De mooiste bezienswaardigheden van Noord-Spanje

ANWB in samenwerking met het Spaanse Verkeersbureau

Van ruige kusten tot helderblauwe bergmeren en culinaire kuststeden: in het noorden van Spanje ga je een afwisselende vakantie tegemoet. In de gastronomische hoofdstad San Sebastián liggen de pintxos voor je klaar en in La Rioja vloeit de wijn rijkelijk. Deze provincie telt ruim vijfhonderd bodega’s waar ze wereldberoemde wijnen maken.

Leg je handdoek neer op het kleinste strand ter wereld (Gulpiyuri) of wandel een stukje van de pelgrimsroute naar Santiago de Compostela. Bekijk in Comillas een van de vroegste werken van de Catalaanse architect Antoni Gaudí: het zomerhuis El Capricho. Ook in Burgos raak je niet snel uitgekeken. Hier ontdek je de archeologische schatten van Atapuerca en zie je de oudste gotische kathedraal van het land. We nemen je mee naar de mooiste bezienswaardigheden van Noord-Spanje.

1. Uitwaaien aan de woeste groene Asturische kust

De Asturische kustlijn ligt tussen Castropol en Bustio. Denk aan ruige kliffen, hoge golven en een groen bergachtig achterland. De stranden zijn er prachtig. Zoals Gulpiyuri, het kleinste ter wereld (40 meter), dat tussen weides en rotsen ligt. Je kunt er alleen bij vloed badderen, dan gutst het zeewater door ‘tunnels’ in de rotsen. Een andere aanrader is El Silencio Beach in Castañeras, een van de mooiste van Spanje. Op het 510 meter lange kiezelstrand lig je tussen hoge, ruige kliffen met een mooi uitzicht op kleine, door zeevogels bewoonde eilanden.

De badplaats Llanes is een van de levendigste in Asturië: historische huizen, middeleeuwse stadsmuren en tapasbarren wisselen elkaar af. Probeer er de typisch Asturische specialiteiten, zoals chorizo in cider en gefrituurde zeeduivel. In de buurt vind je het prachtige strand van Cuevas del Mar, aan de monding van de rivier Río de Nueva. De zee heeft de baai uitgehouwen en is verantwoordelijk voor de bijzondere holtes in de rotsen.

2. Verrassende perspectieven vanaf de bruggen van Bilbao

In Bilbao springen de iconische bruggen meteen in het oog. De gestroomlijnde boogbrug Zubizuri is een ontwerp van Santiego Calatrava, dezelfde architect als van Ciudad de las Artes y las Ciencias in Valencia. In de noordelijke buitenwijken van Bilbao ligt de Vizcayabrug die op de Werelderfgoedlijst van Unesco staat. Het is de oudste zweefbrug ter wereld, in 1893 gebouwd door een leerling van Gustave Eiffel. Aan de brug hangt een gondel om auto’s en voetgangers in anderhalve minuut naar de overkant te brengen: een ware belevenis met al die varende schepen om je heen.

Voor het mooiste uitzicht over Bilbao moet je op de La Salve-brug staan. De Arcos Rojos (rode bogen) zijn ontworpen door de Franse kunstenaar Daniel Buren, ter ere van het tienjarig jubileum van het Guggenheim. Dit wereldberoemde museum uit 1997 lijkt op een groot schip en verwijst naar de vissers- en zeevaartgeschiedenis. Naast wisselende tentoonstellingen (van Picasso tot Warhol) is er één vaste: La Materia del Tiempo, een serie metalen sculpturen van 4 meter hoge ronde vormen.

3. Wandelen door de Picos de Europa langs bergmeren en bedevaartsoorden

Niet ver van de kust ligt Picos de Europa, het oudste nationale park van Spanje en een van de mooiste berggebieden van Zuid-Europa. Met veel variatie op een relatief klein oppervlak: van de steile rotswanden van de Naranjo de Bulnes tot watervallen, bossen en rivieren. De plaats Covadonga staat juist bekend om haar heiligdommen, zoals de mooie basiliek op een heuvel en de Santa Cuevas: een heilige grot waar een kerk in is gebouwd. Onder de grot vind je een waterval en een fontein die magische krachten zou hebben.

Vanaf Covadonga slingert de weg ruim 12 kilometer naar een van de hoogtepunten van Asturië: de gletsjermeren. Onderweg kom je langs prachtige uitzichtpunten als de Mirador de la Reina. Je kijkt hier tot ver over de kustbergen naar de zee. De helderblauwe gletsjermeren Enol en Ercina in een groen landschap liggen meer dan 1000 meter boven de zeespiegel. Je hebt de keuze uit verschillende wandelingen langs de meren; ze worden aangegeven met streepjes op de rotsen.

