De leukste bezienswaardigheden van Andalusië

Verken het hooggebergte van de Sierra Nevada tijdens de Vereda de la Estrella-wandeling, proef de sherry in de wijnkelder van Pedro Domecq in Jerez de la Frontera en ga met de kabelbaan omhoog naar de Upper Rock in Gibraltar. Dit zijn de leukste bezienswaardigheden van Andalusië.

Wat te doen in Andalusië?

De in Zuid-Spanje gelegen regio Andalusië biedt een reeks aan bekende Spaanse bestemmingen. Van toeristische trekpleisters als Malaga en Nerja aan de Costa del Sol tot het ruige landschap van de Sierra Nevada en van de Moorse geschiedenis in steden als Granada en Cordoba tot de flamencomuziek in Jerez de la Frontera. Tijdens een rondreis is vooral de geboden variatie tussen cultuur en natuur aantrekkelijk en dat alles onder de Spaanse zon. Beklim de Giralda in Sevilla en bezoek de El Bañuelo-hammam in Granada. Verwonder je over de grotwoningen in Guadix en geniet van het uitzicht vanaf El Balcón de Europa in Nerja. Ontdek de leukste bezienswaardigheden van Andalusië.

1. Het hooggebergte van Sierra Nevada Nationaal Park

In het gebergte van het Sierra Nevada Nationaal Park liggen vijftien pieken boven 3000 meter, inclusief de 3478 meter hoge Mulhacén, de hoogste berg van Spanje. Het park biedt gevarieerde flora en fauna waaronder plant- en diersoorten die uitsluitend in dit gebied voorkomen, zoals de met zwarte stippen en oranje cirkels getekende apollovlinder nevadensis en de groot gehoornde Sierra Nevada-steenbok.

De 22 kilometer lange wandeling Vereda de la Estrella, die in het dorp Güéjar Sierra begint, is een uitstekende manier om het park te verkennen. Alle facetten van dit natuurgebied passeren de revue tijdens de overbrugging van 520 meter hoogteverschil. Langs de Genil-rivier in het dal wandel je tussen kastanjes en walnootbomen. Halverwege de route passeer je enkele oude koper- en zilvermijnen die tot halverwege de 20^e eeuw in gebruik waren. Vervolgens laat je de meeste vegetatie achter je en loop je door rotsachtig gebied waar het uitzicht op de Mulhacén de kers op de taart is.

2. De wortels van Picasso in Malaga

Met 590 duizend inwoners is Malaga de grootste stad van Andalusië en vormt deze de kern van de Costa del Sol. Driehonderd dagen zon per jaar en de bescherming tegen de noordenwind door het Montes de Malaga-gebergte in het achterland werken als een magneet op vakantiegangers. Het is heerlijk luieren op het strand en slenteren langs de met palmen omzoomde lanen. Doe je tijdens de siësta tegoed aan tapas in een bodega en proef pescaíto frito (gevarieerde stukjes gebakken vis), de lokale specialiteit.

Malaga is de trotse geboortestad van de wereldberoemde kunstenaar Pablo Picasso (1881-1973). Hier kreeg hij zijn eerste teken- en schilderlessen van zijn vader die kunstprofessor was. Bezoek het Museo Picasso dat in het 16^e-eeuwse Palacio de Buenavista is gevestigd. Je volgt hier de chronologische ontwikkeling van Picasso’s oeuvre vanaf zijn blauwe fase, via het kubisme naar de neoclassicistische periode en ziet schilderijen waaronder Head of a Woman en sculpturen als Insecto.

3. De witte dorpen: embleem van Andalusië

De tegen bergflanken gebouwde witte dorpen tekenen het landschap van Andalusië. De – elke lente opnieuw – witgekalkte dikke muren van de huizen werken isolerend en houden de zomerse hitte buiten. Deze praktische oorsprong heeft een fotogeniek effect: het wit contrasteert fraai met de groene omgeving en de blauwe lucht. De karakteristieke ronde schoorstenen op de platte daken en de met bloemen versierde balkons maken het plaatje compleet.

In het oosten van Andalusië vind je de wat minder bekende witte dorpen waaronder Trevelez. Op 1476 meter is dit een van de hoogstgelegen dorpen in Spanje, gebouwd tegen de helling van de berg Mulhacén. Het klimaat is bij uitstek geschikt voor het drogen van ham, dat hier vanuit alle windstreken arriveert voor een droogperiode van 23 maanden. Van de achthonderd inwoners houdt het gros zich hiermee bezig. Men geeft graag een kijkje achter de schermen van hun secadero (hamdrogerij). Proeven dus!

