De mooiste bezienswaardigheden van Sardinië

Slenter door de schilderachtige straatjes van het historische Castelsardo, beklim de Torre di San Pancrazio in Cagliari en laat de muurschilderingen van Orgosolo je verhalen vertellen over de geschiedenis. Dit zijn de mooiste bezienswaardigheden van Sardinië.

Wat te doen op Sardinië?

Op het eiland Sardinië verstaat men de kunst om de beste kwaliteiten van Italië en Spanje te verenigen. De Spanjaarden zwaaiden hier de scepter van de 13^e tot de 18^e eeuw en de Spaanse cultuur vibreert nog na op het eiland. Er wordt in de plaats Alghero zelfs een dialect gesproken dat eerder op het Catalaans dan op het Italiaans lijkt. Het groene heuvelachtige eiland heeft zowel op cultuurhistorisch gebied als qua natuurschoon veel te bieden. Bewonder de prehistorische bouwwerken bij Su Naraxi di Barumini, huur een fiets voor een tocht door het Asinara National Park en bedwing de ‘geitentrap’ op weg naar de Grot van Neptunus. Deze mooiste bezienswaardigheden van Sardinië zullen je verrassen.

1. Alghero: het ‘klein Barcelona’ van Sardinië

In Alghero in het noordwesten van Sardinië, zijn de Spaans-Catalaanse invloeden het meeste merkbaar, wat deze havenstad de bijnaam ‘klein Barcelona’ heeft opgeleverd. Alghero was tussen 1353 en 1720 in Spaanse handen en dat is te zien in de robuuste Catalaans-gotische architectuur van onder andere de Cattedrale di Santa Maria met rechte lijnen, massieve steunpilaren en de opvallende achthoekige toren. Opmerkelijk zijn ook de straatbordjes die zowel in het Italiaans als in het Catalaans zijn geschreven.

Voor een wandeling bij zonsondergang zijn de Lungomare en de Bastioni – overblijfselen van de 16^e-eeuwse stadswallen – de uitgelezen plek. Ze lopen in het verlengde van elkaar over een afstand van 2 kilometer langs de kust en de haven. Via straatjes, waar auto’s laveren tussen op de stoep staande bloempotten, lui uitgestrekte honden en laag overhangende was, bereik je hiervandaan het centrale plein Piazza Civica. Het handjevol aaneengesloten terrassen bezorgen dit plein de bijnaam Il Salotto (de eetzaal).

2. Via de ‘geitentrap’ naar de Grot van Neptunus

De Grot van Neptunus bevindt zich in de 110 meter hoge kliffen van Capo Caccia en is een van de bekendste bezienswaardigheden van Sardinië. Je bereikt de grot, genoemd naar de Romeinse god van de zee, per bootexcursie vanuit Alghero of te voet vanaf de parkeerplaats bovenop de klif. En dat laatste is eigenlijk nog spannender dan het bezoek in de grot zelf. Over de 654 treden tellende en parallel aan de rotswand uitgehouwen Escala del Gabirol (geitentrap), loop je als een berggeit over de rotsen.

De rond het waterniveau gelegen grot is alleen te bezoeken bij een rustige zee en onder begeleiding van een gids. Binnen zijn de karstformaties en artistiek gevormde stalagmieten en stalactieten indrukwekkend. De geur van nat gesteente hangt in de lucht en af en toe hoor je een druppel water vallen: klanken van het continue proces van druipsteenvorming. Bijzonder is het ondergrondse La Marmora-meer waaruit ook stalagmieten oprijzen en waarlangs een zandstrandje is gevormd.

3. Het kleurrijke historische centrum van Castelsardo

Op een vulkanische rots aan de Golf van Asinara prijkt de middeleeuwse plaats Castelsardo, die uit begin 12^e eeuw dateert. Tussen de zee en de op 95 meter hoogte gelegen Castello dei Doria-burcht zijn de huizen van Castelsardo verspreid over de heuvelrug. De pastelkleurige gevels en de terracotta daken contrasteren mooi met de groene heuvels en de witte schuimkoppen van de zee.

