ANWB Homepage17x mooie wandelingen in België
In samenwerking met Toerisme Vlaanderen en Wallonië België Toerisme
Zowel in heuvelachtig Wallonië als in het vlakkere Vlaanderen is het fijn wandelen. Via kapelletjes, kastelen en cafés, door de Ardennen of langs de zee. Van een leuke dagtocht via knooppunten tot een meerdaagse wandeltocht over een GR (Groot Routepad), de keuze is groot.
Via de Kustwandelroute loop je tussen Knokke en De Panne, extra leuk in combinatie met een ritje met de Kusttram. Of duik (op blote voeten) het Zwin in, waar je elk seizoen een totaal andere beleving te pakken hebt. Bierliefhebbers volgen liever de Bruegelroute, langs de oudste lambiekbrouwerij ter wereld. Of wandel in zeven etappes dwars door de Ardennen via de Grande Traversée des Ardennes (GTA). Dit zijn zeventien mooie wandelingen in België.
1. De Bruegelroute, door schilderachtig Pajottenland
Kasteel Gaasbeek in de regio Pajottenland © VisitFlanders
Het Toscane van de Lage Landen, zo luidt de bijnaam van Pajottenland, de golvende streek ten zuidwesten van Brussel. Die bijnaam is ietwat overdreven, al vind je ook hier glooiende akkers, weergaloze valleitjes, grote kastelen en kneuterig knusse dorpjes. Zoals Sint-Anna-Pede, waar Pieter Bruegel al in 1563 de Parabel der Blinden schilderde, een van zijn bekendste doeken. Ook de landschappen inspireerden hem voor heel wat werken.
In zijn spoor loopt de 27 kilometer lange Bruegelroute. Die begint bij de dorpskerk en voert je langs elf kopieën van zijn werk in Pajottenland. Dit groene 'Toscane' is niet vanwege de wijn bekend, maar door de authentieke Geuze- en Lambiekbieren die hier worden gemaakt. Je komt langs Brouwerij Timmermans, de oudste lambiekbrouwerij ter wereld: ze brouwen hier al meer dan driehonderd jaar Lambiek. Het is de champagne onder de bieren, die nóg lekkerder smaakt na 27 kilometer wandelen.
Tip: voor nog meer wandelingen in Pajottenland en andere delen van Vlaams-Brabant, kijk hier.
2. De GR5, 160 kilometer wandelplezier
Panoramisch uitzicht op de Ardennen
GR staat voor Grande Randonnée of Grote Route. Een van Europa’s populairste langeafstand wandelingen is de GR5, die loopt van de Noordzee naar de Middellandse Zee (ca. 2150 km) en is gemarkeerd met de bekende rood-witte strepen. Onder Maastricht, bij het fort van Eben-Email, stap je dan voorzichtig de Ardennen in. Om vervolgens via levendig Luik, stil Olne, Spa, Stavelot, Vielsam en Ouren richting Luxemburg te lopen. Kortom, met de GR5 zie je de Waalse Ardennen op hun mooist; 160 kilometer over kleine weggetjes en bospaden, door enkele van de mooiste dorpen van Wallonië, langs fonkelriviertjes, kastelen en café-restaurants met een menukaart die alle blaren doet vergeten. De wandelgids GR5/E2 Ardennen beschrijft het hele traject.
Tip 1: mocht 160 kilometer iets te veel zijn, één dag wandelen op de GR5 is ook mooi. Bijvoorbeeld van Spa naar Stavelot (15,5 km).
Tip 2: of loop de Forellenweg (12 km), een gemarkeerde rondwandeling vanaf de Abdij van Stavelot.
