De leukste bezienswaardigheden van Helsinki

Slenter over de markt bij de haven en laat je verwonderen in de rotskerk Temppeliaukio. Bezoek de Uspenski-kathedraal en relax in de Löyly-sauna aan de kust. Dit zijn de leukste bezienswaardigheden van Helsinki.

Wat te doen in Helsinki?

Helsinki is fraai gelegen aan de Finse Golf met driehonderd eilanden voor de kust. De geschiedenis waarin de Finnen het nogal eens aan de stok hadden met hun buurlanden komt op diverse plaatsen in de stad terug. Maar het vizier staat hier ook op de toekomst. Finland is het mekka voor liefhebbers van moderne kunst en architectuur. Tel daarbij de sauna-cultuur op en de conclusie is snel getrokken dat dit een aantrekkelijke stad is voor een stedentrip. Snuif cultuur in het Ateneum- of Kiasma-museum en bekijk het Sibeliusmonument van alle kanten. Stap op de veerboot naar het Suomenlinna-eiland en neem een moment voor jezelf in de Kamppi Chapel. Ontdek de leukste bezienswaardigheden van Helsinki.

1. Uspenski-kathedraal: erfenis van het Russische tsarenrijk

De Russisch-orthodoxe Uspenski-kathedraal (kathedraal van Maria-ten-Hemelopneming) is de symbolische getuige dat Finland deel van het Russische tsarenrijk was van 1809 tot 1918. De kathedraal dateert uit 1868 en was bedoeld om de Russische overheersing te onderstrepen. Om de kerk zo imponerend mogelijk te maken is hij op een kunstmatige heuvel gebouwd op het schiereiland Katajanokki. Als je de haven binnenvaart, is het dan ook het eerste wat opvalt.

De kerk is opgetrokken uit rode bakstenen die fraai contrasteren met de dertien groene torens (één 33 meter hoge en twaalf kleine), symbolisch voor Jezus en de twaalf apostelen. Op de torens staan de typerende uivormige koepels. Bekijk binnen de prachtige wand met iconen waarin zowel klassieke als Russisch-Byzantijnse motieven zijn aangebracht.

2. De bruisende haven van Helsinki

Helsinki ligt in het zuiden van Finland aan de Finse Golf, recht tegenover Tallinn in Estland. Voor de kust liggen driehonderd eilanden en het is in de haven een komen en gaan van veerboten, cruiseschepen en plezierjachten. De haven is het bruisende hart van de stad met straatartiesten, een openluchtzwembad en een gezellige markt die dagelijks op het Kauppatori-plein plaatsvindt (maar ‘s winters kleiner is). Vooral de eetkramen vinden gretig aftrek. Hier scoor je voordeliger maaltijden dan in de rest van de stad met lokale specialiteiten als lihapiirakka (vleespasteitjes).

Aan dit marktplein staat de Old Market Hall, daterend uit 1889. De 25 kramen zijn grotendeels familiebedrijven die al sinds jaar en dag hun waar in de hal verkopen. Lokale producten staan hoog in het vaandel, zoals kaas, verse vis en rendiervlees.

3. Temppeliaukio: de moderne rotskerk

In de wijk Etu-Töölö staat de moderne Lutherse Temppeliaukio-kerk. Deze is in 1969 in een rotspartij gebouwd door de gebroeders Suomalainen en is een van de populairste bezienswaardigheden van Helsinki. Het basisidee was om de kerk niet óp een heuvel maar ín een heuvel te bouwen.

Loop de kerk binnen en zie het verrassende resultaat: de ontwerpers bliezen het bovenste deel van de rots op en dekte het ontstane gat af met een koepel van koper en glas – met een diameter van 24 meter. Het glas is onderverdeeld in 180 langwerpige ruiten die allemaal een andere lengte hebben zodat ze direct passen op de grillige rotsformatie eronder. De rotswanden lieten zij in de originele staat omdat dit de akoestiek ten goede kwam. Om die reden vinden er in de kerk ook concerten plaats.

