Hoe hoog zijn de risico's van een dynamisch tarief?

Bij een dynamisch energiecontract wordt de inkoopprijs van stroom en gas direct aan je doorberekend. Deze dynamische energietarieven zijn vaak lager dan de vaste tarieven bij andere energiemaatschappijen, maar kunnen ook even hoger liggen. We kunnen ons voorstellen dat je daar vragen over hebt, bijvoorbeeld hoe hoog de stroomprijs maximaal kan worden?

Hoe hoog kan de stroomprijs maximaal worden?

De stroom bij een dynamisch energiecontract wordt ingekocht op de Europese groothandelsmarkt, de EPEX. Daar worden zogenaamde minimale en maximale administratieve tarieven van respectievelijk -0,50 euro en 5 euro per kilowattuur gehanteerd. In de praktijk zijn zulke extreme prijzen echter nog nooit voorgekomen.

Kijken we naar de hoogste uurprijs in de afgelopen zes jaar tot en met halverwege 2021, dan was dat 0,20 euro op 21 september 2020. Opvallend genoeg was het gemiddelde tarief die dag met 0,06 euro per kWh juist lager dan het gemiddelde vaste tarief van andere maatschappijen. Leuk weetje, datzelfde jaar was op 13 april de laagste prijs -0,08 euro per kWh, waarbij zelfs het daggemiddelde negatief uitkwam: -0,005 euro per kWh.

Sinds eind 2021 stijgen de energieprijzen echter tot hoogtes die nooit eerder gezien zijn. In een ander artikel schreven we meer over hoe het kan dat stroom en gas momenteel zo duur is.

Daartegenover staat dat ook de laagterecords worden verbroken, doordat er steeds meer duurzame energie aanwezig is. Op 2 juli 2023 was de laagste negatieve stroomprijs ooit: -0,43 euro per kWh. Die dag kreeg je tussen 13:00 en 16:00 'flink' geld toe voor je verbruikte stroom, omdat ook de overheidsheffingen door de lage prijs werden gecompenseerd.

In onderstaande tabel vind je de hoogste, laagste en gemiddelde dynamische uurprijzen, afgezet tegen de gemiddelde vaste tarieven van andere energiemaatschappijen van 2015 tot en met 31 augustus 2023. De bedragen zijn exclusief energiebelastingen en andere overheidsheffingen, dus ook nog zonder btw. Het is geen garantie voor de toekomst, maar geeft wel inzicht in de bandbreedte over de afgelopen jaren.

*gegevens van 2023 tot en met 31 augustus

Hoe vaak ligt de inkoopprijs van elektriciteit boven de gemiddelde vaste tarieven van andere energiemaatschappijen?

Over de toekomst kunnen we geen uitspraken doen, maar de afgelopen zeven jaar lag het dynamische, eerlijke stroomtarief zo'n 80 procent van de tijd onder het gemiddelde vaste tarief van de grote maatschappijen. Die tien procent die het tarief erboven lag, komt voor een groot deel door de opvallend dure jaren 2018 en 2021. Met name in de tweede helft van beide jaren kwam de uurprijs regelmatig boven de vaste tarieven uit, al was je gemiddeld genomen in 2018 nog steeds goedkoper uit met dynamische tarieven. 

Als de inkoopprijzen stijgen, dan zullen de energiemaatschappijen ook hun vaste tarieven verhogen. Dat is op onderstaande afbeelding goed te zien in onder andere 2019. De gemiddelde stroomprijs van een vast contract ging fors omhoog, terwijl de prijs voor stroom al begin 2019 weer fors daalde. De uurprijs kwam de rest van dat jaar nog maar zelden boven de vaste tarieven uit.

In deze grafiek zijn de dynamische uurprijzen (de blauwe lijn) afgezet tegen de gemiddelde tarieven volgens het Centraal Bureau voor de Statistiek (CBS, de rode lijn). 80 procent van de tijd ligt de inkoopprijs van elektriciteit onder het landelijk gemiddelde. De prijzen op de verticale as zijn exclusief BTW en andere overheidsheffingen.

Kan het in Nederland net zo mis gaan als in Texas, waar tijdens een extreme sneeuwstorm de stroomprijs toenam tot wel 9 dollar per kilowattuur?

Sowieso is er in Europa dus dat maximale, administratieve tarief van 5 euro per kilowattuur, maar het lijkt ook hoogst onwaarschijnlijk dat de prijzen daar ooit in de buurt zullen komen. Texas is een bijzonder voorbeeld omdat de Amerikaanse staat een eigen hoogspanningsnet heeft, dat maar heel beperkt gekoppeld is aan de hoogspanningsnetten van andere Amerikaanse staten. Wanneer het in Texas misgaat, kunnen centrales en windparken elders in Amerika die klap niet opvangen en ontstaan er extreme tekorten en daardoor exorbitante prijzen.

In Europa zijn alle landelijke hoogspanningsnetten aan elkaar gekoppeld via het zogenaamde Europese koppelnet. Energiemaatschappijen kopen hun stroom ook in op een Europese groothandelsmarkt, de EPEX. Als er in ons land tekorten ontstaan door bijvoorbeeld extreme weersomstandigheden, dan kunnen die worden aangevuld met stroom uit andere landen. Doordat er honderden aanbieders en afnemers zijn, verspreid over heel Europa, is de kans dat zo’n situatie zoals in Texas zich hier voordoet bijzonder klein. 

Ik twijfel of het wat voor mij is, zit ik er gelijk een jaar aan vast?

Nee, je kunt bij ons op ieder moment opzeggen, met inachtneming van een maand opzegtermijn. Of je nu drie weken of drie jaar klant bent, we doen niet aan opzegboetes of ander moeilijk gedoe. Bedenk wel dat als onze (en dus de Europese EPEX-)tarieven stijgen, de vaste tarieven van de energiemaatschappijen ook stapsgewijs zullen gaan stijgen. Vaak steviger. En dan profiteer je dus ook niet op het moment dat de prijzen weer dalen. 

Lees meer over de verschillende energiecontracten in het artikel 'Vast, variabel of dynamisch energiecontract?'

Ben je nieuwsgierig geworden en wil je meer weten over ANWB Energie? Lees dan hier verder.