Het grote succes van het eerste langeafstandswandelpad

Op 27 mei 1914 opende de ANWB de eerste langeafstandswandelroute van Nederland: een 153 km lange route tussen Amsterdam en Arnhem. Het pad leidde door een gevarieerd gebied met plassen, heidevelden, zandverstuivingen, bossen, heuvels en weidse uitzichten op de Rijn.

De route Amsterdam-Arnhem was opgezet naar het voorbeeld van wandelroutes in Duitsland. Daar waren langeafstandspaden heel populair, net als in Zwitserland en Groot-Brittannië. Ook Nederlanders liepen ze graag. Om de wandelaars te helpen, markeerde de bond de route met schildjes en gaf het een routeboekje uit. Veel van de bossen, parken en landgoederen waar de wandeling doorheen ging, waren particulier eigendom. De ANWB maakte afspraken met de eigenaren om wandelaars toegang te verlenen. Bij de bond konden de wandelaars ‘wandelbewijzen’ kopen, die hen het recht gaven over deze particuliere terreinen te lopen.

 

Kaartje met een deel van de route van het in 1914 door de ANWB uitgezette lange-afstands-pad Amsterdam – Arnhem.

Bordje waarmee wandelroutes werden gemarkeerd.

Wandelaars in duingebied, jaren ‘20.

···

5.000 wandelbewijzen

De wandelweg sloeg aan. De kranten schreven er lovend over en wandelaars stroomden toe. Ze roemden de variatie aan landschappen en waardeerden de door de ANWB aanbevolen pleisterplaatsen. Al in het eerste jaar, 1914, verkocht de ANWB maar liefst 2.000 wandelboekjes en 5.000 wandelbewijzen. De route was een probeersel en omdat het zo’n succes bleek, zette de ANWB er meer uit. Al in 1915 volgde de tweede wandelweg: van Arnhem naar Deventer, langs beide oevers van de IJssel, stuwwallen, bossen, kastelen en landgoederen.

Schilderachtig

Tijdens de Eerste Wereldoorlog vielen de wandelactiviteiten van de ANWB een poosje stil. Pas in de jaren twintig pakte de bond de draad weer op. Maar toen ging het ook snel. De ANWB legde paden aan in toeristische gebieden als de Veluwe, de IJsselvallei, de Achterhoek en Zuid-Limburg. Net als op de eerste twee routes kregen toeristen afwisselende landschappen voorgeschoteld, gestoffeerd met landhuizen en schilderachtige dorpen en stadjes. Alle routes werden gemarkeerd met speciaal ontworpen schildjes. Bovendien konden wandelaars bij de ANWB terecht voor boekjes met routebeschrijvingen en kaartjes. Het wandelen had een vaste plaats gekregen bij de ANWB.

Reconstructie

Wandelen is nog steeds een vaste waarde bij de ANWB. Hoewel de ANWB geen wandelpaden en bewegwijzerde wandelroutes meer onderhoudt, worden er meer dan 250 digitale thema-wandelroutes (gratis) aangeboden in heel Nederland: online of in de ANWB Eropuit app. De jaarlijkse actualisatie van deze routes wordt voor een belangrijk deel verzorgd door vrijwilligers van de ANWB. Zij controleren de routes en geven aan wat er moet worden aangepast wegens onduidelijkheid, wegwerkzaamheden of verkeersveiligheid.

In 2014 reconstrueerde de ANWB de allereerste bondswandelweg tussen Amsterdam en Arnhem. Het grote verschil met een eeuw geleden is dat de route digitaal werd uitgezet. De ANWB is ook betrokken bij de ontwikkeling van een langeafstandswandeling langs de Limes, ooit de noordgrens van het Romeinse rijk die van Arnhem naar Den Haag liep.

Wandelen en de ANWB horen bij elkaar. Wandelaars kunnen inspiratie opdoen op anwb.nl in het onderdeel wandelen, daar is ook waardevolle informatie te vinden. Daarnaast bieden de ANWB-winkels en webwinkel een uitgebreid wandelassortiment, van schoenen tot rugzakken en van wandelgidsen tot kleding.