3. Langs de hellingen van De Ronde
Zonsondergang vanaf de kleurrijke Koppenberg © VisitFlanders
Jacques Brel zong over zijn ‘vlakke Vlaanderenland’ en ja, je bent geneigd te denken: Wallonië heeft de Ardennen en Vlaanderen is vlak. Maar elke fietsgek weet beter, die kent de Rotelenberg, Koppenberg en Kortekeer. Kuitenbijters in de Vlaamse Ardennen, net onder de stad Oudenaarde en bekend van de wielerklassieker Ronde van Vlaanderen. Dit trio heuvels zit dan ook in de wandelroute Langs de hellingen van de Ronde. Een rondje van 15,5 kilometer, met naast de drie iconische hellingen ook het zeldzame Spijkerbos, Bos Ter Rijst (met wilde hyacinten in het voorjaar), klaterende bronnen, knipogende koeien, het lieflijke Maarkedal en cafés met fijne terrasjes om op neer te strijken.
Tip (voor na de wandeling): een pint op de Markt van Oudenaarde of smul van tongrolletjes onder de kerktoren van Nukerke, in Bistro La Bonnotte. Voor nog meer wandelingen in de Vlaamse Ardennen, kijk hier.
4. In het hart van de heuvels
Een beeld van Hercule Poirot aan de muur in de plaats Ellezelles © Bas van Oort
Het Waalse dorp Ellezelles, het zogenaamde heksendorp, ligt in de snoeperige streek tussen de Dender en de Schelde: het Parc Naturel du Pays des Colines (Land van de Heuvels). Bekend vanwege iemand die hier nooit was: Hercule Poirot, de ijdele, doch geniale meesterspeurder van Agatha Christie. De schrijfster verzon Poirot, maar niet volgens de inwoners van Ellezelles.
Absoluut wél echt waar is dat je hier goed kunt wandelen. Volg de Ellezelles-wandeling (13 km) en struin van knooppunt naar knooppunt. Door bos en weilanden met vergezichten. Een leuke tussenstop is Maison du Pays des Colines, een museum met een multimediaparcours waar geschiedenis, landschap, tradities en folklore aan bod komt. Bierliefhebbers pauzeren liever bij de Quintine-brouwerij, waar verschillende Quintine-bieren en Hercule worden gebrouwen. Na de film ‘Van het veld tot in je glas’ ontdek je hier de brouwzaal, de kuipen waarin het bier wordt bewaard en de bierkelder. Een wandeling met leerzame tussenstops dus.
5. De Kustwandelroute
Twee kinderen in het zand aan de Vlaamse kust © VisitFlanders
De Vlaamse kust is een kakafonie voor het oog en de tong. Bijna 70 kilometer strand, duinen, havens, kunst, hoogbouw, belle-époque-villa’s, beachlife, garnaalkroketjes en nog veel meer. Per tram kun je langs de hele kust reizen, van Knokke-Heist (net onder Zeeuws-Vlaanderen) tot aan De Panne (schurkend tegen Frankrijk). Of je doet het te voet. Via de Kustwandelroute, van knooppunt naar knooppunt over verharde en onverharde wandelwegen.
De naam Kustwandelroute is ietwat verwarrend, want hij staat niet voor één route maar voor een gebruiksvriendelijk netwerk. Je kunt hiermee langs de hele kust lopen via Knokke, Zeebrugge, Blankenberge, De Haan, Oostende, Middelkerke, Nieuwpoort, Koksijde en De Panne. Maar een leuke dagtocht kan natuurlijk ook, bijvoorbeeld een rondje door duin, polder en slikken. Handig: ongeveer de helft van de Kusttramhaltes ligt op of vlakbij een traject van de Kustwandelroute. Je kunt je tocht dus makkelijk combineren met een rit met de Kusttram om terug of verder te komen. Om jouw ideale kustwandeling te maken, vind je op de overzichtskaart Kustwandelroute (bij elk Toerisme-kantoor ter plekke te koop) alle knooppunten (en tramhaltes) terug.
Tip: nog tot begin november 2024 kun je langs de kust genieten van opvallende en memorabele kunstwerken tijdens Beaufort24.