Wandelend door een doolhof van lommerrijke straatjes en gewelfde booggangen vallen de felgekleurde metalen brievenbussen aan de huizen op. Fleurige bloembakken staan op traptreden of hangen aan sierlijke smeedijzeren balkons. Winkels stallen beschilderd keramiek uit en oudere vrouwen vlechten manden op de stoep. Al met al is het historische centrum een lust voor het oog. Neem voor een andere fotogenieke invalshoek een kijkje bij het Castello. Je kijkt hiervandaan uit over de contouren van de kustlijn, de zee en bij helder weer zelfs Corsica, 60 kilometer verderop.

4. Asinara National Park: het Italiaanse Alcatraz

In Asinara National Park zijn albino-ezels de hoofdbewoners. De laatste inwoners verlieten dit heuvelachtige eiland in 1885 toen de eerste gevangenen arriveerden. Asinara, bekend als het Italiaanse Alcatraz, was namelijk 112 jaar lang het toegewezen gevangeniseiland voor afwisselend krijgsgevangenen, terroristen en maffiabazen. Daarna namen moderne gevangenissen op het vasteland het over. Vanuit verlaten witte dorpjes als Fornelli en Cala d’Oliva bieden nu parkwachters, fietsverhuurders en een restaurant hun diensten aan.

De veerboot vanuit Stintino brengt je in een half uur naar Fornelli. Huur een (elektrische) fiets en rijd over de 25 kilometer lange weg richting Cala d’Oliva. Pas op voor overstekend wild: behalve ezels huizen hier ook zwijnen, moeflonschapen en geiten. Neem onderweg een kijkje bij Ossario Austro-Ungarico, een kapel met opgestapelde botten van overleden gevangenen. Het 80 meter lange strand Cala Sabina, gelegen in een kleine inham, is een heerlijke pauzeplek. Houd hier je ogen open voor schildpadden in het zand en slechtvalken op de kliffen.

5. Het mooiste strand van Italië aan de Costa Smeralda

De naam Costa Smeralda verwijst naar de 55 kilometer lange kuststrook tussen Baia Sardinia en Portisco in het noordoosten van Sardinië. In de jaren zestig van de vorige eeuw kocht een groep vermogende investeerders – onder leiding van de Perzische Prins Karim Aga Khan IV – deze ongerepte kuststrook op. Zij creëerden een vakantiebestemming voor de ‘rich and famous’ met sjieke hotels, clubs en golfbanen. Zien en gezien worden, met of zonder jacht.

De aantrekkingskracht van Costa Smeralda was en is nog steeds de bekoorlijke combinatie van de grillige rotskust, talloze inhammen met oogverblindend witte zandstranden en de bijna onwerkelijke turquoise kleur van het zeewater. Macchia mediterranea, de verzamelnaam voor struikgewas en lage bomen, bedekt het heuvelachtige achterland. Volgens velen is het 10 kilometer zuidelijk van Porto Cervo gelegen Spiaggia del Principe (Strand van de Prins) het mooiste strand van Italië. En dat alles is gratis.

6. De eilanden van La Maddalena Archipel Nationaal Park

Op het glooiende Isola Maddalena staan de kleurrijke huizen tegen de heuvels opgebouwd. Samen met de dobberende bootjes in de haven vormt dit het aanlokkelijke beeld dat je voorgeschoteld krijgt bij aankomst met de veerboot uit Palau. Isola Maddalena is een van de zeven hoofdeilanden die samen met ruim vijftig kleinere eilandjes La Maddalena Archipel National Park vormen, voor de noordkust van Sardinië.

Verken dit grootste eiland via een rit over de 20 kilometer lange rondweg. Deze neemt je mee langs uitkijkpunten en idyllische stranden. Op de westelijke Carlotto-klif staat het 4 vierkante meter kleine Altare della Madonnetta. Dit witte kapelletje met blauw geschilderd houtwerk maakt het uitzicht over de met eilanden bezaaide zee nog fotogenieker. Het noordelijker gelegen Bassa Trinità Beach heeft alle kenmerken van een exotisch strand: het turquoise water kabbelt rustig tegen het lichtgekleurde zandstrand en de rotsen aan de kust en in de zee maken het panorama compleet.

7. In Orgosolo vertellen de muren verhalen

Zoals schrijvers hun gedachten kwijt kunnen op papier, zo bieden de muren in Orgosolo een luisterend oor aan verhalen van inwoners en bezoekende kunstenaars. De eerste muurschilderingen hier dateren uit 1969. Een groep anarchisten uitte zo haar onvrede over de inflatie en slechte sociale omstandigheden. Dit voorbeeld werd gevolgd en inmiddels zijn er ruim 150 muurschilderingen in Orgosolo, een dorp in het bergachtige binnenland van Sardinië.

