De mooiste bezienswaardigheden van Extremadura

Tienduizenden kraanvogels weten de weg naar Extremadura elk jaar moeiteloos te vinden. Ook de Spaanse keizersarend, de vale gier en de grote trap zweven feilloos naar de mooiste plekken van deze zuidwestelijke Spaanse regio. Vogelaars volgen hun spoor, maar voor veel andere toeristen is Extremadura nog een blinde vlek. Dit zijn een de mooiste bezienswaardigheden.

Teken een driehoek tussen grofweg Madrid, de Portugese grens en Andalusië: daar ligt Extremadura. Ook voor liefhebbers van stedelijk schoon en geschiedenis valt er veel te ontdekken. Mérida is de best bewaarde Romeinse stad van Spanje. In de binnensteden van Cáceres en Trujillo waan je je in de 16^e eeuw: geen wonder dat er veel historische films werden opgenomen. Dit zijn tien van de mooiste bezienswaardigheden van Extremadura.

1. Monfragüe: de roofvogels achterna 
 

Voor vogelaars klinkt de naam als een toverspreuk: Monfragüe. In dit nationale park zweven vale gieren, monniksgieren, Spaanse keizerarenden en andere zeldzame roofvogels hoog boven de rivierkloven van de Taag en de Tiétar. Sommige soorten zijn het hele jaar te zien, maar in het voorjaar is de rijkdom het grootst. Het meest fotogenieke uitzichtpunt (mirador) is bij de gierenrots Salto del Gitano, aan de zuidkant van het park. Een minder bekende mirador die ook fraaie plaatjes biedt, is de Portilla del Tiétar aan de noordzijde.

Je kunt Monfragüe bezoeken vanuit de historische steden Plasencia en Trujillo: een halfuur tot drie kwartier rijden. Of vanuit een van de dorpen dichter bij het park. Het enige dorp in het park zelf is Villareal de San Carlos. Daar is het informatiecentrum en beginnen drie gemarkeerde wandelroutes, met lengtes vanaf 7 kilometer. Wees alert op de vliegende wonderen om je heen. Ook een ontmoeting met een edelhert of otter is niet uitgesloten. De echte geluksvogels zien zelfs een Iberische lynx.

2. Cáceres: wandelen door Middeleeuwen en filmdecors

Begin je verkenning van Unesco-werelderfgoed Cáceres op de Plaza Mayor. Groet de ooievaars op de torens. Als poortwachters bewaken zij het ommuurde hart van de stad. Dan verlaat je de 21^e eeuw. Via de Arco de la Estrella betreed je de laatmiddeleeuwse wereld binnen de muren. Het gevoel dat je in een film zit? Begrijpelijk. Game of Thrones werd hier opgenomen en Ridley Scott schoot hier zijn film over Columbus. Ook in het echte leven vertrokken veel arme sloebers uit Cáceres naar Amerika. Sommigen keerden terug met goud en zilver en lieten daarmee de paleizen in de binnenstad bouwen. Eén daarvan is het Palacio Moctezuma-Toledo. Gebouwd door nakomelingen van veroveraars en… de laatste keizer van de Azteken. 

Andere aristocratische paleizen vind je rond de kathedraal Santa Maria. Een echte uitschieter is er niet. De charme van deze binnenstad is het geheel van smalle historische straatjes en voorname gebouwen: een wereld die de afgelopen 500 jaar nauwelijks veranderd lijkt. Toch iets moderns? Stap binnen in het in 2019 voltooide Museum voor Moderne Kunst Helga de Alvear. 

3. Trujillo: de grootsheid van een klein stadje

Trujillo is een klein stadje, maar straalt een grootsheid uit die het aantal inwoners (negenduizend) overtreft. Begin op de levendige Plaza Mayor, een van Spanjes mooiste pleinen. Het lijkt gebouwd 
voor een veel grotere stad. De statige herenhuizen geven het plein extra allure. Ook de beroemdste zoon van de stad staat op het plein: Francisco Pizarro. Als ruiterstandbeeld, met getrokken zwaard. Zo veroverde hij het Inca-rijk en stichtte de Peruaanse hoofdstad Lima. Pizarro zelf kwam nooit terug uit Zuid-Amerika, maar het Palacio Marqueses de la Conquista werd gebouwd voor de dochter die hij verwekte bij een Inca-prinses. Ook andere palacios rond het plein zijn gebouwd met goud en zilver uit Amerika. Het Palacio de Orellana was van de neef van de eerste Europeaan die de Amazone afvoer en de rivier zijn naam gaf.