6. Door de Hoge Venen over het dak van België
Een prachtige zonsondergang in de Hoge Venen
Baraque Michel is de naam van zowel een herberg als de omliggende hoogvlakte in het Parc Naturel des Hautes Fagnes (Hoge Venen). Pakweg 1 kilometer verder sta je op het hoogste punt van België (681 meter) en hier, op de parkeerplaats, begint dan ook de rondwandeling Het dak van België (13 km). Die voert je niet alleen over de hoogvlakte, langs veenbes, veenmos en zonnedauw, maar ook door mysterieus eikenbos.
Je passeert de Fischbach-kapel en doorkruist, wandelend over vlonderpaden, het hart van het veen. Naar het Kruis der Verloofden, dat herinnert aan twee jonge geliefden die in 1871 hier stierven van de kou. Via loof- en naaldbos, de vallei van het Polleur-riviertje en de Venen van Setay keer je terug naar de herberg, waar je desgewenst een glas Bière de la Baraque Michel kunt bestellen.
7. Te voet in de Voerstreek
Een gebedsboom langs de wandelroute in de Voerstreek
Onder Zuid-Limburg ligt de Voerstreek. Ook heuvelachtig, maar dan in België, dus minder aangeharkt. En officieel Vlaams, maar in de praktijk meertalig. Dik dertig jaar geleden woedde hier de taalstrijd, met knokpartijen, oproerpolitie en helikopters, ronkend in de lucht. Maar vandaag is de Voerstreek een bekoorlijk en gastvrij gebied. Met Wandelnetwerk Voerstreek (125 kilometer aan stille, bewegwijzerde wandelpaden) stippel je heel gemakkelijk, op de bijbehorende kaart of online, je eigen wandeling uit.
Verdwalen is onmogelijk, je struint van knooppunt naar knooppunt. Over heuvels met weidse vergezichten, plukjes bos en weilanden met paarden, omzoomd door meidoornhagen. En daartussen: dagpauwogen, kruisbeelden, kabbelbeken, wijngaarden, hoogbejaarde hoeves en vakwerkhuizen in gehuchten als Mariahof, Drink en Peerd. Plus: dorpen met fijne plekken tegen honger en dorst, zoals Herberg Moeder de Gans in Teuven en Afspanning De Swaen in ’s-Gravenvoeren.
Tip 1: proef de streekwijn.
Tip 2: rond kerst en nieuwjaar is het hier extra sfeervol, wandelend langs wel honderd kerststallen, groot en klein.
8. Waar Napoleon zijn Waterloo vond
De Leeuw van Waterloo, een herdenkingsmonument in België © Bas van Oort
Wie uit het Hallerbos loopt, aan de zuidkant, ziet aan de horizon een heuvel, met op de top het silhouet van een beest. Die heuvel kun je op, via een trap van 226 treden, waarna het beest een kolossale leeuw blijkt te zijn. De Leeuw van Waterloo. Want jawel, hier verloor Napoleon in 1815 zijn laatste slag. De leeuw is daarna gemaakt van 28.000 kilo omgesmolten kanonnen. Onder de heuvel huist museum Mémorial 1815, waarin je onder meer een 4D-film en een 110 meter lang panoramaschilderij kunt zien. Ietsje verderop vind je Bistro Joséphine, Café Wellington en Hotel 1815.
Bij de heuvel begint ook In het hart van de veldslag, een wandelroute (14 km) tussen golvende weilanden, door kreupelhout en langs veel dat nog herinnert aan de veldslag waarbij bijna 200.000 soldaten elkaar bevochten. Van waar de Prins van Oranje gewond raakte, via het Wellington Museum naar de boerderij die Napoleons laatste hoofdkwartier was.
