ANWB HomepageStikstof en hoe verder?
Wat is het stikstofprobleem?
Stikstof is een gas dat overal in de lucht zit. Een deel van de stikstof in de lucht wordt door landbouw, veehouderijen, huishoudens en verkeer uitgestoten. Stikstof dat in de lucht zit, komt deels in de grond terecht (stikstofdepositie) en dient daar als voedingsstof voor planten. Te hoge hoeveelheden stikstof in de grond zorgt voor een overmaat aan voedingsstof waardoor sommige plantensoorten een voordeel krijgen en anderen overwoekeren. De biodiversiteit van kwetsbare Nederlandse natuurgebieden wordt hierdoor bedreigd.
Het Programma Aanpak Stikstof (PAS) kon gebruikt worden om toch vergunningen af te geven voor activiteiten die stikstof uitstoten rond kwetsbare natuurgebieden, zolang er in de toekomst voldoende maatregelen zouden worden genomen om de natuur te herstellen. Oftewel, stikstof uitstoten rond natuurgebieden met te veel stikstof in de grond was mogelijk op voorwaarde dat in de toekomst de natuur hersteld zal gaan worden. De Raad van State vond in mei dat toekomstig natuurherstel onvoldoende was en heeft de PAS als basis voor vergunningen daarom ongeldig verklaard. Hierdoor liggen veel bouwprojecten maar ook vergunningaanvragen al lange tijd stil.
Waarom houdt de ANWB zich met de stikstofproblematiek bezig?
Het behoud van unieke Nederlandse landschappelijke waarden is voor de ANWB erg belangrijk. Jaarlijks trekken velen erop uit om de bloeiende heide op de Veluwe te bewonderen of om te genieten van uitgestrekte duinlandschappen. Tegelijkertijd maakt de ANWB zich zorgen over de bereikbaarheid van Nederland. Veel projecten die nodig zijn om de bereikbaarheid van Nederland te behouden zijn stop gezet of (ernstig) vertraagd door de uitspraak van de Raad van State. Denk daarbij aan infrastructuur waarmee knelpunten op de weg of op het spoor worden opgelost, of aan de aanleg van (snel)fietsroutes die een bijdrage leveren aan de transitie naar meer duurzamere vormen van mobiliteit. Er moet dus een balans gezocht worden tussen mobiliteit (en andere economische activiteiten) en natuurbehoud.
Maximumsnelheid naar 100 km/u
In maart wordt de maximumsnelheid overdag teruggebracht naar 100 kilometer per uur, op wegen waar nu sneller mag worden gereden. In de avond en ‘nachts tussen 19.00 en 06.00 uur verandert er niets. Dan blijft de maximumsnelheid gelden, die eerder ook overdag gold van 130 of 120 km.
Uit berekeningen van het RIVM, waar de ANWB op heeft aangedrongen, bleek dat door het verlagen van de maximumsnelheid naar 100 km/u voldoende stikstofruimte wordt gecreëerd om zowel de woningbouw als projecten die belangrijk zijn voor de bereikbaarheid van Nederland, vlot te trekken. De ANWB heeft begrip voor deze tijdelijke maatregel. Het is voor de ANWB erg belangrijk dat er maatregelen genomen worden die substantieel bijdragen aan het oplossen van het stikstofprobleem zodat de natuur kan herstellen en belangrijke projecten weer door kunnen gaan.
Oplossingen voor het stikstofprobleem: wat vindt de ANWB?
De ANWB vindt het belangrijk dat maatregelen worden genomen om het stikstofprobleem op te lossen. In de media worden veel verschillende oplossingen genoemd om de stikstofdepositie in kwetsbare natuurgebieden op korte termijn te verminderen. Sommige oplossingen focussen zich op het wegverkeer, zoals het (tijdelijk) verlagen van de maximumsnelheid op snelwegen. Als door het (tijdelijk) verlagen van de maximumsnelheid een significante bijdrage wordt geleverd aan het verlagen van de stikstofdepositie en daardoor ruimte ontstaat om (woningbouw)projecten weer vlot te trekken, staat de ANWB hier positief tegenover. Er is momenteel echter onvoldoende inzicht in de effecten van een (regionale) maximumsnelheidsverlaging op het verminderen van de stikstofdepositie. Dat is voor de ANWB wel essentieel om de maatregel te kunnen steunen. Hoe dan ook wil de ANWB niet dat het Nederlandse wegennet verandert in een lappendeken van verschillende maximumsnelheden. Het wordt voor de weggebruiker dan onnodig ingewikkeld. De ANWB pleit voor een rustig en veilig wegbeeld.
