De mooiste bezienswaardigheden van Tadzjikistan

Laat je terugvoeren naar de tijd van de Zijderoute in de oude straten van Shahr-i Kohna, maak een wandeling door het Fangebergte of bekijk het fort van Choedzjand. Dit zijn de mooiste bezienswaardigheden van Tadzjikistan.

Wat te doen in Tadzjikistan?

Het grotendeels bergachtige Tadzjikistan is het kleinste land in Centraal-Azië. In 1991 werd het land onafhankelijk, na het uiteenvallen van de Sovjet-Unie. De president voert een streng (islamitisch) bewind, waarbij internet gedeeltelijk is geblokkeerd. De infrastructuur laat nog veel te wensen over, maar de bezienswaardigheden zijn divers en verrassend en deze onbekende bestemming trekt avonturiers. Drink traditionele thee in Doesjanbe en bewonder de mozaïeken van de Kok Gumbaz-moskee in Istaravshan. Stap in de kabelbaan over de Syr Darya-rivier en verken het indrukwekkende landschap in het Pamir Nationaal Park. Deze mooiste bezienswaardigheden van Tadzjikistan wil je niet missen.

1. Sporen van de Zijderoute in Istaravshan

Aan de voet van het Turkestangebergte in het noorden van Tadzjikistan ligt de stad Istaravshan. In de smalle straten van het oude centrum, Shahr-i Kohna, komt de geschiedenis van de vroegere ligging aan de Zijderoute tot leven. In het straatbeeld is hier niet zoveel veranderd. De huizen zijn uit leem opgetrokken en de straten ongeplaveid. Houtbewerkers, pottenbakkers, tapijtknopers en traditionele Tadzjiekse trompetmakers beoefenen hun ambachten en verkopen hun producten op de diverse bazaars.

Neem een kijkje bij de 15^e-eeuwse Kok Gumbaz-moskee en de bijbehorende ‘madrassa’ (Koranschool). De koepel van de moskee is belegd met de karakteristieke blauwgroene keramieken tegels. Blauw is in de Islam de kleur van bescherming en groen was volgens de overlevering de favoriete kleur van de profeet Mohammed. Bewonder de verfijnde tegelmozaïeken op de voorgevel van het gebouw. In de school wordt nog steeds les gegeven. De studenten benaderen buitenlandse bezoekers graag om hun Engels te oefenen.

2. Doesjanbe: de jonge hoofdstad van Tadzjikistan

De hoofdstad Doesjanbe ligt in de Historvallei in het westen van Tadzjikistan. Het is nog een jonge stad, gesticht in 1924 op de plek van een door het Russische Rode Leger verwoest dorp met de naam Doesjanbe-bozor (‘maandagmarkt’). De stad is gepland, ruim opgezet en als hoofdstad gebouwd in hetzelfde jaar dat het land een autonome republiek binnen Oezbekistan werd. Wandel door de brede straten en over groene plantsoenen en rust uit bij een van de vele fonteinen zoals op Dousti Square.

Ervaar de belangrijke culturele traditie van Tadzjikistan: thee drinken, het symbool van gastvrijheid, in alle lagen van de bevolking. Toppunt van stijl op dit gebied is Kokhi Navroz, het grootste theehuis van Centraal-Azië met twaalf zalen. Het majestueuze gebouw (ook een cultureel centrum) wordt gekroond door koepels en het interieur is versierd met ingelegd marmer, gedetailleerd houtsnijwerk en een kleurrijke betegeling. De president nodigt zijn internationale gasten hier ook uit voor een kopje thee, dus je bent in goed gezelschap.

3. Het turquoise Iskander-meer in het Fangebergte

In het noordwesten van Tadzjikistan ligt het imposante Fangebergte waar de bijna 5500 meter hoge Chimtarga-piek de hoogste berg is. Maak vanuit het plaatsje Saritag een dagwandeling door de omliggende valleien. De met sneeuw bedekte bergen vormen het decor. De bewoners van de kleine nederzettingen volgen de tradities van hun voorvaderen. Ze bewerken het land, dragen gletsjerwater op hun hoofd naar huis, begeleiden zwaar bepakte ezels en hoeden kuddes geiten en schapen. Drink een kopje ‘tsjai’ in een van de theehuisjes of thuis bij mensen die je daartoe uitnodigen. Veel buitenlanders zien ze hier niet en ze maken graag een praatje – al is het met handen en voeten.