4. Het Moorse erfgoed van Granada

De overgave van de Moren aan Spanje ging in Granada in 1492 vrijwel zonder slag of stoot en daarmee werden grootschalige verwoestingen voorkomen. Het prettige gevolg is dat er nog diverse Moorse bouwwerken in Granada zijn overgebleven, waarvan het Alhambra het beste voorbeeld is. Dit middeleeuwse fort en paleis met de omliggende weelderige tuinen geven een goed beeld van de rijkdom en levenswijze van de Moorse Sultans.

Het Moorse verleden sijpelt ook nog door in Albaicín, het oude centrum van Granada. Slenter hier door de Calle de las Teterías met diverse Arabische theehuizen waar men groene muntthee uit goudkleurige theepotten in kleine gekleurde glazen schenkt. Na een dag in de stad is een bezoek aan de 11^e-eeuwse hammam El Bañuelo – waar destijds het wassen bijna ondergeschikt was aan de sociale contacten – een aangename afwisseling. Bewonder de met bogen, mozaïeken en marmeren zuilen versierde badruimtes en geniet van de verschillende baden in sprookjesachtige sfeer.

5. Het pannenkoekengebergte van El Torcal Nationaal Park

Op 30 kilometer ten noorden van Malaga ligt het El Torcal Nationaal Park. Dit natuurgebied is vooral bekend vanwege de bijzondere rotsformaties. De kalkstenen rotsen zijn in de loop van tijd door erosie vervormd. Het resultaat is bizar gegroepeerde opeenstapelingen – alsof door mensenhanden gedaan – van veelal platte stenen. Dit levert het park de bijnaam ‘pannenkoekengebergte’ op.

Tijdens een wandeling door het park zie je de diverse formaties. De meest opvallende is de 3,5 meter hoge El Tornillo, een op een schroef lijkend model, waarbij de bovenste stenen groter zijn dan de onderste en het geheel in indrukwekkende balans verkeert. In de lente en zomer zorgen bloeiende orchideeën en pioenrozen voor een kleurig palet. En wie weet zie je steenbokken behendig over het gesteente springen of een hagedis voor je voeten wegschieten. Let op: de wandelpaden zijn oneffen en bezaaid met stenen. Stevige wandelschoenen zijn aan te raden.

6. Het vorstelijke Alcazar van Córdoba

Córdoba’s grootste ‘claim to fame’ is de Mezquita, een 8^e-eeuwse Moorse moskee die een paar eeuwen later is omgebouwd tot kathedraal. Het is als je binnenkomt net alsof het gebouw een identiteitscrisis heeft doorgemaakt en uiteindelijk een compromis heeft gesloten. Zowel Arabische kenmerken – in de vorm van honderden rood-witte bogen en de islamitische gebedsnis – als christelijke kapellen en het altaar zijn onder één dak verzameld: een uniek effect.

Niet minder imposant is het Alcazar, het 14^e-eeuwse paleis van de christelijke vorsten. Het is opgetrokken in de Mudejar-stijl waarbij zowel islamitische als christelijke elementen een rol spelen. Wandel door de tuinen, waar geurende citrusbomen, statige cipressen en door bloemenperken omzoomde vijvers een harmonieus geheel vormen. Bekijk hier de standbeelden van Columbus en het Spaanse koningspaar Fernando en Isabel dat hem in 1491 toestemming gaf een westelijke route naar India te zoeken wat uiteindelijk resulteerde in de ontdekking van het Amerikaanse continent.

7. Sherry en flamenco in Jerez de la Frontera

De stad Jerez de la Frontera spreidt zich uit over een heuvelachtig gebied in West-Andalusië waar de Guadalete-rivier doorheen stroomt. Dit is het hart van de sherrycultuur. De Feniciërs begonnen hier al meer dan 2000 jaar geleden met de productie van deze versterkte wijnsoort. Het subtropische klimaat en de vruchtbare kalkhoudende bodem bieden de ideale omstandigheden. Ontdek een van de wijnkelders zoals Pedro Domecq, waar je meer leert over het productie- en rijpingsproces van hun sherry en de beste resultaten proeft.

Jerez claimt de geboorteplaats van de flamencomuziek te zijn, maar is daarin niet alleen. Door het ontstaan in rondzwervende zigeunergroepen is een exacte locatie niet te achterhalen, maar wel duidelijk is dat het in Andalusië was. Er zijn Joodse, Moorse en Indiase invloeden in de dramatische zang, die oorspronkelijk alleen gepaard ging met ritmisch geklap, maar tegenwoordig ook door akoestische gitaarmuziek wordt begeleid. Bezoek een tablao (zangcafé) en geniet van de opzwepende flamencoklanken gecombineerd met passievolle dans.