Pak een terras op het plein, geniet van de klepperende ooievaars en verdiep je in de historische figuren uit dit stadje. Of je ze nu ziet als held of antiheld, ze schreven mee aan de wereldgeschiedenis. Klim ook naar het kasteel op de heuvel, waar enkele scènes van Game of Thrones werden opgenomen.

4. Vogelparadijs Extremadura: vliegende zwaargewichten 

Monfragüe is hét uithangbord, maar ook de rest van Extremadura is een gevleugeld paradijs. Bijna driekwart van de regio is aangeduid als IBA: van internationaal belang qua vogelrijkdom en biodiversiteit. Zelfs boven middeleeuwse stadscentra kun je bijzondere roofvogels zien vliegen. Ook in de hele regio waar te nemen: de kleurrijke bijeneter. En de hop, met zijn kuif als een indianentooi. In de herfst strijken verspreid over Extremadura tienduizenden kraanvogels neer. Nergens anders in Europa zijn ze zo thuis. 

In de regio zijn 350 vogelsoorten gespot. Maar eentje steekt er letterlijk bovenuit. In de graslanden bij La Serena en tussen Cáceres en Trujillo ontmoet je de zwaargewicht onder de Europese vogels: de grote trap. Die kan bijna een meter lang worden en ruim vijftien kilo zwaar. Het is al bijzonder om de vogel statig door de graslanden te zien paraderen. Ben je getuige van de balts, dan ben je helemaal een onvergetelijke voorstelling rijker. Bijna de helft van de wereldpopulatie leeft hier, dus nergens in Europa is je kans groter.

5. De dehesa: vorstelijke varkens tussen de steeneiken 

Wie Extremadura zegt, zegt vogels. Toch is de streek voor veel Spanjaarden verbonden met een ander dier: het Iberische varken. Het varkentje is bekend als delicatesse: de jamón ibérico de bellota en de pata negra. Je kunt in Monesterio het Ham-museum bezoeken. Maar ontdek ook de wereld waarin het levende varken ronddwaalt: de bossen en boomweides van de dehesa, met hun steeneiken en kurkeiken. Het zwartpootvarken leeft hier ogenschijnlijk als een vorst. Het heeft alle ruimte. Het graast er gras en snoept er in het najaar van de ‘bellotas’ (eikels). Daarbij legt hij dagelijks soms meerdere kilometers af. Ook veel vogels voelen zich thuis op de dehesa: speur bijvoorbeeld naar de blauwe ekster. Schuw, maar minstens zo nieuwsgierig. 

In het bergachtige noorden van Extremadura zie je dit landschap wat minder, maar verder bestaat bijna de helft van de regio uit dehesa. De bekendste ham wordt gemaakt in het zuidoosten, tegen de grens met Andalusië. In de driehoek tussen Jerez de los Caballeros, Zafra en Monesterio. 

6. De Romeinse hoofdstad Mérida

Er zijn niet veel steden buiten Italië met zo veel Romeins erfgoed als Mérida. In de Romeinse tijd was dit Augusta Emerita, hoofdstad van de westelijkste provincie van het Romeinse rijk. Neem plaats in het Romeinse theater dat ooit plaats bood aan zesduizend toeschouwers: je voelt je even een soldaat van het Romeinse legioen. Ben je er in de zomer, pak dan een concert of theatervoorstelling mee en geniet van de akoestiek. Bewonder ook de tempel voor Diana, het amfitheater en de Romeinse brug, de langste uit die tijd die nog in gebruik is. 
 
Dat zijn maar een paar van de Romeinse monumenten. Wil je er echt een Romeins dagje van maken, pak dan ook de triomfboog voor keizer Trajanus en het aquaduct mee. Maar stap vooral het Nationaal Museum voor Romeinse Kunst binnen. De collectie is uitzonderlijk, met prachtige mozaïeken en beelden. Het in 1986 opgeleverde museum is zelf ook een prestatie van formaat. Architect Rafael Moneo laat historie en heden meesterlijk versmelten, stijlvol en functioneel.

7. Jerez de la Frontera en de witte dorpen van Extremadura 

In het noordelijke deel van Extremadura lijkt de sfeer op Castilië en León, het zuiden heeft juist meer overeenkomsten met Andalusië. Daar zie je ook witte dorpen. Een paar van de mooiste zijn Olivenza en Zafra, dat met wat dichterlijke overdrijving wel ‘het kleine Sevilla’ wordt genoemd. Ook Jerez de los Caballeros is een bezoek waard. Dit stadje dankt zijn naam (Jerez van de Ridders) aan de tempelridders. Zij bouwden hier een burcht en trokken zich er terug toen de orde werd verboden. Die burcht is er nog altijd. Net als de blauwkeramieken toren van de kerk San Bártolomé, de hellende smalle straten en de witte huizen. 