Behalve politieke afbeeldingen geven de latere schilderingen het leven van de Sardijnen in de bergdorpen weer. Zo zie je vrouwen aan het werk in het dorp, herders in het veld en boeren op het land. Niet alle muurschilderingen zijn in perfecte staat, aangezien men verf op waterbasis gebruikt. De verweerde ‘streetart-look’ die dit oplevert is precies wat men beoogt. Wandel door het dorp en ontdek de uiteenlopende stijlen, van impressionisme en naïeve kunst tot realisme. Het is moeilijker een gebouw zonder enige muurschildering te vinden dan eentje met.

8. Klimmend en klauterend door de Su Gorropu-kloof

Hier en daar geholpen door een touw klim en klauter je over zwerfkeien die vaak groter zijn dan jezelf, tussen rotswanden die tot 500 meter oprijzen. Dat is de spectaculaire 1500 meter lange Su Gorropu-kloof in het Supramonte-gebergte, uitgeslepen door de Flumineddu-rivier. Het water is in de zomer nauwelijks te vinden, maar in de winter kan het hier zomaar vollopen. Je bereikt de ingang van Su Gorropu na een wandeling van 2 uur bergafwaarts vanaf de parkeerplaatsen bij de Sa Barba-brug of Casa Cantoniera.

Vanaf de ingang volg je de eenvoudige groene route die eindigt in het smalste deel van de kloof, waar de rotswanden 4 meter uit elkaar staan. Dan begint het wat moeilijkere geel gemarkeerde deel, waarbij je steeds een nieuwe klauterkoers moet bepalen. Voor het laatste stuk (rood) is klimgereedschap nodig. Vergeet onderweg niet af en toe te stoppen om moeflonschapen en steenarenden te spotten waar je dit natuurfenomeen mee deelt.

9. Een blik in de prehistorie bij Su Naraxi di Barumini

Via smalle ingangen, stenen trappen en nauwe gangen baan je je een weg door het prehistorische bouwwerk van Su Nuraxi di Barumini. Naar schatting 1500 jaar v. Chr. bouwde het Nuraghen-volk deze verdedigingsstructuur in het hart van Sardinië die qua architectuur uniek in de wereld bleek te zijn. Het complex bestaat uit restanten van nuraghi: iets taps toelopende ronde torens opgebouwd uit uitgehouwen steen. Meerdere kleinere torens en muren staan samen met de hoofdtoren rondom een binnenplaats met waterput.

Je betreedt het torencomplex via de metalen trap die langs de buitenkant van de 14 meter hoge centrale torenruïne is geplaatst. Het zonlicht dringt naar binnen via missende delen van het dak. Bewonder het technisch vernuft van het opstapelen van onregelmatige basaltstenen, zonder gebruik van cement. Hierbij valt ook op dat de onderste stenen het grootst zijn en ze naar boven toe steeds kleiner worden. Geniet van de unieke kans deze oeroude constructie van alle kanten te verkennen.

10. Torre di San Pancrazio in Cagliari

In Cagliari, de op zeven heuvels gebouwde hoofdstad van Sardinië, hebben in het bijna 3000 jaar oude bestaan van de plaats talloze heersers de scepter gezwaaid. Kenmerkend in de huidige stad zijn de vierhoekige hoge torens die overgebleven zijn van de vestingwerken uit begin 14^e eeuw. De Italianen, om precies te zijn de Pisanen, bouwden deze ter verdediging tegen de oprukkende Spanjaarden om hen te imponeren en op afstand te houden. Het fraaiste voorbeeld is de op een 100 meter hoge heuvel gelegen Torre di San Pancrazio, met zware valhekken en smalle schietgaten in de dikke kalkstenen muren.

Beklim deze 36 meter hoge toren, net als de Pisanen 700 jaar geleden. Van bovenaf kijk je uit over de terracottakleurige daken van het oude stadscentrum, de hoogbouw van de nieuwere stadsdelen verderop en daarachter het groene heuvelachtige landschap en de zee tot aan de horizon. Verdedigen hoeft niet meer, genieten van het uitzicht wel.