4. Slenteren door de wereldberoemde wijndorpen

Wijnliefhebbers moeten in La Rioja zijn, met prachtige wijndorpen in een heuvelachtig landschap. Rijd tussen de wijnranken door naar Laguardia, met een centrum dat is omsloten door 13de-eeuwse muren en vol staat met renaissance, barokke en neoklassieke gebouwen. Je wandelt hier als het ware over een netwerk van tunnels: het dorp telt meer dan driehonderd kelders met wijnmakerijen. Een van de grootste is die onder het paleis van Samaniego uit de 17de eeuw, waar de fabelschrijver Félix María Samaniego ter wereld kwam en woonde.

Logroño is de wijnhoofdstad van deze provincie, en was een van de belangrijkste steden op de pelgrimsroute naar Santiago de Compostela. De stad heeft dan ook veel kerken, waarvan Santa María de Palacio de oudste is. Tijdens het rondstruinen zie je veel kunst op straat: aardig wat gebouwen hebben muurschilderingen. Haro, aan de rivier de Ebro, is de tweede wijnhoofdstad. Rond het voormalige station vind je de hoogste concentratie van eeuwenoude bodega’s ter wereld, waaronder López de Heredia uit 1877.

5. Vergezichten en visgerechten in San Vicente de la Barquera

Was San Vicente de la Barquera vroeger een klein vissersdorp, vandaag de dag kun je wel spreken van een oude havenstad. De binnenstad werd in 1987 uitgeroepen tot cultureel erfgoed. Het staat namelijk vol interessante monumenten, zoals de kerk van Santa María de los Ángeles uit de 16de eeuw. Door de eeuwen heen was dit een rustplaats van de pelgrims op weg naar Santiago. In Castillo del Rey (het koningskasteel) uit de 12de eeuw kun je een tentoonstelling over de geschiedenis van de gemeente bekijken.

De stad ligt in het hart van het Parque Natural de Oyambre, waar je geniet van een waar paradijs met duinen, moeras en weiden, doorkruist met beekjes. Ook de mooie stranden, met daarachter de bergen van de Picos de Europa, dragen bij aan de toenemende populariteit van deze plek. Houd je van vis, dan kun je je lol op: de menu’s staan vol geweldige gerechten zoals de lokale sorropotún-stoofpot met tonijn en aardappelen. Precies zoals de matrozen het destijds aan boord aten.

6. Santander, omringd door groene bergen en goudgele stranden

Als je de elegante herenhuizen en majestueuze gebouwen ziet, zal het je niet verbazen dat hier begin 20ste eeuw veel royalty’s kwamen. Zo is het Magdalenapaleis uit 1912 voor de toenmalige Spaanse koning Alfonso XII gebouwd als zomerverblijf. Bekijk hier het prachtige interieur en de uitgestrekte tuinen. Kunst- en architectuurliefhebbers moeten bij Centro Botin zijn, ontworpen door de Italiaanse architect (en Pritzker Prize-winnaar) Renzo Piano. Het indrukwekkende gebouw werd in juni 2017 geopend en is enigszins vergelijkbaar met het Guggenheim in Bilbao. Met periodieke tentoonstellingen van beroemde kunstenaars, van traditioneel tot modern.

Stap de Mercado de la Esperanza binnen om te zien waar de lokale bevolking haar verse zeevruchten, kaas en groenten koopt. Het is gehuisvest in een 19de-eeuws gietijzeren gebouw achter het stadhuis. Zoek daarna het water op: maak een boottocht rond de baai of strijk neer op een van de stranden, zoals dat van El Sardinero of El Camello.

7. Gaudí in Comillas, art nouveau aan de Golf van Biskaje

De kleine stad Comillas, 50 kilometer ten oosten van Santander, ligt op een heuvel boven zee aan de Golf van Biskaje. Er werden hier vijf prelaten geboren die later het hoofd werden van verschillende bisdommen in de middeleeuwen, vandaar dat het ook wel de stad van de bisschoppen wordt genoemd. Wandel door het historische centrum en het Parque Güell y Martos: een 3 hectare groot park in het centrum van de stad met prachtige tuinen en architectonische elementen.

