Met dank aan de ANWB: de Posbank

De Posbank (vaak ten onrechte verbasterd tot Postbank) is een bekend natuurgebied. Maar weinigen weten dat het zijn naam dankt aan een ANWB-bestuurder: meneer Pos.

Het gebied is namelijk naar hem vernoemd. Of beter gezegd, naar een halfronde stenen bank die zijn naam draagt: de Posbank. Die bank plaatste de ANWB in 1921 op een uitzichtpunt op de Veluwezoom bij Rheden (Gelderland), als eerbetoon aan G.A. Pos ter gelegenheid van zijn 25-jarig jubileum als ANWB-bestuurder. Dankzij de stenen bank op de heuvel is het omliggende heidegebied later ook bekend geworden onder de naam Posbank. Het is een van mooiste plekken op de Veluwe.

Gezicht op de Posbank.

Bezoekerscentrum bij de Posbank.

··

Landschapsbescherming

Sinds 1914 gaf G.A. Pos als hoofdconsul leiding aan het ANWB-consulcorps. Deze groep vrijwilligers hield zich onder meer bezig met het verzamelen van toeristische informatie voor leden. Pos was een netwerker pur sang en zeer actief op gebieden als binnenlands toerisme en landschapsbescherming. De Posbank staat symbool voor de rol van de ANWB bij het veiligstellen van het Nederlandse landschap.

Ons eigen land

Vanaf het moment dat de ANWB zichzelf omdoopte tot toeristenbond was het bewaren en openstellen natuur en landschap voor toeristen een aandachtspunt. In 1908 publiceerde de ANWB het eerste deel van een vierdelige serie lijvige boeken onder de titel Ons eigen land. De boeken zongen honderden bladzijden lang de lof van Nederland en zijn landschap. Duizenden exemplaren werden ervan verkocht. Ze markeerden de groeiende aandacht van de ANWB om karakteristieke Nederlandse landschappen te behouden. Ons eigen land paste in een stroom uitgaven die het Nederlandse landschap prezen. Het bekendst zijn de albums die de Zaanse Verkadefabriek uitbracht.

Dempen met huisvuil

Aanvankelijk hadden Nederlandse natuurbeschermers vooral aandacht voor de bescherming van individuele plant- en diersoorten. Het Naardermeer zorgde ervoor dat de focus verschoof naar complete natuurgebieden. Dit meer was rond 1900 namelijk het middelpunt van een controverse. In eerste instantie was het plan om het droog te malen. Dat bleek lastig, zelfs met stoommachines. Dempen met huisvuil dan maar, zo was de alternatieve gedachte. Dat zou winstgevend zijn. Veel plassen werden in deze periode gedempt met vuilnis uit de snelgroeiende steden. Maar de plannen om het Naardermeer te dempen, zorgden voor felle protesten onder leiding van de Amsterdamse onderwijzer Jacq. P. Thijsse. Met effect: in 1905 blokkeerde de Amsterdamse gemeenteraad het aanleggen van een stortplaats. Om de plassen veilig te stellen, richtte Thijsse vervolgens met een aantal medestanders de Vereniging tot behoud van Natuurmonumenten op. In september 1906 kocht de vereniging het Naardermeer. De ANWB werd in 1907 lid van de vereniging. De bond vond behoud van zo’n natuurgebied om toeristische redenen belangrijk.

Nationale parken

In de jaren die volgden, voerde de ANWB samen met Natuurmonumenten en Staatsbosbeheer strijd tegen het kappen van bossen en de ontginning van natuurgebieden. Veel terreinen werden aangekocht. Bij gebrek aan wettelijke bescherming was dit de enige manier om de natuurgebieden ook voor de toekomst veilig te stellen. Natuurmonumenten verwierf het ene na het andere natuurterrein. Staatbosbeheer, gemeenten en in deze periode opgerichte provinciale ‘landschappen’ deden hetzelfde. De ANWB zorgde in De Kampioen voor publiciteit voor deze acties en riep lezers op geld te lenen of te schenken. De rol van de ANWB was belangrijk. De bond had met zijn tienduizenden leden een grote achterban en met De Kampioen een groot bereik. De massale aanhang van de ANWB gaf de prille natuurbeweging kracht. De totstandkoming van de nationale parken De Veluwezoom in 1930 en de Hoge Veluwe in 1935 waren daar uitingen van. Bij beide was de ANWB nauw betrokken.

Waddenzee

De ANWB vindt behoud van natuur en landschap nog steeds erg belangrijk. De bond is zich bewust van de grote waarde ervan voor recreanten en toeristen. Gebieden veiligstellen en toegankelijk houden voor recreanten, dat is het doel. Zo speelde de ANWB een belangrijke rol bij onder andere de beheerplannen voor de Waddenzee en de Waddeneilanden, voor de kuststrook en de Veluwe. Ook opvallend was de inbreng van de ANWB bij de herinrichting van de Posbank, die voorkomt dat het gebied overlopen zou raken door toeristen.