8. Giralda: de opvallende toren van Sevilla

Sevilla is de hoofdstad van Andalusië en de geschiedenis gaat hier terug tot de tijd van de Romeinen. Een keur aan historische gebouwen als het 14^e-eeuwse Koninklijk Paleis en de neobarokke Macarena-basiliek uit 1949 verwijzen naar de verschillende tijdperken en stijlen. Tapasbars in de ertussen gelegen straten en pleinen verwelkomen je met lokale specialiteiten zoals boquerones (gefrituurde witte ansjovis).

Een van de meest opvallende bouwwerken is de Giralda, een 100 meter hoge minaret uit 1198, gebouwd door de Moren in hun Mudejar-stijl. De top van de Giralda speelt vals: nadat een aardbeving dit deel in de 16^e eeuw verwoestte, is een klokkentoren toegevoegd in renaissancestijl. Beklimming van de toren doe je via de hellende gang. Men koos bij de bouw niet voor een trap, zodat de top ook te paard was te bereiken. Vanaf het uitkijkpunt op 70 meter hoogte geniet je van het uitzicht over het oude centrum met door bomen omzoomde pleinen en smalle straten.

9. De ongebaande paden in Cabo de Gata Nationaal Park

Een 50 kilometer lange grillige kuststrook tussen de plaatsen Almeria en Carboneras met daarachter een semi-woestijn vormt het Cabo de Gata Nationaal Park. Het is niet een van de bekendste bezienswaardigheden van Andalusië, maar zeker niet minder mooi. Volg een van de uitgezette wandelroutes door het achterland als Las Amoladeres (6,7 kilometer) waar agaven en vijgcactussen bloeien en dadelpalmen langs droge rivierbeddingen groeien. Spot hagedissen in het zand en addertjes onder het gras.

Vulkanisch gesteente vormt de steile kliffen die abrupt eindigen in de Middellandse Zee. Verborgen strandjes aan baaien en inhammen onderbreken de rotsen en wisselen stuivertje met een cluster zandduinen of een vissersdorp. Na een wandeling is een duik in de zee een welkome verkoeling. Sommige stranden zijn per auto te bereiken, zoals het 300 meter brede Playa de Mónsul. Deze dramatische setting met overhangende rotsen is gebruikt als een van de filmlocaties van Indiana Jones and the Last Crusade.

10. Ronda: het ‘adelaarsnest’

Het oude centrum van de stad Ronda ligt bovenop een rotsplateau. Deze unieke ligging maakte Ronda moeilijk inneembaar voor vijanden en leverde ook de bijnaam ‘het adelaarsnest’ op. De meest iconische bezienswaardigheid van de witte stad is de in 1793 gebouwde Puente Nuevo. Deze 98 meter hoge Moorse brug overspant de 66 meter brede Tajokloof van de Guadalevin-rivier. Boven de middelste van de drie bogen in de brug is een ruimte die tijdens de Spaanse Burgeroorlog (1936-1939) in gebruik was als gevangenis en martelkamer.

Vanaf het uitkijkpunt Mirador de María Auxiliadora op het gelijknamige plein in de stad wandel je over het pad naar beneden de kloof in. Onderweg terugkijkend heb je steeds uitzicht op de brug. Er ligt ook nog een bonus in het verschiet: recht onder de brug stort de Cascada de Ronda-waterval 25 meter naar beneden. De brug en waterval laten zich mooi in één foto vangen.

11. De flamingo’s van Laguna Fuente de las Pedras

Het ovale Laguna Fuente de las Pedras ligt 75 kilometer ten noordwesten van Malaga. De hoge concentratie mineralen in het onderliggende gesteente vormt door verdamping zout aan het wateroppervlak. Voor de zoutwinning – die hier vanaf de Romeinse tijd tot aan de jaren vijftig plaatsvond – werden er rond het 6 bij 3 kilometer grote meer kleine kanalen aangelegd.

Het meest bijzondere is de enorme kolonie roze flamingo’s die hier nesten bouwt. Met een geschatte twintigduizend paren is dit de grootste van het Iberisch schiereiland. De flamingo’s zijn van maart tot mei druk in de weer met het bouwen van en broeden op de nesten in de wallen langs de kanalen. In de winter hoor je het getrompetter van de kraanvogels die andere soorten trekvogels vergezellen waaronder dunbekmeeuwen en lachsternen. Wandel vanaf het bezoekerscentrum langs de noordzijde van het meer in een uur naar het Las Vicarias Viewpoint voor het weidste uitzicht, omlijst door rietkragen en olijfbomen.

