Soorten warmtepompen

Waar je op let als je een warmtepomp kiest

Ze zijn er in soorten en maten, met allerlei specificaties. Welke warmtepomp past het best bij jouw situatie en wensen? We zetten de soorten voor je op een rijtje.

Verwarmen zonder gas, alleen met stroom. In de basis is dat wat een warmtepomp doet. De pomp haalt warmte van buiten naar binnen. Een warmtepomp kan warmte uit de lucht, bodem of het grondwater halen. Eigenlijk werkt een warmtepomp zoals een koelkast, maar dan omgekeerd. Waar de koelkast warmte afvoert naar buiten, haalt een warmtepomp die juist naar binnen.

Elke warmtepomp een cijfer

Hoe ‘goed’ een warmtepomp werkt, kan je uitdrukken in COP. Dat staat voor Coefficient Of Performance. Dat is een getal dat de verhouding aangeeft tussen de hoeveelheid stroom die een warmtepomp nodig heeft om een bepaalde hoeveelheid warmte op te wekken. Een COP van 1 is erg laag, 3 is gemiddeld en 5 heel hoog.

Een voorbeeld

Vertaal je warmte naar kilowattuur (kWh), dan kan je deze voorbeeldsom maken:

Geleverd aan warmte = 5 kWh
Nodig om warmte op te wekken = 2 kWh

Je komt dan uit op een COP van 2,5. Hoe hoger het cijfer, hoe minder elektriciteit er nodig is om warmte op te wekken. Ter vergelijking: zou je net zoveel kWh gebruiken als je aan warmte opwekt, dan is de COP 1.

De COP is een leidraad, maar zegt niet alles. Een warmtepomp haalt warmte uit natuurlijke bronnen zoals lucht, bodem en grondwater. Het is van de temperatuur (en dus het seizoen) afhankelijk hoeveel stroom er nodig is om warmte te leveren. De COP is daardoor geen vast gegeven, maar kan schommelen.

Lees meer over het stroomverbruik van een warmtepomp

Invloed van het seizoen

De SCOP houdt daar rekening mee, dat staat voor Seasonal Coefficient of Performance. Dat is dezelfde waarde als de COP, maar dan het gemiddelde van alle seizoenen in een jaar. Een getal zoals de COP of SCOP verschilt per gebied en land. In Spanje levert een warmtepomp makkelijker meer warmte dan in Scandinavië. In zuidelijke, warmere landen zal een warmtepomp waarschijnlijk dus hoger scoren.

Soorten warmtepompen

Er zijn ruwweg 4 soorten warmtepompen. Bij één type zijn vaak weer verschillende soorten met verschillende mogelijkheden.

1. Hybride warmtepomp

De hybride warmtepomp werkt samen met een normale cv-ketel. De warmtepomp haalt energie uit de buitenlucht óf de binnenlucht in een woning en gebruikt dat voor verwarming. Als dat nodig is helpt de cv-ketel met verwarmen, de cv levert ook het warme water. Dit is de meest gebruikte warmtepomp. Eigenlijk zijn vrijwel alle woningen die vóór de jaren negentig zijn gebouwd alleen geschikt voor de hybride warmtepomp. Tenzij er extra is geïsoleerd.

2. Water/water warmtepomp

Een water/water warmtepomp (ook wel aardwarmtepomp) gebruikt bodemwarmte. Eigenlijk is dat warmte van de zon in bodem en grondwater. Die warmte heeft energie die je uit de bodem haalt met slangen die verticaal in de grond worden geboord. In de winter kan je die energie gebruiken voor verwarming en warm water en in de zomer weer voor koeling. Een water/water warmtepomp past het best bij nieuwbouw, maar kan ook gebruikt worden bij bestaande bouw.

Er zijn 3 soorten water/water warmtepompen. Het verschil zit in de manier waarop ze energie ‘ophalen’. Dat brengt ook verschillen in kosten mee. En dat bepaalt welke soort water/water warmtepomp geschikt is in welke situatie.

1. De water/water warmtepomp met bodemwarmte haalt met één of meer leidingen energie uit de bodem. Hoe die die leiding geboord moet worden (25 of 150 meter diep) of hoeveel leidingen er nodig zijn, heeft gevolgen voor de kosten.
2. Er zijn ook water/water warmtepompen die energie uit water (zoals een sloot of kanaal) halen. Dat heet ‘thermische energie uit oppervlaktewater’ (TEO). Het water moet wel stromen en zo’n 1,5 meter diep zijn. Of dat het geval is, bepaalt of dit type warmtepomp geschikt is. Er is geen buitenunit, dat kan weer een voordeel zijn.
3. De warmtepomp die met PVT-panelen werkt, haalt warmte en stroom van je dak. De panelen zijn geen gewone zonnepanelen, want ze wekken naast elektriciteit ook warmte op. Hoeveel panelen en welke soort je nodig hebt, bepaalt de kosten. Vuistregel kan zijn dat je voor ongeveer 3.000 per jaar zo’n 10 panelen nodig hebt. Je plaatst in je woning een deel dat zorgt voor verwarming en warm water.

3. Lucht/water warmtepomp

Een lucht/water warmtepomp haalt energie uit de lucht voor verwarming, warm water en koeling. Dit type warmtepomp is goedkoper dan een water/water warmtepomp omdat er geen leidingen de grond in hoeven. De warmtepomp heeft een binnen- en buitendeel. Deze warmtepomp is erg geschikt voor bestaande bouw, maar kan natuurlijk ook geïnstalleerd worden in nieuwbouw.

Heb je een huis met een mechanisch ventilatiesysteem, dan is een ventilatielucht/water warmtepomp ook een mogelijkheid. Deze warmtepomp haalt energie uit de lucht die het ventilatiesysteem uit de woning blaast. Voor verwarming en warm water.

Bij lucht/water warmtepompen is het belangrijk om vooraf te checken onder welke temperatuur ze niet meer functioneren. Daarnaast welke invloed dalende temperatuur heeft op de prestaties, dus de (S)COP. Dat kan per merk waterpomp verschillen.

4. Lucht/lucht warmtepomp

Een lucht/lucht-warmtepomp heeft een binnen- en buitendeel. De pomp zuigt buitenlucht aan en haalt energie uit die lucht om de woning te verwarmen. In de zomer kan de lucht/lucht warmtepomp precies omgekeerd werken: dan wordt lucht van binnen gezogen en die energie gebruikt om te koelen. Al moet koeling wel via goed geïsoleerde leidingen plaatsvinden, anders kunnen er door condensvorming problemen met vocht, schimmel en rot ontstaan. Dit type warmtepomp is relatief goedkoop en makkelijk te installeren. Om de pomp ook te gebruiken voor warm water is een extra investering nodig in een warmtepompboiler.

De slimme warmtepomp

Warmtepompen worden steeds slimmer. Een mooi toekomstbeeld is een samenwerking van de slimme warmtepomp met de slimme thermostaat, zonnepanelen en/of een dynamisch energiecontract. Dan kan het verbruik het best worden afgestemd op de geldende energietarieven.

Van het gas af

Een warmetpomp vormt een belangrijk stap als je van het gas af wilt, maar de eerste stap is het zo goed mogelijk isoleren van de woning. Zonder goede isolatie verstookt ook een warmtepomp onnodig veel energie.