Wat als iedereen elektrisch gaat rijden?

De risico's én de kansen van massaal elektrisch rijden

Elk jaar stijgt het aandeel elektrische auto’s flink en in 2030 wil de overheid zelfs dat er alleen nog elektrische auto’s verkocht worden. Maar kán dat wel, zoveel elektrische auto’s in ons land? Raakt ons stroomnet dan niet verschrikkelijk overbelast?

Stel je voor dat je in de file staat. Je rijdt zelf in een elektrische auto en alle auto’s om je heen zijn ook elektrisch. Iedereen is op weg naar huis en zal bij aankomst zijn auto aan de lader hangen. Een potentieel rampscenario, ons stroomnet is helemaal niet bestand tegen miljoenen elektrische auto’s die tegelijk gaan opladen, zeker niet als tegelijkertijd ook de ovens, elektrische kookplaten en tv’s worden aangezet. De stroom zal onherroepelijk uitvallen en de enige optie lijkt verzwaring van het stroomnet. Voor miljarden euro's moet dan overal de straat open, om dikkere kabels aan te leggen. Gelukkig is er een alternatief.

Vraag en aanbod

Laten we eerst eens kijken naar de huidige situatie op ons stroomnet. Zoals de vraag naar energie kan variëren, is ook het aanbod niet altijd even groot. Op een zonnige dag is er meer zonne-energie beschikbaar en als het opeens hard gaat waaien, leveren ook de windmolens veel meer elektriciteit. Die schommelingen in aanbod kunnen maar heel beperkt worden opgevangen door bijvoorbeeld kolencentrales. Deze kun je niet met een schuifje direct iets meer of minder stroom laten produceren. Om te kunnen garanderen dat er altijd voldoende elektriciteit beschikbaar is tijdens piekmomenten, wordt er regelmatig dus ook te veel stroom geproduceerd. Hoe meer we in zetten op duurzame energie, hoe groter het overschot kan zijn op momenten met veel zon en wind. Simpelweg omdat de centrales ook moeten draaien voor de momenten dat de zon achter de wolken verdwijnt en het stopt met waaien.

Het verschil tussen de vraag en het aanbod bepaalt de hoogte van de stroomprijs op Europese groothandelsmarkt. Bij veel vraag en beperkt aanbod is de prijs per kilowattuur (kWh) hoog, bij veel aanbod en weinig vraag kan de elektriciteitsprijs zelfs negatief worden, de energiemaatschappij krijgt dan dus geld toe op de stroom die ze afnemen!

Slim laden: het net ontlasten en zon en wind benutten

Het aanbod laat zich moeilijk laat sturen, we hebben geen invloed op zon en wind, maar de vraag naar stroom kunnen we wél sturen. Niet door midden in de nacht onze ovens, tv’s en wasmachines te gaan gebruiken (dat zet in het grotere geheel niet zo heel veel zoden aan de dijk), maar door elektrische auto’s alleen te laden wanneer er een overschot aan elektriciteit is. Op die manier ontlasten we het stroomnet wanneer er veel vraag is en kunnen we ook duurzame energiebronnen maximaal inzetten. Dat noemen we slim laden. Je laadpaal weet wanneer je auto opgeladen moet zijn en doet dat door alleen te laden op momenten dat er veel aanbod is. Dat is overigens niet alleen 's nachts, maar ook overdag tussen de ochtend- en avondpiek. Zeker als er veel zon of wind is.

De uurprijzen van elektriciteit op zondag 21 mei 2021. Omdat in het weekend minder grootverbruikers (zoals de industrie) actief zijn, maar er midden op de dag vaak wel een overschot is aan duurzame energie, is de prijs per kilowattuur geregeld negatief. Zondagmiddag is dus bij uitstek een moment om je elektrische auto te laden. Dat is duurzaam én goedkoop als je een energiecontract met dynamische prijzen hebt.

Slim laden is goedkoop laden

Slim laden klinkt leuk, maar op de huidige energiemarkt krijg je met vaste of variabele energiecontracten als consument maar weinig prikkels om je auto te laden op momenten dat er een overschot aan (groene) stroom is. Je spreekt immers al bij het afsluiten van je energiecontract af wat je per kWh betaalt. Terwijl de stroomprijs soms zelfs negatief is, betaal jij gewoon je vaste kWh-prijs aan je leverancier. Bij ANWB Energie betaal je de actuele inkoopprijs van elektriciteit. Dat is heel soms iets meer dan het vaste tarief van de meeste aanbieders, maar meestal een stuk minder.

Je elektrische auto slim opladen is dan niet alleen goed voor het ontlasten van stroomnet, het is ook goed voor je portemonnee. Door je auto slim te laden kun je tot wel honderden euro’s per jaar verdienen, zonder dat je er iets voor hoeft te doen.

Je auto als batterij voor je huis en de wijk

Voorlopig kun je die goedkope stroom gebruiken om je auto te laden, maar de elektrische auto heeft nog veel meer potentie en kan dienen als thuisbatterij. De accu van een gemiddelde elektrische auto heeft al snel een capaciteit van 50 kWh, terwijl het gemiddelde stroomverbruik van een huishouden per dag maar 7,5 kWh is. Stel nu dat je die goedkope elektriciteit waarmee je je auto ’s nachts laadt overdag kunt gebruiken om je oven te verwarmen, je computer mee te voeden en je wasmachine op te laten draaien. En dat door slechts vijftien procent van de accucapaciteit van je auto te gebruiken! Dankzij bidirectioneel laden (V2G of V2X) wordt dit in de toekomst waarschijnlijk gemeengoed. Dan hoeven we nooit meer zonne- of windenergie te verspillen, kunnen we maximaal gebruik maken van duurzame energiebronnen en vlakken we de pieken in de stroomvraag af. Een duurzaam en betrouwbaar stroomnet, mogelijk gemaakt door de elektrische auto!