jong en oud een onvergetelijke ervaring.

Zo zijn er nog veel meer natuurparels in Denemarken om te ontdekken.