12. Nerja: het balkon van Europa

Nerja ligt aan de Costa del Sol, 50 kilometer ten oosten van Malaga. Rotsen en inhammen definiëren hier de kust, onderbroken door grotere en kleinere zandstranden. Wat meteen opvalt, is de 23 meter hoge rots die vanuit het centrum uitsteekt in de Middellandse Zee en bekend staat als El Balcón de Europa, zo genoemd door koning Alfonso XII in 1885.Oorspronkelijk heette het La Batería (militaire artilleriewapens) aangezien het een natuurlijke verdedigingslocatie vormde waar kanonnen en andere wapens stonden opgesteld. Twee roestige kanonnen getuigen nog van deze oude functie.

Bovenop de rots bevindt zich een met palmen omzoomde boulevard met terrassen. De boulevard loopt uit in een cirkel met balustrade aan de waterkant waarvandaan je een fraai uitzicht hebt op de zee en de afbuigende ruige kust links en rechts. In de cirkel is een ster op de plavuizen aangebracht: als je in het midden staat en een wens doet – zo gaat het verhaal – komt deze uit.

13. De grotwoningen van Guadix

De provinciestad Guadix ligt 50 kilometer ten oosten van Granada in een heuvelachtig landschap gekenmerkt door okerkleurig zaagvormig gesteente. Op het eerste gezicht lijkt Guadix niet af te wijken van andere plaatsen in Andalusië, maar volg de bordjes naar Barrio Troglodyte en je belandt in een andere wereld. Hier vind je tweehonderd grotwoningen die aan het eind van de Middeleeuwen door de Moren uit het zachte tufsteen zijn gehouwen om te schuilen voor de christenen die hen vanuit Spanje wilden verjagen.

Wandel door de grottenwijk, met respect voor privacy van bewoners, en verwonder je over de witte schoorstenen die zomaar uit het niets op lijken te rijzen tussen de heuvels. Behalve de voorgevel is de rest van het huis weggewerkt in het natuurlijke reliëf van het landschap. In de woningen ontbreken deuren: gordijnen schermen de ruimtes onderling af. Sommige zijn omgebouwd tot kleinschalig hotel of restaurant en dat biedt een kans om binnen te kijken.

14. Surfers en walvissen in Tarifa

Op 15 kilometer afstand van Marokko is Tarifa de zuidelijkste plaats op het Spaanse vasteland. Het is gelegen aan de Straat van Gibraltar, de scheidingslijn tussen Middellandse Zee en Atlantische Oceaan. Tarifa is een van de beste locaties ter wereld voor kitesurfen en kan zich meten met Maui in Hawaii en het Mexicaanse Baja California. De omstandigheden zijn hier ideaal omdat de nauwe doorgang tussen het Europese en Afrikaanse continent een soort tochtgat creëert dat voor sterke winden zorgt.

Als je liever kijkt dan zelf op de plank springt, zijn er ook nog andere mogelijkheden op het water. Wat dacht je van een boottocht waarbij je op zoek gaat naar dolfijnen en walvissen? Het hele jaar door komen hier grienden (zwarte walvissen) en dolfijnen voor. In juli en augustus zwemmen er orka’s in deze wateren en vang je die met een beetje geluk ook in je lens.

15. Gibraltar: Britse vreemde eend in de bijt

Gibraltar is een Brits overzees gebied dat grenst aan Andalusië en bestaat uit een 6,8 vierkante kilometer groot schiereiland, gekenmerkt door een puntvormige rots in het midden. Bijzonder is dat de rots abrupt oprijst uit het omliggende vlakke landschap waar de bevolking leeft.

Wat betreft de bezienswaardigheden van Gibraltar is een trip naar de Upper Rock het letterlijke en figuurlijke hoogtepunt. Je bereikt de 412 meter hoge top per kabelbaan. Betreed na aankomst de 50 meter lager gelegen Sky Walk, een tegen de rotsen aangebouwd uitkijkplatform met glazen bodem. Het zicht op de rots, stad, zee en – met een beetje mazzel Marokko –is ongeëvenaard. Maak ook kennis met de berberapen die op de rots leven. Hier komt vast de uitdrukking ‘brutale aap’ vandaan: ze kruipen het liefst in je tas om er iets lekkers uit te halen. Pas dus goed op je spullen en aai of voer de apen niet.