Bewonder de fantastisch turquoise kleur van het Iskander-meer dat op een hoogte ligt van 2195 meter in het Fangebergte. De kleur is het gevolg van mineralen in het gletsjerpuin dat met het smeltwater mee het meer in stroomt. Door die mineralen is er nauwelijks leven in het meer mogelijk, op kleine tandkarpers na.

4. Het moegestreden fort van Choedzjand

De stad Choedzjand gaat terug naar de tijd van de Griekse veldheer Alexander de Grote, bijna 2500 jaar geleden. Choedzjand ligt in de vruchtbare Fergana-vallei. Laat je met de 1 kilometer lange kabelbaan over de Syr Darya-rivier vervoeren tussen Somoni- en Kamoli Khujandi-park en geniet van het uitzicht met de groene oevers, de stad en de bergen. Vooral bij zonsondergang, waarbij de donkere contouren van de stad zich aftekenen tegen de oranjerode lucht.

Breng een bezoek aan het archeologisch museum in het deels gerestaureerde Choedzjand-fort, daterend uit de 4^e eeuw v. Chr. In de loop van de geschiedenis is het fort diverse keren vernietigd, weer opgebouwd, geannexeerd, teruggewonnen en uitgebouwd. Hier streden de Tadzjieken in de 13^e eeuw tegen Dzjengis Khan en zijn Mongoolse leger en delfden uiteindelijk het onderspit. Glazen platen in de vloer bieden een blik op opgravingen van een paar 1000 jaar oude munten en keramiek. Tentoongestelde gebruiksvoorwerpen vertellen over het vroegere leven in het fort.

5. Ajina Tepa-klooster op de ‘duivelse heuvel’

Een vreemde eend in de bijt tussen de moskeeën van het vrijwel volledig islamitische Tadzjikistan is de ruïne van het boeddhistische klooster van Ajina Tepa, buiten de stad Bokhtar. Het zijn opgravingen uit de 6^e eeuw toen het zuiden van het huidige Tadzjikistan boeddhistisch was. De Islam werd in de 8^e eeuw geïntroduceerd door de Arabieren die boeddhisme niet tolereerden waarna het klooster is verlaten en in verval raakte. De naam Ajina Tepa betekent ‘duivelse heuvel’, vanwege de hier gevonden beeldjes en rotstekeningen van duivelse figuren. Vermoedelijk dienden deze om vijanden van het boeddhisme af te schrikken.

Loop langs de lemen restanten van een stoepa, twee torens, een tempel en woonvertrekken van de monniken. De belangrijkste vondst in het Ajina Tepa-complex is een liggende Boeddha van 12 meter lang, gemaakt van klei. Het is het grootste boeddhabeeld in Centraal-Azië, maar niet meer in Ajina Tepa te zien. Het is tentoongesteld in het National Museum of Antiquities in Doesjanbe.

6. De langste gletsjervallei ter wereld in Pamir Nationaal Park

Het Pamir Nationaal Park beslaat een gebied de helft zo groot als Nederland en strekt zich uit in het oosten van Tadzjikistan. Het is een natuurgebied van louter superlatieven: de langste gletsjervallei (77 kilometer) buiten het poolgebied, 170 rivieren, 400 meren, bijna 1100 gletsjers en de hoogste bergtoppen van het Euraziatische continent met pieken tot boven de 7000 meter. Dit grillige landschap is en wordt nog steeds gevormd door tektonische activiteiten in de vorm van aardbevingen en daarop volgende landverschuivingen.

Bezoek het park, geschikt voor avonturiers, met een lokale gids. Ga op zoek naar wild, zoals bruine beren, sneeuwluipaarden en Siberische steenbokken en dompel onder in een van de warmwaterbronnen die het park rijk is. Door het Pamir-gebergte loopt ook de beruchte Pamir-highway. Deze (zeer slechte onverharde weg) voert over een lengte van 2500 kilometer vanuit Afghanistan via Oezbekistan en Tadzjikistan naar Kirgizië en bereikt een hoogte van ruim 4600 meter.