9. Smaakvol wandelen in de Westhoek
Monument uit de Grote Oorlog langs de wandelroute in Westhoek © Bas van Oort
Vele monumenten en kerkhoven in de Westhoek, een streek in Zuidwest-Vlaanderen tegen de Franse grens aan, herinneren aan de Grote Oorlog (de Eerste Wereldoorlog). Zo onrustig als het toen hier was, zo vredig is het nu. Groen, golvend landschap met Mariakapelletjes, het beste bier ter wereld én wandelnetwerk Hoppeland. Goed voor 228 wandelkilometers, zowel hier als net over de grens, in Frans-Vlaanderen.
Over stille wegen en paden tussen toefjes bos en akkers met graan, hop of druivenranken. Door kleine dorpen met minimaal één café en de stad Poperinge, met onder meer een station, Grote Markt, het Hopmuseum en de indrukwekkende militaire begraafplaats Lijssenthoek. Tevens kom je langs de Sint-Sixtusabdij bij Westvleteren, bron van het beste bier ter wereld, en door Watou, een dorp met twee brouwerijen en een Kunstenfestival (elk jaar van begin juli tot begin september).
Tip 1: boek een B&B-kamer of kampeerplek in de Westhoek, koop de (online verkrijgbare) kaart van netwerk Hoppeland, stippel dagtochten van 15 tot 20 kilometer uit en ga wandelen.
Tip 2: voor nog meer routes in de Westhoek, kijk hier.
10. Naar de Parel van de Ardennen
Uitzicht op de Belgische stad Bouillon
De naam verklapt al veel, want de Grande Traversée des Ardennes (GTA) is inderdaad een lange route dwars door de Ardennen, van La-Roche-en-Ardenne tot Bouillon (153 km). Te lopen als een trektocht in zeven etappes, maar enkel een deel wandelen kan natuurlijk ook. De geel-wit gemarkeerde GTA kronkelt van vergezicht naar vergezicht en door de valleien van de Lesse, de Ourthe en de Semois.
Langs eeuwenoude kastelen, over dito bruggen en naar zowel bekende plaatsen als het al genoemde La Roche (‘Parel van de Ardennen’) en Bouillon (rijk aan historie), als minder bekende, zoals Daverdisse en Mirwart (een van Les Plus Beaux Villages van Wallonië). En langs ijsvogel, veldkers, wild zwijn, ogentroost en zalmforel. Kortom, de GTA wandelen is een lust voor het oog, de neus, het oor én de smaakpapillen.
Tip: nu we het daar toch over hebben, bekijk ook de Trappistenabdijenroute (290 km).
11. Een rondje om het meer van Nisramont
Wandelbrug over het meer van Nisramont in de Ardennen
De pittoreske stad Houffalize, aan de oever van de Ourthe, is de uitgelezen plek om de prachtige natuur van de Ardennen in te stappen. Trek je stevige wandelschoenen aan voor een 15 kilometer lange rondwandeling over onverharde paden, om het meer van Nisramont. Je trapt de route af bij de stuwdam, aan de Rue du Barrage. Op het programma staan trappen, steile paden en bos. Wie weet spot je onderweg wel een bever, aalscholver of felblauwe ijsvogel.
Je volgt de oevers van het meer, komt langs rotsen, gaat met de houten trappen naar boven en steekt bruggen over. Op hoogte geniet je van prachtige vergezichten en panorama's. Ook kom je bij het punt waar de twee Ourthes samenvloeien. De route volg je eenvoudig via de rode markering. Ook leuk: in de zomermaanden een kanotocht maken op het Meer van Nisramont. Dan zie je de natuur weer van een heel andere kant.
12. Escapardenne Eisleck Trail door 29 natuurgebieden
Wandelaars in La Roche-en-Ardenne © WBT – Denis Erroyaux
Tijdens de Escapardenne Eisleck Trail doorkruis je 106 kilometer lang de Luxemburgse en Belgische Ardennen. De route voert in vijf etappes van Kautenbach (Luxemburg) naar La-Roche-en-Ardenne (België). Waar je zoal overheen loopt, is heel afwisselend: van smalle paden tot bos- en veldwegen. Stap door wilde valleien, ongerepte natuur, dichte bossen, oude dorpen en langs historisch erfgoed.