Wie Jerez nadert, denkt misschien aan een schip. De vele kerktorens die het silhouet bepalen lijken wel masten. En hoewel Jerez ver van zee ligt, maakten veel inwoners naam op de scheepsreizen naar Amerika. Nuñez de Balboa was de eerste Europeaan die de Stille Oceaan bereikte, Hernando de Soto een van de eerste die de Mississippi-rivier overstak. Hun standbeelden staan in de stad. 

8. Los Barruecos: moderne kunst tussen de ooievaars 

In natuurgebied Los Barruecos bij Malpartida de Cáceres staan reusachtige rotsblokken langs poelen en meertjes. Het zijn hunebedachtige kolossen met soms surrealistische vormen. Ook hier werden opnames gemaakt voor Game of Thrones. Je kunt in dit door de natuur gemaakte kunstwerk verschillende soorten vogels spotten, maar het opvallendst aanwezig zijn de ooievaars. Ze nestelen zelfs boven op de rotsen. Neem een van de drie wandelroutes (2,5 tot 8 kilometer) en verwonder je over dit woeste, lege landschap. 

Wat het gebied nog wereldvreemder maakt, is Museum Wolf Vostell. Je verwacht hier niet direct een museum voor moderne kunst. Toch fascineert het, zeker het openluchtgedeelte. Veel kunstwerken zijn opgebouwd uit gebruiksvoorwerpen: auto’s, straaljagers, brommers, wasmachines. Je kunt ze zien als een aanklacht tegen de consumptiemaatschappij, maar het mooie is dat de natuur deze kunstwerken weer overneemt: ooievaars hebben er hun nesten op gebouwd. 
 

9. Plasencia: kruispunt van kersen, paprika’s en natuurschoon

Plasencia is geen Unesco-werelderfgoed, zoals Cáceres, Mérida en Guadalupe. Toch is de stad een bezoek waard als je in de buurt bent: je kunt er maar liefst twee kathedralen bezoeken, een oude (13e eeuw) en een ‘nieuwe’ (16e eeuw). Ook de stadsmuren en -poorten zijn deels bewaard gebleven. Op de Plaza Mayor is op dinsdagen een levendige markt. Je ontdekt er dat dit deel van Extremadura veel meer specialiteiten heeft dan pata negra. Ook uitstekende olijfolie en olijven, kersen uit de Jerte-vallei, paprikapepers en gerookte paprikapoeder uit de Vera-dorpjes. En kazen, zoals de romige schapenkazen uit Casar en La Serena. 

Bovendien is Plasencia een goede uitvalsbasis om het bergachtige noorden van Extremadura te verkennen. Je bent snel in Nationaal Park Monfragüe. Bezoek ook de vruchtbare valleien van de Sierra de Gredos, waar veel van het lekkers op de markt vandaan komt. De Jerte-vallei is vooral in het vroege voorjaar geliefd bij de Spanjaarden: dan bloeien er twee miljoen kersenbomen. En Garganta de los Infiernos leent zich met zijn watervallen en natuurlijke zwembaden bij Los Pilones voor wandelingen en verkoeling. 

10. Guadalupe: klooster tussen Spanje en Amerika 

Wie de kaart van Extremadura naast die van Latijns-Amerika legt, ziet veel bekende plaatsnamen. Medellín, Cáceres, Mérida en Trujillo. Dat zijn maar een paar van de steden in Midden- en Zuid-Amerika die verklappen dat hun stichters uit Extremadura kwamen. Uit weinig Spaanse regio’s vertrokken zo veel ontdekkingsreizigers en veroveraars. Voor zij de oceaan overstaken, bezochten velen het klooster van Guadalupe, nu Unesco-werelderfgoed. Hier vroegen zij de ‘zwarte madonna’ om hulp. Ook Columbus deed dat. Als dank noemde hij het eiland Guadeloupe naar haar. De eerste van vele plekken in Amerika die deze naam zou krijgen. 

Het klooster van Guadalupe torent hoog boven het gelijknamige dorp uit. Vooral de binnenkant is rijk qua architectuur en kunst: je merkt dat koningen en keizers betrokken waren bij het klooster. Je ziet er de fraai geborduurde historische kleding van de geestelijken en bijzondere schilderijen van Zurbarán. Maar de meeste bezoekers komen voor een 60 meter klein beeldje. De met edelstenen ingelegde zwarte madonna.