De elf rechtstreeks bereikbare eilanden zijn van noord naar zuid: Skiathos, Skyros, Mytilini (Lesbos), Chios, Samos. Mykonos. Kos, Rhodos, Santorini en Karpathos. Het eiland Thasos is bereikbaar via Kavala en Samothraki per boot van Kavala en Alexandroupoli.
Bekijk het aanbod van onze partners
Als er een plek is waar zon, zee, strand en eilandcultuur eendrachtig zijn dan is het wel op de Egeïsche eilanden. Dat maakt een reis langs deze eilanden tot een unieke ervaring. Ze hebben allemaal een eigen karakter met de daarbij horende atmosfeer. Het makkelijkst bereikbaar zijn de eilanden tussen Attica en de Peloponnesus. De fascinerendste groep zijn de Cycladen. Het snoer van de Dodekanesus tussen Kreta en Zuidoost-Turkije is ook niet te versmaden. De noordelijke Sporaden hebben een geheel eigen karakter. De tegenover de Turkse kust gelegen Noord-Egeïsche eilanden spelen hun rol van buitenbeentjes met verve.
Met name tijdens de zomermaanden vinden er op allerlei eilanden culturele festivals plaats. Op twaalf juni op Hydra het Miaouliafeest, genoemd naar Miaoulis, een beroemde admiraal uit de Vrijheidsoorlog. Op acht en negen september op Spetses een feest ter herinnering aan een gewonnen zeeslag. Op Naxos is er in de eerste week van augustus een feest tere ere van de wijngod Dionysos. Op Paros en Tinos zijn er 's zomers verschillende vissers-en Venetiaanse feesten. Op Lesbos is er in mei en juni een cultureel- en een zeefestival. Op Samos het Manolis Kalomirisfestival. In augustus op Kos het Hippocratesfestival. Verder zijn er een klank- en lichtspel en volksdansen op Rhodos en een cultureel festival op Symi.
Naast het orthodoxe paasfeest worden ook de naamdagen van populaire heiligen uitbundig gevierd. Ze worden panayiri genoemd. Vooral voor de twee heiligen die het zomerseizoen markeren. Dat zijn Ayios Yoryos (St. Joris), de schutspatroon van de herders op 23 april en Ayios Dimitrios op 26 oktober. In Griekenland is de eerste mei zowel De dag van de arbeid als de dag waarop het ontluiken van de natuur wordt gevierd. Traditiegetrouw trekken de Grieken de natuur in om wilde bloemen te plukken. Die komen dan als krans boven de deur of aan het balkon te hangen en worden op 23 juni bij een andere 'paniyri' verbrand.
Of Santorini nu Atlantis is of niet. Feit is dat op de zuidwesthoek van het eiland een groot deel van een bloeiende Minoïsche nederzetting werd opgegraven. Die werd tijdens de vulkaanuitbarsting net als Pompeji door asregens bedolven. De bewoners moeten echter bijtijds de benen hebben genomen, want er werden hier geen versteende lichamen gevonden. Archeologen vonden in deze onbekende nederzetting bij het dorp Akrotiri schitterende wandschilderijen. Plannen om die van Athene naar een nieuw museum op Santorini te brengen, schijnen nog steeds niet te zijn uitgevoerd.
Volgens de mythologie stond op het eiland Delos de wieg van de tweeling Apollo en Artemis. De Ionische Grieken besloten dat er een heiligdom moest komen ter ere van Apollo. Delos fungeerde ook als stapelplaats, zodat de schatkist zich vulde als ware het Fort Knox. In de Romeinse tijd waren de Deliërs zo dom om partij te kiezen tegen de Romeinen. Het eiland werd verwoest en daarna voornamelijk gebruikt als afhaalcentrum voor bouwmateriaal. Wat er overbleef werd in de negentiende eeuw door de Franse archeologische school omgetoverd in een openlucht museum.
De eilanden in de Egeïsche zee hebben zo'n lange geschiedenis dat er bezienswaardigheden zijn uit alle cultuurperioden. In de musea vindt je idolen uit de Cycladische cultuur. Daarnaast loop je tegen opgravingen aan uit de Grieks-Romeinse tijd. De Byzantijnse en Venetiaanse periode brachten naast veel kerken ook kastelen en vestingen voort. De eilanders van welke origine dan ook hebben er hun eigen volkscultuur geplant. Een mooi voorbeeld daarvan is de kubistische bouwkunst zoals die op de Cycladen voorkomt. Opvallend zijn de curieuze duiventillen op Tinos. Er zijn ook aardige natuurverschijnselen zoals de vlindervalleien op enkele eilanden.