Het beroemdste gebouw van Comillas is El Capricho, een zomerhuis uit 1885, ontworpen door de Catalaanse architect Antoni Gaudí. Dat zie je meteen, onder andere aan de zonnebloemmozaïeken op de gevel en een toren met groen-gele tegels. De kroon op de toren lijkt wel te zweven. Het is een van de vroegste werken van Gaudí en een van de weinige die hij buiten Catalonië ontwierp. Stap binnen om het luxe interieur te bewonderen. In de achtertuin prijkt het standbeeld van een zittende Gaudí die peinzend zijn werk bekijkt.

8. Burgos, thuis van ’s lands oudste gotische kathedraal

In Burgos steekt de mooiste bezienswaardigheid met kop en schouders boven de stad uit: de oudste gotische kathedraal van Spanje, gebouwd in de periode van 1221 tot 1795, en de enige die een Unesco Werelderfgoedstatus heeft gekregen. De mooiste sculpturen verrijken de Puerta del Sarmental-gevel, met het beeld van een Pantocrator omringd door apostelen en evangelisten. Binnen zie je het graf van El Cid: de ridder die het symbool werd van de strijd tussen het christelijke noorden en het Moorse zuiden van Spanje. Ook de prachtige Escalera Dorada (gouden trap) van Diego de Siloé valt op, geïnspireerd op de Italiaanse renaissance.

De rivier Río Arlanzón verdeelt de stad in tweeën. Burgos telt acht bruggen, waarvan de eerste in 1200 voor de pelgrims werd gebouwd. De huidige pelgrimsroute loopt dwars door het centrum langs verschillende kerken, waaronder de Iglesia de San Nicolás. Op de rechteroever van de rivier ligt het oude stadscentrum met smalle straten, sfeervolle pleinen en restaurants met speenvarken op het menu; het lokale streekgerecht.

9. Archeologische schatten in de grotten van Atapuerca en Altamira

In het noorden van Spanje liggen twee bekende archeologische sites, beide Unesco Werelderfgoed. Bij het mooie dorp Santillana del Mar ligt de 270 meter lange grot van Altamira. De 35.000 tot 13.000 jaar geleden gemaakte grotschilderingen van bizons, paarden, herten en handvormen zijn erg goed bewaard gebleven. Om te zorgen dat dit zo blijft, is deze grot niet meer toegankelijk voor publiek. Maar: de grotstructuur en de schilderingen zijn exact nagemaakt in de Neo-grot van het Altamira Museum.

In de kalksteengrotten van Atapuerca zijn fossielen van vijf verschillende mensachtigen gevonden, waaronder Homo Antecessor en Homo Heidelbergensis. De grotten, een van de belangrijkste vindplaatsen ter wereld, werden bij toeval ontdekt tijdens het aanleggen van een spoorlijn. In de Sima de los Huesos is in 2022 zelfs een menselijk botfragment gevonden van 1,4 miljoen jaar oud, het oudste ooit gevonden van een Europese mens. Het grote Museo de la Evolucion Humana in Burgos herbergt al deze vondsten.

10. Strand en pintxos in gastronomische hoofdstad San Sebastián

De mondaine kustplaats San Sebastián ligt net over de grens met Frankrijk, beschut in een grote baai. Met de hoogste Michelinster-dichtheid van Spanje wordt dit ook wel de gastronomische hoofdstad van Spanje genoemd. Maar ook aan pintxos-barretjes geen gebrek, zoals rondom het bruisende plein Plaza de la Constitución. Op de bar liggen de pintxos voor je klaar: kleine gerechten, veelal op een stukje brood met een prikker erdoorheen. Op warme dagen moet je op het strand zijn, dat van La Concha om te luieren of Zurriola om te surfen. Of vaar naar het piepkleine eilandje Isla de Santa Clara, waar een klein strand met strandstoelen op je wacht.

Slenter ook langs de statige gebouwen aan de promenade langs het strand; veel Spaanse royalty’s verbleven hier. Voor een mooi uitzicht over de stad wandel je naar top van de 120 meter hoge berg Urgull. Daar staat het 12 meter hoge Christusbeeld, dat San Sebastián de bijnaam ‘Rio de Janeiro van Spanje’ gaf.