4. De art nouveau van het Centraal Station

Blikvanger in het centrum van Helsinki is het Centraal Station, gebouwd door Eliel Saarinen in 1919 in art nouveau-stijl. Het Finse roze graniet waaruit het gebouw is vervaardigd, wordt omlijnd door koper en glas. Aan weerskanten van de hoofdingang staan twee standbeelden die fungeren als lantaarnpaal. De figuren houden glazen bollen vast die in het donker licht geven.

Neem ook een kijkje binnen in het station en werp een blik in de 50 vierkante meter grote wachtruimte van de president van Finland. Op deze plek stierf in 1940 de toen net afgetreden president Kallio aan een hartaanval, tijdens een voor hem georganiseerde afscheidsceremonie. Tip: als je na dit bezoek wil shoppen, daal je op het stationsplein af in de in 1960 aangelegde tunnel die met nabijgelegen winkels verbindt.

5. Finse kunst in het Ateneum-museum

Het Ateneum-museum is onderdeel van de Finse National Gallery en is gehuisvest in een neorenaissance-gebouw uit 1887, tegenover het Centraal Station. De symmetrische voorgevel is rijk gedecoreerd met beeldhouwwerken en reliëfs, waarbij de drie bustes (van onder andere de schilder Rafaël) boven de hoofdingang in het oog springen.

De collectie van het museum bevat meer dan 4300 schilderijen en ruim 750 beeldhouwwerken, waarvan men steeds een wisselend deel tentoonstelt. Tijdelijke exposities vullen dit aan. De basis van het museum is Finse kunst tot 1960, maar het heeft ook werken van buitenlandse meesters in bezit waaronder van Gaugin, Van Gogh en Rodin.

6. Voor moderne kunst ga ja naar het Kiasma-museum

Liefhebbers van moderne kunst halen hun hart op in het Kiasma-museum, behorend tot de Finse National Gallery. Het futuristische halfronde gebouw met onregelmatige tentoonstellingsruimtes dateert uit 1998 en is ontworpen door architect Steven Holl. Het lijkt als je door het gebouw loopt in eerste instantie erg naar binnen gericht te zijn, maar er duiken steeds onverwachte ramen met zicht naar buiten op, in allerlei hoeken en op allerlei hoogten.

De naam Kiasma betekent kruising en slaat op het multidisciplinaire karakter van het museum. Het is niet alleen een expositieruimte voor kunst maar er zijn ook muziek- en dansuitvoeringen en thema-avonden. De collectie bestaat vooral uit werk van Scandinavische kunstenaars vanaf de jaren zestig en wordt in steeds wisselende exposities getoond. Dit museum begint qua periode daar waar het Ateneum-museum eindigt.

7. Het Senaatsplein: het centrale plein van Helsinki

Het centrale Senaatsplein is 120 meter lang en 80 breed. Hier is vrijwel altijd iets te doen: een feest, demonstratie of concert en als het al niet gaande is dan is men bezig met opbouwen of afbreken van de podia en installaties. Bekijk het reilen en zeilen, samen met de locals, zittend op de traptreden van de Domkerk aan de noordkant van het plein.

Aan het plein staan ook het Senaatsgebouw, de Nationale Bibliotheek en een universiteitsgebouw. Alle ontworpen door Carl Ludvig Engel – net als het plein zelf – nadat een stadsbrand deze buurt in 1816 in de as legde. Midden op het Senaatsplein prijkt op een sokkel het standbeeld van tsaar Alexander II (destijds grootvorst van Finland), dat ook van de hand van Engel is.

8. De over de stad uittorende Domkerk

Opvallend in de skyline van Helsinki is de ivoorwitte Domkerk met de 62 meter hoge groene koepel. Architect Carl Ludvig Engel tekende voor het neoclassicistische ontwerp van deze Lutherse kerk in 1818. Aan de buitenkant staan rondom korinthische zuilen en de gevel is versierd met reliëfs van scènes van het leven van Jezus Christus.