Slechts enkele hoofdplaatsen op de eilanden zijn zo groot dat je van een stad kunt spreken. Het overgrote deel van de urbane centra op de eilanden is niet groter dan een uit de kluiten gewassen dorp. Vooral op de Cycladen bestaan de dorpen uit een labyrint van smalle kronkelige straatjes of trapstraatjes met aan weerszijden huisjes en kerkjes in de typische Cycladische bouwstijl. Zo'n labyrint was natuurlijk goed te verdedigen. Dat was nodig ook, want allerlei piraten voelden zich in de Egeïsche zee als een vis in het water.
Op de eilanden is er sprake van een breed aanbod aan restaurants, tavernes, ouzeri's en andere etablissementen. Daar zitten veel visrestaurants tussen. Ook worden op sommige eilanden speciale drankjes gebrouwen zoals de Kitrolikeur op Naxos. Hij wordt gedistilleerd uit de kitro, een soort citroen. Deze vrucht komt oorspronkelijk uit Noordoost-Indië en werd door de troepen van Alexander de Grote geïntroduceerd. Santorini is de thuisbasis van de Vinsanto, een zoete likeurwijn. Voordat dit drankje in de fles komt, moet hij eerst twee jaar rijpen in eikenhouten vaten.
De bekende Griekse borrel ouzo wordt gedistilleerd uit een mengsel van druivenpulp en anijszaad, steranijs, kardamon, rnais, engelwortel, lindebloesem en koriander. Hoewel vrijwel elke streek zijn eigen ouzo produceert, geldt het dorp Plomari aan de zuidkust van Lesbos als de hoofdstad van ouzo in Griekenland.
Als je zin hebt in een eiland-hop-toer, dan kan dat ook door het meenemen van je tent. Maar dan moet je wel eerst checken welke eilanden over een camping beschikken. Op de Cycladen zijn dat Amorgos, Andiparos, Andros, Folegandros, Ios, Kea, Milos, Mykonos, Naxos, Paros, Santorini, Serifos, Sifnos, Syros en Tinos. Op de Sporaden alleen Skiathos. Op de Noord-Egeïsche eilanden heeft alleen Mytilini (Lesbos) een camping en op de Dodekanesus geldt dat voor Astypalea, Kos, Leros, Patmos en Rhodos.
De ambitieuze alleenheerser Polykrates wilde in de zesde eeuw v. Chr. sprankelend bronwater naar zijn stad leiden. Die bron lag echter aan de andere kant van de berg. Daarom nodigde hij Eupalinos van Megara uit, want dat was de beste ingenieur van zijn tijd. Deze maakte een berekening en zette twee ploegen aan het werk. Toen de arbeiders elkaar in het midden van de berg naderden, bleek de afwijking te verwaarlozen. De tunnel bleef ruim 1000 jaar in gebruik en is tegenwoordig te bezichtigen.
De eilanden in de Egeïsche zee zijn altijd een schipbrug geweest voor het transport van culturele invloeden van oost naar west en vice versa. Dat geldt vooral voor de Cycladen! De cultuur van deze archipel was al in de vroege bronstijd, dus rond 2500 v. Chr. zo hoogstaand, dat de archeologen terecht met de term Cycladische cultuur op de proppen zijn gekomen. Daarna kwamen pas de Grieken die zich over alle eilanden verspreidden. Vandaar dat je op heel wat eilanden hun sporen aantreft. Vervolgens kwamen de eilanden onder Romeins, Byzantijns, Venetiaans- en Turks bestuur, zodat er ook van hen stempels te vinden zijn.
Hoewel ze vrijwel allemaal bergachtig zijn, bestaan er toch opvallende verschillen tussen de eilandengroepen. De centraal in de Egeïsche zee gelegen Cycladen lijden door de verschroeiende zon behoorlijk aan kaalheid. Dat geldt niet voor de Sporaden die een tik meekrijgen van de weersomstandigheden van het Piliogebergte. Het geldt ook niet voor de Noord-Egeïsche eilanden die door hun ligging voor de Turkse kust vaak ook een flinke portie regen meekrijgen. De zuidelijker gelegen Dodekanesus is daar minder bevattelijk voor. Ook deze eilanden kennen dus een geschiedenis van een voortschrijdende kaalheid.