Wat doet de ANWB?
Natuurherstel en regionale aanpak
ANWB is blij dat het kabinet werkt aan structurele lange termijnoplossingen voor de stikstofproblematiek. De stappen die het kabinet daarbij zet voor het herstel en de versterking van de natuur juicht de ANWB toe. Daarnaast gaat het kabinet samen met provincies kijken naar het verbeteren van kwetsbare natuurgebieden in provincies. In reactie hierop heeft de ANWB een brief naar het kabinet gestuurd.
Om kwetsbare natuur in de provincie te beschermen, kunnen Rijk en provincie kiezen voor het verlagen van de snelheid op provinciale wegen. Net als bij de landelijke snelheidsmaatregel van november vindt de ANWB dat eerst inzichtelijk moet worden gemaakt of regionale snelheidsverlagingen substantieel bijdragen aan vermindering van de stikstofneerslag. Aangezien automobilisten zowel op Rijkswegen als op provinciale wegen rijden, pleiten wij ervoor dat Rijk en provincies afspraken maken over: logische en veilige aansluitingen tussen het Rijkswegennet en het provinciale wegennet, het voorkomen of wegnemen van verkeersveiligheidsknelpunten en het streven naar een eenduidig snelheidsregime op provinciale wegen. Het is voor de ANWB belangrijk dat weggebruikers tijdig en actief worden geïnformeerd bij de uitvoering van de landelijke en regionale snelheidsverlagingen.
Ledenonderzoek
Uit een recente ledenpeiling blijkt dat ANWB-leden erg betrokken zijn bij het onderwerp stikstof. Uit de peiling onder ruim 7200 ANWB-leden blijkt dat de helft van de ondervraagde leden positief tegenover een verlaging naar 100 km/u staat. Er is slechts een zeer beperkt draagvlak voor (regionale) snelheidsverlagingen op de snelweg naar snelheden onder 100 km/u.
Uitkomsten Ledenpeiling Stikstof (november 2019)
Taskforce
De ANWB vindt het belangrijk dat Nederland ook in de toekomst veilig, bereikbaar en duurzaam is. Daarom zet de ANWB zich in voor de belangen van Nederlandse weggebruikers bij het zoeken naar een duurzame oplossing voor de stikstofproblematiek. De ANWB neemt daarvoor deel aan de taskforce van de Ministeries Infrastructuur en Waterstaat, Landbouw, Natuur en Voedselveiligheid en Economische Zaken en Klimaat om te adviseren over mogelijke oplossingen.
Adviescommissie Remkes
In september heeft de ANWB op uitnodiging van de Adviescommissie Remkes meegedacht aan het stikstofadvies Niet alles Kan. In dit gesprek heeft de ANWB het belang aangegeven van onderbouwde maatregelen die een significant effect hebben op het verminderen van de hoeveelheid stikstof in de grond.
Standpunt ANWB
Kamerbrief
In voorbereiding op het Kamerdebat over de snelle oplossingen van het stikstofprobleem van donderdag 14 november, heeft de ANWB de Tweede Kamer een brief gestuurd. In deze brief vraagt de ANWB de berekeningen van de (kosten)effectiviteit van de maatregelen zo snel mogelijk openbaar te maken. Ook uit de ANWB steun en waardering voor de inzet van de ontstane stikstofruimte voor zowel de woningbouw, als voor natuurherstel en mobiliteit.
De mogelijke (regionale) maximumsnelheidsverlaging als maatregel om de stikstofneerslag te verminderen was onderdeel van dit gesprek. In reactie op deze mogelijke oplossingsrichting heeft de ANWB een brief gestuurd aan de ministers van Landbouw, Natuur en Visserij (LNV) en van Infrastructuur en Waterstaat (IenW). In deze brief roept de ANWB de beide bewindspersonen op de effecten van (regionale) maximumsnelheidsverlagingen én andere mogelijke korte termijn maatregelen zo snel mogelijk inzichtelijk te maken.