11. Baden in La Rioja-wijn na een bodegabezoek

Wijnliefhebbers zijn niet weg te slaan uit La Rioja, het bekendste wijngebied van Spanje. Het aantal wijngaarden is niet te tellen en er zijn ruim vijfhonderd bodega’s om te bezoeken. Van kleine traditionele familiebodega’s tot de in een rots uitgeholde Conde de los Andesof. Er zijn ook gigantische jongens die gericht zijn op de export en zelfs hypermoderne designbodega’s, zoals Marqués de Riscal van Güggenheim-architect Frank Gehry. Boek een rondleiding door dit prachtige gebouw om te leren hoe de wijnen worden gemaakt. Je wandelt langs de wijngaarden en de opslag, en sluit uiteraard af met een wijnproeverij.

Wil je de wijn op een heel andere manier beleven, duik dan de Spa van Marqués de Riscal of Spacio Oasis Wellness Centre. Je baadt letterlijk in de wijn. Ben je in het najaar in La Rioja? Dan is het extra feest: help mee met druiven plukken, stamp ze fijn en maak er sap van. Of leef je uit op een van de wijnfeesten.

12. Camino de la Costa: pelgrimsroute tussen bergen en baaien

Velen zijn het erover eens: de Camino de Santiago de la Costa is de mooiste pelgrimsroute naar Santiago de Compostella. In het verleden was het een populaire route van Nederlandse en Vlaamse pelgrims die per schip aankwamen in de Noord-Spaanse havens. Het pad start in Irun, op de grens met Frankrijk, en loopt via de groene en ruige noordkust door Baskenland, Cantabrië, Asturië en Galicië. Je passeert gezellige vissersplaatsen en de prachtige steden San Sebastián, Bilbao, Santander en Orvieto. Maak in Gijon een uitstapje over de promenade naar het schiereiland Cimadevilla met het historische centrum van de stad. Bestel op het terras een glas Asturische cider met een stuk gijonesa: cake met geroosterde amandel-nougat.

Groene velden en beboste heuvels wisselen af met grillige kustlijnen en verscholen stranden. Trotseer de ruige heuvels en steek via kleine weggetjes en schaduwrijke bospaden het Cantabrisch gebergte over naar Santiago de Compostella. De meeste wandelaars doen zo’n vijf weken over de route, met overnachtingen in een van de pelgrimsherbergen.

13. Bruine beren en bergweides in natuurgebied Somiedo

Het Somiedo-natuurreservaat kreeg in 2000 de status van Unesco-biosfeerreservaat en staat vooral bekend als de thuisbasis van een van Europa’s grootste populaties vrij rondlopende bruine beren. In Noord-Spanje leven zeker tweehonderd Iberische bruine beren. Klinkt als veel, maar je ziet ze zelden. Wil je ze spotten, dan heb je een hoop geduld en een goede gids nodig. Op de berenexcursie vanuit het kleine bergdorp Pola de Somiedo. is de kans groot dat je andere interessante dieren tegenkomt, zoals wolven, gemzen, everzwijnen, auerhoenderen, herten en lammergieren.

Somiedo is ook bekend om haar brañas: vruchtbare bergweides van gletsjeroorsprong, waar in de zomer koeien en schapen staan te grazen. Er zijn zo’n driehonderd brañas, ingedeeld in twee typen: equinoctial, dicht bij de steden waar het vee in de lente en de herfst graast. En dan heb je nog de zomerweides, waar traditionele rietgedekte stenen hutten staan. Ook wel bekend als teitos. Vroeger sliepen hier de herders en het vee, beschermd tegen wolven en andere gevaren.

14. De favoriete bar van Ernest Hemingway in Pamplona

Pamplona, door de locals ook wel Iruña genoemd, is vooral bekend van het stierenvechten en het festival San Fermin. De stad heeft een rijke historie; vroeger was Pamplona de noordelijke toegangsweg tot Spanje. Een belangrijke strategische plek dus, wat je onder andere nog ziet aan de stadsmuren die behoren tot de best bewaarde militaire bouwwerken van het land. Ze zijn zelfs aangemerkt als nationaal monument. Wandel verder het bruisende hart Casco Veijo in met kleurrijke pleinen, kronkelende straten en oude gebouwen.

Plaza del Castillo is het middelpunt van het historische centrum en heeft als bijnaam ‘de woonkamer van de inwoners van Pamplona’. Je vindt er dan ook veel horeca. Zo was café Iruña uit 1888 de favoriete bar van Ernest Hemingway, de Amerikaanse schrijver die in 1954 de Nobelprijs voor Literatuur ontving. Hij schreef over zijn Pamplona-ervaringen in de roman The Sun Also Rises. Bestel net als Ernest destijds een glas rode wijn en geniet van de reuring op het plein. Salud!