De enorme bosbrand van 2000 sloeg een fors gat in het centrale pijnbomentapijt van Samos. Desondanks is dit bergachtige eiland nog steeds een van de groenste eilanden. Het centrum wordt in beslag genomen door de 1153 meter hoge Ambelos, wat wijngaard betekent. Dit massief draagt deze naam niet voor niets. Het wemelt er vooral aan de noordkant van de wijngaarden, waar de beroemde muscaatdruif wordt verbouwd. De reden dat het eiland Samos heet, een verbastering van het Foenische woord voor hoog, vindt je in het westen. Daar torent de enorme steenpuist Kerkis 1433 meter boven de zee uit.
Deze voormalige vulkaan, die in de prehistorie de lucht inging, is het meest dramatische eiland van de hele Egeïsche zee. Dat blijkt vooral als je per veerboot de immense caldera binnen vaart. Dan valt aan de verschillende geologische lagen goed te zien hoe het centrum van de vulkaan in de diepte is verdwenen. In het centrum van die caldera zijn weer nieuwe vulkanische eilandjes omhoog komen borrelen. Ze heten Palea (Oud) en Nea (Nieuw) Kammeni (Verbrande) en zijn per excursieboot te bezichtigen. Omdat in Akrotiri een belangrijke Minoïsche nederzetting werd opgegraven, denken sommigen dat Santorini gelijk is aan het legendarische Atlantis.
Op de eilanden is er zo'n groot aanbod aan kamers in welke vorm dan ook dat de prijzen op een laag niveau liggen. In ieder geval in het voorseizoen! Dan overtreft het aanbod de vraag zodanig, dat de snorders je bij de havenpier opwachten met hun showmappen. De ervaringen met deze snorders zijn gemengd. Soms kom je inderdaad in een prima pension of op een prima kamer terecht. Een andere keer blijkt het aangebodene nauwelijks of helemaal niet overeen te komen met de prachtige foto's in de mappen. Als je dus geen zin hebt in experimenten, dan vraag je bij de lokale V.V.V. naar de verschillende logiesmogelijkheden.
Het uitgaan op de eilanden beperkt zich meestal tot het bezoeken van cafés, bars en de verschillende eetgelegenheden. Muziekbars en discotheken ontbreken op de meeste eilanden ook niet. Zeker niet op druk bezochte eilanden als Mykonos, Santorini en het voormalige hippieparadijs Ios. Het spreekt vanzelf dat op populaire bestemmingen zoals Kos en Rhodos meer te doen is dan op oases als Anafi en Samothraki. Op Rhodos kun je zelfs naar het casino.
Op veel eilanden vindt u bazarachtige straatjes met leuke dorpswinkeltjes. In de meer hippe centra als Mykonos en Santorini wemelt het van de trendy boetieks, leer- en sieradenwinkels. Op vrijwel alle eilanden kun je natuurlijk lokale producten kopen zoals kruiden, vijgen en andere zuidvruchten. In de lokale slijterijen zijn wijnen en spiritualiën naar keuze. Ook worden op de meeste eilanden natuursponzen verkocht.
Deze eilanden zijn een Walhalla voor zonaanbidders en liefhebbers van strandplezier. Vooral op de Cycladen vindt je naast kiezelstranden ook een hele serie prachtige zandstranden. Steeds meer stranden worden door een exploitant beheerd en zijn voorzien van stretchers en parasols. Je vindt echter genoeg eenzame baaien en strandjes. In de toeristencentra worden allerlei moderne watersportactiviteiten aangeboden.
Naturisme is met uitzondering van een paar officiele naaktstranden zoals die op Mykonos nog steeds verboden. Doe dat dus alleen op verlaten stranden en het liefst niet in het gezicht van een orthodoxe kapel, want dat wordt als een vorm van heiligschennis beschouwd. Dat wordt meestal wel getolereerd. Topless baden en zonnen is legaal, maar kan al naar gelang lokale gevoeligheden een heikele zaak blijven. De meeste orthodoxe Grieken lijken er nog steeds een beetje huiverig voor te zijn, al zie je steeds meer mengvormen.
ANWB Homepage