Je wandelt door 29 natuurgebieden en zult geheid even stoppen bij (een van) de 44 uitzichtpunten. Of maak een tussenstop bij de drie steden en negentien dorpen. Lellingen bijvoorbeeld, met eeuwenoude boerderijen en een mooi kerkje van witte steen langs de rivier. Ook kom je langs het kasteel van Clervaux uit de 12de eeuw. Ga hier zeker even naar binnen, al is het alleen maar voor de beroemde fototentoonstelling ‘The Family of Man’ die op de Werelderfgoedlijst van Unesco staat. Na vijf mooie wandeldagen kom je aan in La Roche-en-Ardenne, het hart van de Belgische Ardennen. De hele Escapardenne Eislek Trail is trouwens uitstekend bewegwijzerd: volg de bordjes met de witte golf op de blauwe achtergrond, dan loop je goed.
13. De GR 129: de langste wandelroute van België
Bovenaanzicht op de Charles de Gaulle brug in Dinant
Met 573 kilometer is het Grote Routepad 129 de langste wandelroute in België. En die loopt dwars door het land: van de oude stadswallen van Brugge - het Venetië van het Noorden – tot Aarlen, de hoofdstad van de provincie Luxemburg. Je loopt door vijf van de tien Belgische provincies, aan de zuidwestelijke kant van België: West-Vlaanderen, Oost-Vlaanderen, Henegouwen, Namen en Luxemburg. De route is op te splitsen in 20 à 30 etappes.
Er staat voornamelijk natuur op de planning, maar je tikt ook wat gezellige steden aan, zoals Oudenaarde, Ronse, Deinze, Bergen, Namen en Dinant, met de prachtige citadel langs de Maas. Elke provincie kent haar eigen charme. Zo stap je in West-Vlaanderen door moeraslandschap, bossen, velden en uitgestrekte natuurgebieden. En een provincie verder, Oost-Vlaanderen, wacht je weer wat anders: de glooiende Leievallei, strakke bomenrijen en de Vlaamse Ardennen. Mooie hoogtepunten zijn het opmerkelijke bosdorp Hourpes, de indrukwekkende abdijruïnes van Aulne, de grillige loop van de Lesse en een van de mooiste dorpen in Wallonië: Torgny. Even denk je dat je in de Provence bent beland.
14. Vanuit Botassart naar de rivier de Semois
Uitzichtpunt Le Tombeau du Géant op rivier de Semois
De Botassart wandelroute van 13 kilometer is een van de mooiste wandelingen in de Ardennen. Liggend in de provincie Luxemburg, in het zuiden van de Belgische Ardennen. Je zet koers naar de Tombeau du Géant, oftewel het Graf van de Reus. Komend van de legende van een Gallitische held – een ‘reus’ – die weigerde zich door de Romeinen gevangen te laten nemen. Hij stierf liever, en gooide zich van de rots Rocher des Gattes. Dat nare verhaal vergeet je snel als je het mooie uitzicht ziet: de rivier de Semois loopt hier in een hoefijzervorm door de groene natuur.
Je start deze wandeling in het dorp Botassart en vervolgens loop je naar de oevers van de rivier de Semois. Daar kun je lekker afkoelen met een verfrissende duik of neerstrijken voor een picknick. De Semois is overigens een 190 kilometer lange zijrivier van de Maas en ontspringt in Belgisch-Lotharingen. Tip: trek stevige schoenen aan, want zeker na een regenbui kan het er behoorlijk glibberig zijn.