Binnen in de kerk is het met bladgoud belegde altaarstuk een van de blikvangers. Je ziet beelden van engelen aan weerskanten en een schilderij van de begrafenis van Jezus. Dit schilderij was een gift van de Russische tsaar Nicolaas I (voormalig groothertog van Finland). Bekijk ook de gewelfde plafonds met verfijnde geometrische beschilderingen en de gipsen standbeelden van verschillende hervormers, waaronder die van Martin Luther.

9. Het fotogenieke Sibelius Monument

In het Sibelius Park in het westen van de stad aan de kust, vind je het Sibelius Monument. Het monument is gewijd aan de beroemde Finse componist Jean Sibelius (1865-1957). De roestvrijstalen sculptuur, gemaakt door kunstenaar Eila Hiltunen, werd in 1967 onthuld en bestaat uit twee delen op een rotsachtige ondergrond.

Er is een kleine sculptuur met het hoofd van Sibelius, omhuld door enkele vrije vormen. Een paar meter verderop staat een grote sculptuur van 8,5 meter hoog en 10,5 meter breed. Deze bestaat uit een verzameling van meer dan zeshonderd met elkaar verbonden orgelpijpen, waarvan er maar enkele op de bodem staan. Loop door, langs en onder het ruimtelijke monument om het van alle kanten te bewonderen en foto’s vanuit bijzondere invalshoeken te maken.

10. De stilte van de Kamppi Chapel

Helsinki staat vol met bijzondere architectuur en de Kamppi-kapel is daar een mooi voorbeeld van. De ruim 11 meter hoge kapel is in 2012 gebouwd met een asymmetrische ovale vorm, vervaardigd van verschillende soorten Fins hout en ziet er een beetje uit als een grote badkuip. De kapel is bedoeld om midden in de drukte van de stad even tot rust te komen en staat dan ook bekend als de ‘kapel van de stilte’.

Ga binnen op een van de houten banken of aanwezige kussens zitten en geniet van deze stilte. Een kaarsje opsteken kan ook. Kamppi Chapel behoort niet tot een bepaalde godsdienst en er worden geen reguliere missen gehouden. Wel kan men in het aangrenzende ontvangstgebouw terecht bij zowel vertegenwoordigers van diverse religies als maatschappelijk werkers.

11. Suomenlinna: het forteiland voor de kust

Door de ligging van Helsinki aan de Finse Golf zijn er ook allerlei mogelijkheden om de voor de kust liggende eilanden te bezoeken. Voor een stukje geschiedenis ga je naar forteiland Suomenlinna, in 1748 gebouwd door de Zweden – die toen in Finland de scepter zwaaiden – als verdedigingswerk tegen de Russen. Stap vanaf het marktplein in de haven op de veerboot die je er in een kwartier naartoe brengt.

In de restanten van het fort zijn verschillende musea ingericht, waaronder het Suomenlinna-museum. Hier kom je middels een videopresentatie alles te weten over de bouw van het fort, de geleverde strijd tegen de Russen en het leven op het eiland. Bekijk de nog overgebleven historische huizen waar tegenwoordig deels nog mensen wonen en de rest als restaurant, winkel of galerie dienst doet.

12. Relaxen in de Löyly-sauna

Na een dag slenteren door de stad is een bezoek aan een Finse sauna een welkome afwisseling. Voor de Finnen is een sauna bijna dagelijkse kost en er zijn er dan ook 3,3 miljoen van in het land, de meeste privé. Ga voor het ultieme relaxmoment naar de Löyly-sauna, gelegen in het Heliga Birgittas-park aan de kust in het zuidwesten van de stad.

Het gebouw is in 2016 gebouwd, uit hout opgetrokken en verbeeldt een onregelmatig rotsblok langs de zee. Bijzonder is hier de rooksauna, waarna je – gehuld in een ‘smoky’-geurtje – in het water van de Golf springt. In het bijbehorende restaurant of op het terras kom je daarna weer even bij met een Lapin Kulta-biertje.