15. De Drie kastelenwandelroute in het Brugse Ommeland
Kasteel Tillegem aan de rand van Brugge
In het zuidwesten van Brugge liggen de kasteelbossen waar het heerlijk wandelen is. Volg bijvoorbeeld de 12,7 kilometer lange Drie kastelenwandelroute door bossen, langs heideveldjes en hoogstamboomgaarden. En kastelen uiteraard, zoals het gerenoveerde kasteel van Tillegem; de fundamenten van dit waterslot dateren uit de 14de eeuw. Ook kasteel Tudor tik je aan, een beschermd monument gebouwd in 'Tudorstijl' in het begin van de 20ste eeuw. Het kasteel is niet toegankelijk, maar het domein met kasteelbos, siertuin en kruidentuin met bijenhal wel. Je ziet er allerlei soorten kruidachtige planten: van keuken- tot geneeskruiden en verfplanten. Het kleinfruit is een paradijs voor de bijen. Bij de bijhorende bijenhal leer je over het sociale leven van de bijenkolonie, de relatie en wederzijdse aanpassingen tussen plant en bij.
Het kasteel van Beisbroek is ook een interessante tussenstop. Hier vind je het Natuurcentrum en de Volkssterrenwacht. Je komt meer te weten over de flora en fauna van onze wereld en de geheimen van het heelal. Vergaap je aan de planeten, sterren en sterrenbeelden langs het planetenpad. Strijk vervolgens neer op het terras van het Koetsenhuis voor een drankje in het groen.
16. Wandelend (op blote voeten) door het Zwin
Dieren in het landschap van het Zwin Natuur Park
Trek waterdichte schoenen aan, neem je verrekijker mee en duik het Zwin in. De groene (1,9 km) en blauwe (2 km) lus laten je de slikken en schorren van de Zwinvlakte zien. Elk seizoen heb je hier een totaal andere beleving te pakken. In het voorjaar en de zomer zijn er schorrenzangvogels, van oktober tot maart kun je de graspieper spotten en in de winter de grauwe gors. De zomer geeft het Zwin extra kleur; paars om precies te zijn, want dan bloeit de lamsoor volop. Het duinengrasland ligt wat hoger en staat zelden onder water. Dit in tegenstelling tot de zilte graslanden. In de laagste delen voelen de steltlopers zoals de scholekster, wulp, tureluur en zilverplevier zich helemaal thuis.
Aanrader: combineer de groene wandeling met de blauwe. Of pak ze allebei afzonderlijk. Kinderen vinden de blauwe het leukst, want die leent zich goed als blotevoetenpad. Je loopt dan door een begrazingszone waar Limousinrunderen van juli tot december het gras kort houden. Liever met een gids op stap? Dat kan ook: die neemt je mee de Zwinvlakte in, laat je unieke bloemen in de schorren zien plus de vele (trek)vogels. Voor nog meer wandelingen in landschapspark Zwinstreek, kijk hier.
17. Maasvallei: wandelen in landschapspark Maasvallei
Het landschap van de Maasvallei met een wandelpad
In het groene hart van landschapspark Maasvallei zie je de natuur waar de Maas haar ‘ding’ doet. Je kunt hier allerlei routes volgen, zoals de 7 kilometer lange oranje wandellus door het natuurgebied Negenoord en langs het gehucht Boyen. Dit natuurgebied is 200 hectare groot, beheerd door Limburgs Landschap. Deze vroegere Maasuiterwaard is door grindwinning herschapen in een plassengebied. Je stapt door een kleur- én kruidenrijk mozaïeklandschap van graslanden, wilgenbos en ooibos. Veel watervogels hebben hier hun plekje gevonden. Wie weet spot je zelfs sporen van bevers. Je start deze wandellus aan De Wissen of het Tugelaplein in Stokkem.
Ook de rode wandellus is mooi en wat langer: 13,8 kilometer waar je zo’n 3,5 uur over doet. Je loopt door het gebied de Oude Maas in Dilsen, waar een oude Maasarm ligt. De Maas heeft haar oevers namelijk steeds verder naar het oosten verlegd.
Laatste tip: hier vind je nog meer wandelroutes in Vlaanderen en Wallonië.